Gập ghềnh đường tới trường

Trường tiểu học Lượng Minh nằm ở bản Minh Tiến. Để đến trường, nhiều đứa trẻ là con em đồng bào các DTTS Thái, Khơ Mú nơi đây đã phải vượt quãng đường 5-6 km, qua cây cầu treo Xốp Mạt. Với hàng chục đứa trẻ ở 2 bản lòng hồ thủy điện bản Vẽ - là Cà Moong và Xốp Cháo, đường đến trường trắc trở hơn khi phải ngồi thuyền máy vượt lòng hồ chừng 45 phút, rồi lại ngồi tiếp xe máy quãng đường 30km, thì mới đến được trường.

Anh Moong Văn Vinh, bản Cà Moong, xã Lượng Minh cho biết: Con tôi học lớp 3, mỗi lần đưa cháu đến trường là một hành trình gian nan vì phải đi thuyền, rồi chạy xe máy hàng chục km đường rừng. Nay, cây cầu duy nhất vượt sông đến trường bị cuốn trôi, con đường đến trường lại khó khăn, nguy hiểm hơn.

Rồi Vinh kể thêm: Năm học vừa rồi, bản tôi có 2 cháu bỏ học vì đường đến trường quá xa, đi lại rất khó khăn.

Năm học 2024-2025, Trường tiểu học xã Lượng Minh đóng tại bản Minh Tiến, có 498 cháu học sinh. Tuy nhiên, đợt mưa lũ vừa qua, cầu treo Xốp Mạt bị cuốn trôi, con đường đến trường của hàng trăm cháu học sinh thêm nhọc nhằn, vất vả. Thế nên, trừ 4 bản Đửa, Minh Tiến, Minh Thành, Chăm Puông nằm xung quanh trường; còn lại 6 bản khác, gồm bản Lạ, Xốp Mạt, Minh Phương, Bản Côi Cà Moong, Xốp Cháo bắt buộc phải ngồi thuyền vượt dòng Nậm Nơn đầy bất trắc.

Chủ tịch UBND xã Lượng Minh Nguyễn Văn Hòa thông tin: Năm học này, việc đi lại của các cháu học sinh sẽ muôn vàn khó khăn vì phải ngồi thuyền vượt sông đến lớp. Ngày nắng còn đỡ, ngày mưa gió thì thật đáng lo.

Để sớm giải quyết nỗi khó khăn nay, xã Lượng Minh đã đề nghị, UBND tỉnh Nghệ An hỗ trợ xây dựng cầu cứng thay thế cầu treo Xốp Mạt vừa bị lũ cuốn trôi. Về lâu dài, sớm bố trí nguồn kinh phí để di dời Trường tiểu học ra vùng trung tâm xã để thuận lợi hơn cho việc học của con trẻ.

Trong số gần 20 nhà bị lũ cuốn trôi tại bản Cửa Rào 2, xã Tương Dương,  thì hoàn cảnh của bà Đậu Thị Hợi khiến người chứng kiến xót xa. Chồng mất, bà Hợi sống côi cút cùng đứa cháu mất cha, mẹ bỏ đi từ nhỏ. Tuổi thơ gập ghềnh của cháu Trần Thị Hoài An trôi đi trong tuổi già khó nhọc của bà Hợi. Nếp nhà, nơi tránh gió che mưa của hai bà cháu đã bị lũ cuốn trôi, để lại nỗi day dứt dai dẳng của hai con người về nơi ăn, chốn ở.

Bà Hợi sụt sùi: Tôi thì không nói, chỉ tội đứa cháu thôi. Nay nhà mất rồi, việc học cũng sẽ càng khó khăn thêm vì sách vở, quần áo mất cả. Với hoàn cảnh hiện tại, tôi cũng không biết lấy gì nuôi cháu ăn học.

Biết bao đứa trẻ miền sơn cước xứ Nghệ, đang rơi vào hoàn cảnh như thế, khi đường đến trường trở nên gập ghềnh hơn sau lũ. Nỗi lo đến trường, nỗi lo không được đến trường ngày một lớn dần thêm, khi năm học mới đã cận nghề mà người thân của chúng, dường như chưa có một phương cách nào khả dĩ.

Chạy đua cho năm học mới

Chỉ không lâu nữa là bước vào năm học mới. Tuy nhiên, với hệ thống cơ sở vật chất, học liệu các trường miền núi Nghệ An ngập trong nước lũ, trong bùn đất… là viễn cảnh không xa về một năm học bộn bề khó khăn.

Lũ đi qua, để lại Trường phổ thông dân tộc bán trú Mỹ Lý 2, ngập trong bùn đất và rác. Ngôi trường ấy là nơi mà gần 170 học sinh Thái, Khơ Mú của xã Mỹ Lý theo học – điểm chính Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học Mỹ Lý. Tại điểm chính này, ngoài những dãy phòng học, phòng chức năng, công trình phụ trợ bị bùn vùi lấp gần hết, thì toàn bộ 12 chiếc tivi, 5 tủ lạnh, 5 máy in, 22 bộ máy tính phục vụ dạy học, toàn bộ bàn ghế của 7 lớp học; 1,7 tấn gạo dự trữ cho học sinh bán trú, sách vở, đồ dùng cá nhân của các em và cả chăn màn, giường tủ của giáo viên nội trú đều bị cơn lũ cuốn trôi, hư hỏng.

Thầy Trần Sỹ Hà than thở: Gọi là bán trú, nhưng thực ra là nội trú. Vì nhà ở xa, có em cách trường hàng chục cây số, có khi cả tháng mới về một lần. Nay cơ sở vật chất của trường bị thiệt hại quá nặng, năm học mới lại cần kề, chúng tôi không biết xoay xở ra sao. Hiện tại, nhà trường đang phối hợp cùng lực lượng chức năng khẩn trương dọn dẹp bùn đất, rác… để kịp phục vụ năm học mới. Nhưng khối lượng công việc quá lớn, rất khó khăn.

Theo thống kê ban đầu của ngành Giáo dục Nghệ An, bão và hoàn lưu bão Wipha đã khiến 52 trường trên địa bàn bị thiệt hại nặng nề, chủ yếu ở khu vực miền núi phía Tây. Trong đó, có 18 trường bị ngập toàn bộ điểm chính và một số điểm lẻ, 22 trường có điểm lẻ bị ngập và 12 trường bị sạt lở, đất đá trôi vào trường, tốc mái, đổ tường…

Những ngôi trường không bị bùn rác vùi lấp thì cũng đã ngập chìm trong nước lũ nhiều giờ, khiến bàn ghế, sách vở, trang thiết bị bị hư hỏng nặng nề; đối mặt với một năm học mới bộn bề khó khăn.

Ngay sau lũ, Sở Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT) Nghệ An đã tổ chức phát động ủng hộ khắc phục hậu quả lũ lụt do bão số Wipha gây ra. Ông Thái Văn Thành, Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An cho biết, đợt mưa lũ xảy ra trong thời điểm chỉ còn gần 1 tháng nữa là năm học mới bắt đầu nên gây ra những khó khăn, bị động cho các trường.

“Hiện tại, nhiều trường học, điểm trường bị thiệt hại nặng nề, nhiều ngôi nhà của cán bộ, giáo viên, học sinh vùng cao bị lũ đánh sập, nước lũ cuốn trôi hết tài sản. Vì thế, để sớm khắc phục thiệt hại, ngành đang rất cần sự quan tâm, chia sẻ của đồng nghiệp và nhân dân cả nước, nhằm giúp đồng bào, giáo viên, học sinh vùng lũ trở lại cuộc sống bình thường”, Giám đốc sở GD&ĐT Nghệ An Thái Văn Thành đề nghị.