Bén duyên với cây chè

Câu chuyện về hành trình khởi nghiệp của chị Nguyên, không chỉ là hành trình chinh phục giấc mơ làm giàu từ cây chè, mà còn là hành trình gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa của vùng đất nổi tiếng với thương hiệu “Chè Thái Nguyên”, đồng thời tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Năm 2017, trong một lần về thăm nhà bạn, chị Đỗ Thị Nguyên đã “phải lòng” hương vị đậm đà của những búp chè quê. “Tôi bị cuốn hút bởi không gian đồi chè xanh ngát, bởi mùi thơm rất riêng của chè nơi đây. Tôi nghĩ, nếu có thể mang hương vị này đến với nhiều người hơn thì thật ý nghĩa”, chị Nguyên nhớ lại.

Sau chuyến đi ấy, dù đang học tập tại TP. Hồ Chí Minh, chị vẫn không thôi trăn trở. Nhận thấy ít nơi bán chuyên về chè Thái Nguyên, chị mạnh dạn dùng toàn bộ số tiền tiết kiệm để mở một cửa hàng nhỏ. Ngày đầu tiên, chị chỉ bán được... 2 lạng chè. Nhưng nhờ sự kiên trì, chất lượng sản phẩm và niềm tin của khách hàng, cửa hàng nhỏ dần có chỗ đứng, rồi thêm cửa hàng thứ hai ra đời.

Tuy nhiên, khi quy mô mở rộng, nguồn chè nhập không ổn định khiến chất lượng giảm sút. Từ đó, chị đưa ra một quyết định lớn, năm 2018, sau khi kết hôn hai vợ chồng chị Nguyên đã trở lại Thái Nguyên để bắt đầu hành trình lập nghiệp và gắn bó với cây chè từ gốc rễ.

Bảo tồn nghề truyền thống từ đôi bàn tay người trẻ

Tại đây, chị Nguyên bắt đầu lại từ con số không. “Những mẻ chè đầu tiên tôi sao đều hỏng, hoặc quá lửa, hoặc ẩm, không ra hương. Làm chè tưởng dễ mà khó vô cùng”, chị kể. Mẹ chồng chị, người có hơn 30 năm kinh nghiệm làm chè chính là người truyền dạy từng kỹ thuật nhỏ, giúp chị hiểu rõ hơn giá trị và tinh thần của nghề truyền thống.

Không chỉ học làm chè, chị Nguyên còn học cách sống cùng cây chè, từ việc chọn đất trồng, chăm sóc, thu hái đúng thời điểm đến bảo quản và sao chế. Với chị, mỗi búp chè là kết tinh của nắng, gió và công sức người nông dân. “Cây chè không chỉ là cây trồng kinh tế mà còn là biểu tượng văn hóa của Thái Nguyên. Tôi muốn làm ra những sản phẩm vừa ngon, vừa mang tinh thần của người trồng chè”, chị chia sẻ.

Nhằm tạo vùng nguyên liệu ổn định, đồng thời giúp bà con có đầu ra bền vững, năm 2022, chị Nguyên thành lập HTX chè Phúc Nguyên với 9 thành viên ban đầu. Đến nay, HTX đã có hơn 61 thành viên, quản lý 14 ha chè đạt tiêu chuẩn VietGAP.

Mỗi ngày, HTX thu hái 2 - 3 tạ chè tươi, sản lượng chè khô đạt 4 tấn/năm, doanh thu hơn 1 tỷ đồng. HTX tạo việc làm ổn định cho 5 lao động thường xuyên và hàng chục lao động thời vụ, với thu nhập từ 6 - 10 triệu đồng/tháng, qua đó không chỉ giúp đời sống của người lao động được nâng cao, mà còn góp phần giảm nghèo bền vững.

“Ngày trước, người dân thường bán chè tươi cho thương lái, giá thấp, bị ép giá. Từ khi có HTX, bà con yên tâm sản xuất, vì sản phẩm được thu mua ổn định, giá cao hơn thị trường. HTX cũng hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, phân bón hữu cơ, giúp chè sạch, chất lượng tốt hơn”, chị Nguyên cho biết.

Không chỉ dừng lại ở chè xanh truyền thống, chị Nguyên còn sáng tạo ra nhiều sản phẩm mới, kết hợp giữa kỹ thuật hiện đại và bí quyết dân gian như trà hoa nhài, trà ướp sen Hồ Tây.

Trà hoa nhài của HTX được ướp trong 10 ngày, “dệt hương” 3 lần, “đề” thêm hoa 1 lần, sấy ở 75°C để giữ trọn mùi hương tự nhiên. Còn trà sen thì được ướp trong búp sen bách diệp Hồ Tây, sản phẩm cao cấp được ưa chuộng trong các dịp lễ, Tết.

Nhờ không ngừng đổi mới, hiện HTX có 9 sản phẩm chè với 3 phân khúc: Bình dân, đặc sản và cao cấp, giá dao động từ 200 nghìn đồng đến 2,5 triệu đồng/kg. Ngoài kênh tiêu thụ truyền thống, sản phẩm của HTX đã có mặt trên nhiều sàn thương mại điện tử, cửa hàng đặc sản và đại lý tại các tỉnh, thành trong cả nước.

Không chỉ phát triển kinh tế, HTX chè Phúc Nguyên còn góp phần quan trọng trong việc tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương. Nhiều hộ dân ở trong xã và vùng lân cận đã tham gia cung ứng nguyên liệu, chế biến hoặc đóng gói chè cho HTX.

Chị Nguyên cho biết, thời gian tới, HTX sẽ mở rộng vùng trồng lên 20 ha, xây dựng xưởng chế biến đạt tiêu chuẩn OCOP, đồng thời tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật chế biến chè sạch cho phụ nữ và thanh niên nông thôn. “Mục tiêu của chúng tôi là để người dân có công việc ổn định, gắn bó lâu dài với cây chè, cây trồng truyền thống của quê hương”, chị nói.

Không chỉ giúp người dân có việc làm và thu nhập ổn định, HTX còn góp phần lan tỏa hình ảnh đẹp về người nông dân thời hội nhập, năng động, sáng tạo nhưng vẫn giữ được bản sắc quê hương.

Giữa đồi chè xanh bát ngát, hương trà thơm quyện trong gió, hình ảnh người phụ nữ trẻ tỉ mỉ sao từng mẻ chè như nhắc nhở rằng, dù thời gian có trôi, hương chè Thái Nguyên vẫn mãi là biểu tượng của lao động cần cù, của văn hóa và của niềm tự hào đất Việt.