Tảo hôn vẫn còn nóng

Tỉnh Bình Định có 39 DTTS sinh sống, với khoảng gần 42.000 người, chiếm 2,81% dân số toàn tỉnh. Đồng bào DTTS chủ yếu cư trú ở vùng rừng núi rộng lớn, có địa hình khá phức tạp, hiểm trở; trong đó có 3 dân tộc cư trú lâu đời là Ba Na, H’rê và Chăm. Tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại khu vực này vẫn còn xảy ra thường xuyên.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tảo hôn và hôn nhận cận huyết thống. Chẳng hạn như, việc kết hôn trong đồng bào các DTTS vẫn dựa chủ yếu vào phong tục, tập quán cũ, phụ thuộc vào sự đồng ý của cha, mẹ và những người đứng đầu trong dòng họ; Tâm lý của đồng bào DTTS muốn con cái trong gia đình yên bề gia thất sớm, có người nối dõi và có thêm lao động để giảm bớt khó khăn trong cuộc sống khi bố mẹ về già; Nhận thức và ý thức chấp hành Luật Hôn nhân và Gia đình của một bộ phận nhân dân còn hạn chế.

Trao đổi với phóng viên, ông Đinh Văn Lung, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Bình Định chia sẻ: Tình trạng tảo hôn tuy giảm đáng kể, nhưng chưa bền vững. Một trong những nguyên nhân khiến tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống kéo dài dai dẳng, là do ảnh hưởng từ phong tục tập quán lạc hậu và việc xử phạt còn quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe.

Theo báo cáo mới đây của Ban Dân tộc tỉnh Bình Định, Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025 (giai đoạn II)”, trong năm 2020 và 6 tháng đầu năm 2021, trên địa bàn tỉnh vẫn còn 106 trường hợp tảo hôn. Trong đó, huyện Vĩnh Thạnh 13 trường hợp, huyện An Lão 33 trường hợp, huyện Vân Canh 51 trường hợp, huyện Hoài Ân 9 trường hợp. Cá biệt, Trường PT DTNT THCS và THPT Vĩnh Thạnh có tới 6 trường hợp nghỉ học do tảo hôn.

Triển khai nhiều giải pháp

Để hạn chế, tiến tới chấm dứt tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định yêu cầu các sở, ngành và UBND các huyện liên quan tiếp tục tăng cường các biện pháp, giải pháp.

Cụ thể, Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh tiếp tục chỉ đạo, triển khai đưa nội dung giáo dục giới tính; các quy định pháp luật về hôn nhân và gia đình; tác hại, hậu quả của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vào tuyên truyền, giáo dục trong các trường PT DTNT, bán trú. Các sở, ngành liên quan theo chức năng, nhiệm vụ được giao phối hợp, lồng ghép các hoạt động để thực hiện có hiệu quả Đề án.

Đối với các địa phương có người DTTS sinh sống, chính quyền địa phương chỉ đạo các phòng, đơn vị chức năng kiểm tra các thôn, làng, khu phố đưa nội dung tảo hôn vào hương ước, quy ước để triển khai thực hiện.

Đặc biệt, một số địa phương đã phát huy vai trò của các già làng, Người có uy tín để tuyên truyền, vận động giảm thiểu nạn tảo hôn đạt hiệu quả. Đơn cử như, tại làng Hiệp Hưng, xã Canh Hiệp (huyện Vân Canh), già làng Mai Kim Đô với nhiều kinh nghiệm đã vận động thành công, không để diễn ra hơn 20 vụ việc tảo hôn. 

Già Đô chia sẻ: “Mình phải hiểu rõ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là gì thì mới vận động được. Hơn nữa, cần dứt khoát, kiên quyết đó là hành vi vi phạm pháp luật thì bà con mới sợ và nghe theo!”. Vì vậy, trong vận động, ông nói về tác hại của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và chủ động đưa nội dung này vào hương ước của làng.

Tương tự, ông Trần Văn Lũ, Người có uy tín của làng Canh Phước, xã Canh Hòa cũng hết sức quan tâm đến vấn đề trên. Ngày trước, chứng kiến nhiều trường hợp lâm vào khó khăn, bệnh tật vì tảo hôn, ông đã quyết tâm góp sức ngăn chặn. Ông kể: “Nhiều lần nghe ngóng được một vụ tảo hôn sắp diễn ra trong làng, tôi lập tức đến tận nhà hỏi thăm và vận động người dân. Có một vài hộ dân chưa hiểu, từ chối lắng nghe nhưng tôi cứ kiên trì mãi thì họ cũng hiểu và thực hiện”. Nhờ đó, trong 2 - 3 năm gần đây, tình trạng tảo hôn ở làng Canh Phước ngày càng giảm.

Theo ông Đinh Văn Lung, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh, để giảm thiểu tảo hôn, xóa bỏ hôn nhân cận huyết thống, các địa phương cần tiếp tục chỉ đạo các phòng, đơn vị chức năng kiểm tra các thôn, làng, khu phố chưa đưa nội dung tảo hôn vào hương ước, quy ước và chưa thực hiện cam kết không tảo hôn. Đồng thời, tổ chức thực hiện có hiệu quả Quyết định số 25/2021/QĐ-UBND của UBND tỉnh về Quy định thang điểm, tiêu chuẩn, quy trình xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa, thôn văn hóa, làng văn hóa, khu phố văn hóa trên địa bàn tỉnh.