Rõ chính sách, rõ trách nhiệm…

Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Đến nay, Chương trình được cả hệ thống chính trị, nhất là các địa phương, Nhân dân quan tâm, đón nhận. Nội dung của Chương trình không đơn thuần là một Chương trình MTQG mà là sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước dành cho đồng bào DTTS.

Việc thực hiện Chương trình đã góp phần giải quyết một số vấn đề cơ bản liên quan đến đời sống của người dân và bước đầu đặt nền móng cho sự phát triển bền vững của vùng đồng bào DTTS và miền núi - địa bàn trọng yếu của quốc gia.

Trong giai đoạn mới, việc tích hợp các chương trình MTQG để tránh trùng lặp đã được Chính phủ thống nhất. Tại Thông báo số 560/TB-VPCP ngày 17/10/2025 về kết luận của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình tại cuộc họp về hợp nhất các chương trình MTQG: Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững, Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, đã nêu rõ: Việc tích hợp 3 chương trình MTQG thành 1 Chương trình MTQG thực hiện theo nguyên tắc: Giữ nguyên mục tiêu, nhiệm vụ, địa bàn, rà soát kỹ đối tượng, nội dung chính sách để tránh trùng lặp. Chương trình sau khi hợp nhất phải đảm bảo nguyên tắc rõ chính sách, rõ địa bàn, rõ đối tượng thụ hưởng, không trùng lắp, chồng chéo, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm…

Ngày 18/11, báo cáo tại cuộc họp về kết quả, tiến độ xây dựng Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư các chương trình MTQG giai đoạn 2026 - 2035, đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Hồ sơ của Chính phủ trình Quốc hội quyết định việc hợp nhất 3 chương trình MTQG đã được hoàn tất. Dự thảo tên chương trình là: "Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2026 - 2035".

Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đồng chủ trì Chương trình. Trong đó: Bộ Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan tổng hợp chung Chương trình; chủ trì hợp phần thứ nhất là xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững. Bộ Dân tộc và Tôn giáo chủ trì hợp phần thứ hai là phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr cho biết: Hợp phần thứ hai có tác động trực tiếp tới hơn 14 triệu đồng bào DTTS sinh sống trên địa bàn được coi là khu vực “5 nhất” có tính thời sự rất cao. Bộ Dân tộc và Tôn giáo thống nhất hoàn toàn với chủ trương tích hợp, tuy nhiên, để triển khai hiệu quả và không làm gián đoạn chính sách dân tộc đã được Quốc hội phê duyệt, trên cơ sở pháp lý, thực tiễn và dư luận của vùng đồng bào DTTS và miền núi, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đề xuất giữ nguyên tương đối mục tiêu, đối tượng, địa bàn và nội dung chính sách của Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 trong khuôn khổ hợp phần thứ hai.

“Cơ chế đặc thù cho Chương trình MTQG tích hợp nói chung và hợp phần hai về Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi nói riêng, không đơn thuần là câu chuyện kỹ thuật quản lý Chương trình MTQG, mà là hình thức thể hiện của quyết sách chiến lược, trực tiếp gắn với đồng bào DTTS ở một số khía cạnh quan trọng, gồm: An ninh quốc gia, ổn định xã hội, phát triển bền vững vùng khó khăn nhất và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc”, Thứ trưởng Y Vinh Tơr nêu quan điểm.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh: Đảng và Nhà nước không có mục tiêu nào khác ngoài mục tiêu là làm cho dân giàu, nước mạnh, người dân có cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc. Vùng lõi của nghèo chính là vùng đồng bào DTTS. Khi tích hợp các Chương trình MTQG, sẽ tăng cường hơn đầu tư cho vùng khó.

Thực hiện cam kết bằng hành động với đồng bào DTTS

Tại Phiên họp thẩm tra sơ bộ của Thường trực Hội đồng Dân tộc Quốc hội, cho ý kiến về chủ trương đầu tư Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2026 - 2035 (ngày 22/11), Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh lưu ý việc tích hợp 3 chương trình MTQG là nhiệm vụ rất lớn, đề nghị rà soát, xây dựng “trục mục tiêu”, trên cơ sở kế thừa để nhân rộng hiệu quả từ các chương trình trước. Đồng thời, có bước chuyển tiếp phù hợp, không làm gián đoạn, ảnh hưởng tới các đối tượng đang thụ hưởng. Phó Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh việc ưu tiên bố trí nguồn lực cho vùng đồng bào DTTS, miền núi, vùng lõi nghèo.

Có thể thấy rằng, trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, hệ thống cơ quan công tác dân tộc, tôn giáo đã được chuẩn hóa đến cấp cơ sở; cùng với sự quan tâm, chỉ đạo điều hành và cơ chế quản lý, hướng tới cơ sở, sẽ là nền tảng vững chắc để triển khai thành công hợp phần thứ hai trong giai đoạn mới.

Việc có riêng một hợp phần về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi của một Chương trình MTQG là cam kết bằng hành động, là sự khẳng định lời hứa của Đảng, Nhà nước với đồng bào DTTS, đảm bảo thực hiện các mục tiêu của các nghị quyết của Quốc hội. Tiếp tục hướng đến mục tiêu phát triển bền vững, đánh thức tiềm năng, phát huy lợi thế, khơi dậy và khuyến khích tinh thần tự lực, tự cường của đồng bào DTTS, phát huy nội lực, vượt qua khó khăn, hòa nhập, phát triển cùng với đất nước.

Đây cũng là nhiệm vụ chính trị cơ bản, xuyên suốt của ngành Công tác dân tộc, Tôn giáo mà Bộ Dân tộc và Tôn giáo là cơ quan tham mưu, chủ trì, chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân.