Tham dự lễ, phía Trung ương có Ủy viên bộ chính trị, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc. Cùng dự lễ có: Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị; nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương.

Về phía đại biểu quốc tế có ông Christian Manhart - Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam; đại diện Đại sứ quán nước CHDCND Lào tại Việt Nam; các nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu, dịch giả đến từ Hoa Kỳ, Cộng hòa Slovakia...

Về phía tỉnh Nghệ An có: Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Thanh Quý; Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung; lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ; lãnh đạo các sở, ngành, địa phương và đông đảo Nhân dân.

Hồ Xuân Hương là một người con của quê hương xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An. Bà là nhà thơ nữ kiệt xuất của Việt Nam cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX và được tôn vinh “Bà chúa thơ Nôm” với nhiều tác phẩm đạt đỉnh cao của thơ Nôm.

Cả cuộc đời, nữ sĩ Hồ Xuân Hương để lại khoảng 150 bài thơ, bao gồm tập thơ “Lưu Hương ký” có 24 bài thơ chữ Hán, 28 bài thơ chữ Nôm cùng 100 bài thơ Nôm theo phong cách dân gian, phóng túng, thể hiện sự đặc sắc, phong phú của tiếng Việt. Thơ Hồ Xuân Hương dù trải qua nhiều thế kỷ, vẫn được các thế hệ đương đại yêu mến, bởi mỗi tiếng thơ của bà đều đại diện cho tâm tư, tình cảm, khát vọng yêu và sống, sự quyết liệt trong đấu tranh bình quyền… của người phụ nữ.

Với những giá trị tư tưởng, nghệ thuật mang tính quốc tế và vượt tầm thời đại, thơ Hồ Xuân Hương đã được dịch ra 12 thứ tiếng. Nhiều nhà thơ lớn nước ngoài ngợi ca bà là một trong những nữ sĩ hàng đầu châu Á, là nhà thơ nữ Việt Nam độc đáo nhất trong nền thi ca thế giới.

Trình bày diễn văn tại Lễ kỷ niệm, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Thái Thanh Quý cho biết: Vinh dự của tỉnh là năm 2022 đánh dấu mốc tròn 35 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh được UNESCO vinh danh Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất, tỉnh Nghệ An hết sức tự hào có thêm một người con của quê hương là nữ sĩ Hồ Xuân Hương được UNESCO ban hành Nghị quyết vinh danh và cùng tham gia kỷ niệm.

Việc UNESCO vinh danh nữ sĩ Hồ Xuân Hương là sự kiện chính trị rất quan trọng, niềm vinh dự, tự hào không chỉ cho Việt Nam, mà còn đối với Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân tỉnh Nghệ An. Đây cũng là sự kiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của địa phương, nhất là trên lĩnh vực văn hóa.

Bí thư Tỉnh ủy Thái Thanh Quý khẳng định: Lễ vinh danh, kỷ niệm là dịp để tôn vinh, tự hào và trân quý hơn những di sản mà danh nhân văn hóa Hồ Xuân Hương để lại cho hậu thế, qua đó thấm thía hơn cội nguồn sức mạnh của văn hóa, văn hóa là hồn cốt của dân tộc.

Từ đó ý thức, trách nhiệm cao hơn với nhiệm vụ gìn giữ, phát huy những giá trị di sản, tư tưởng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương trong việc xây dựng con người văn hóa, gia đình văn hóa Nghệ An đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển; đóng góp thiết thực, cụ thể vào nhiệm vụ chấn hưng, phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An bày tỏ sự trân trọng cảm ơn tổ chức UNESCO đã vinh danh danh nhân văn hóa Hồ Xuân Hương; cảm ơn các quốc gia đã ủng hộ Việt Nam trong quá trình tôn vinh này, cảm ơn các vị đại diện Đại sứ quán các quốc gia tại Việt Nam và tổ chức quốc tế đã đến dự và dành những lời chúc mừng tốt đẹp nhân sự kiện này.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, ông Christian Manhart - Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam bày tỏ vinh dự được thay mặt UNESCO dự Lễ vinh danh ngay tại chính quê hương của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

Ông cho biết: Hồ sơ đề nghị của Việt Nam đã được nhiều quốc gia thành viên ủng hộ và đã thuyết phục được 193 thành viên của UNESCO, bởi nữ sĩ Hồ Xuân Hương là một trong những nữ nhà thơ tiêu biểu của châu Á. Bà đã thể hiện tư tưởng vượt qua thời đại, một nhà hoạt động vì bình đẳng giới từ những ngày đầu.

Ngay sau phát biểu của mình, ông Christian Manhart trao Nghị quyết vinh danh, kỷ niệm 250 năm sinh (1772 - 2022), 200 năm mất (1822 - 2022) của nữ sĩ Hồ Xuân Hương đến Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng và lãnh đạo tỉnh Nghệ An.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, phát biểu tại sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng này, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: Kỷ niệm 250 năm sinh và 200 năm mất của nữ sĩ Hồ Xuân Hương là để bày tỏ lòng tự hào, tôn vinh những cống hiến to lớn của bà đối với văn hóa Việt Nam và văn hóa nhân loại, nhưng cũng là để tìm trong di sản của bà những kinh nghiệm và bài học quý báu cho sự phát triển của địa phương và đất nước trong tương lai.

Nhân dịp này, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các ban, bộ, ngành Trung ương, Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Nghệ An, các nhà nghiên cứu, nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ hơn tầm cao tư tưởng, giá trị nghệ thuật các trước tác của nữ sĩ Hồ Xuân Hương; tiếp tục giới thiệu, quảng bá các tác phẩm của Bà chúa thơ Nôm đến rộng rãi công chúng trong và ngoài nước, phát huy giá trị văn hóa Hồ Xuân Hương trong giai đoạn mới.

Điểm nhấn của Lễ vinh danh là chương trình Nghệ thuật nhạc kịch “Ví đây đổi phận làm trai được” hết sức đặc sắc. Chương trình nghệ thuật có sự góp mặt của gần 400 diễn viên, ca sĩ, trong đó có 180 diễn viên múa chuyên nghiệp, 200 diễn viên quần chúng và 8 ca sĩ. Với kết cấu đan xen giữa quá khứ, hiện tại, sử dụng hoạt cảnh dân ca Ví Giặm và kịch múa để xâu chuỗi các sự kiện, chương trình gồm 5 trường đoạn: Năm tháng đầu đời (về tuổi thơ của Hồ Xuân Hương); Ba chìm bảy nổi (về những mối tình dang dở của Hồ Xuân Hương); Nỗi đau nhân thế (Cảm xúc của Hồ Xuân Hương trước thời cuộc loạn lạc); Thơ đối thoại với... thơ (Diễn tấu những bài thơ tiêu biểu của Hồ Xuân Hương); Gặp lại những người tình trong thơ (tự thoại của Hồ Xuân Hương về cuộc đời).