PV: Xin ông cho biết đặc điểm tình hình vùng đồng bào DTTS và miền núi huyện Chi Lăng và tầm quan trọng trong việc thực hiện Chương trình MTQG 1719 trên địa bàn huyện?

Ông Phùng Văn Nghĩa, Chủ tịch UBND huyện Chi Lăng: Chi Lăng là huyện miền núi nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Lạng Sơn, dân số 75.960 người. Trong đó, đồng bào DTTS chiếm 87%, gồm dân tộc Nùng chiếm 48,9%, dân tộc Tày chiếm 34% và các DTTS khác chiếm 13%. Năm 2023, tỷ lệ nghèo đa chiều là 13,12%, toàn huyện còn 1.249 hộ nghèo, tỷ lệ 6,48%; 1.280 hộ cận nghèo, tỷ lệ 4,66%.

Mặc dù cuối năm 2023, Chi Lăng là 1 trong 3 huyện của tỉnh Lạng Sơn có tỷ lệ hộ nghèo thấp nhất tỉnh. Song, là địa phương có tỷ lệ đồng bào DTTS cao, đời sống Nhân dân còn nhiều khó khăn, thì việc thực hiện tốt công tác dân tộc, chính sách dân tộc, đặc biệt là Chương trình MTQG 1719 có ý nghĩa hết sức quan trọng, là nhiệm vụ được cả hệ thống chính trị huyện Chi Lăng chú trọng và thực hiện nghiêm túc nhằm nâng cao hơn nữa đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân, đặc biệt là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo là người DTTS.

PV: Chương trình MTQG 1719 được huyện Chi Lăng triển khai như thế nào? Và vai trò của công tác kiểm tra, giám sát Chương trình?

Ông Phùng Văn Nghĩa, Chủ tịch UBND huyện Chi Lăng: Xác định Chương trình MTQG 1719 dành nguồn lực lớn nhất từ trước đến nay dành cho vùng đồng bào DTTS và miền núi, trong đó huyện Chi Lăng là địa phương được thụ hưởng nhiều nội dung, dự án. Nhận thấy, đây là cơ hội rất lớn trong việc giải quyết toàn diện những vấn đề thiết yếu trong vùng đồng bào DTTS, do vậy, các cấp ủy, chính quyền và Nhân dân huyện Chi Lăng đã quyết liệt triển khai tổ chức thực hiện.

UBND huyện Chi Lăng đã thành lập Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG huyện Chi Lăng giai đoạn 2021 - 2025 do đồng chí Chủ tịch UBND huyện làm Trưởng ban, các đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện làm Phó Trưởng ban thường trực phụ trách trực tiếp các Chương trình MTQG theo lĩnh vực được phân công. 

Đồng thời, UBND huyện Chi Lăng ban hành Quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025 huyện Chi Lăng; phân công nhiệm vụ các thành viên Ban Chỉ đạo; Ban hành quyết định giao mục tiêu, nhiệm vụ thực hiện từng năm cho từng cơ quan, đơn vị để tổ chức triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó, UBND huyện Chi Lăng chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện Chương trình MTQG 1719 giai đoạn 2021-2025, ban hành hơn 100 văn bản chỉ đạo, điều hành, để hướng dẫn, đôn đốc tổ chức triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Chỉ đạo, hướng dẫn 20/20 xã, thị trấn thành lập Ban Chỉ đạo, Ban quản lý thực hiện các Chương trình MTQG trên địa bàn cấp xã theo quy định. Tổ chức họp đánh giá về tiến độ triển khai thực hiện các Chương trình MTQG và thường xuyên đôn đốc các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, thị trấn tổ chức triển khai thực hiện theo đúng kế hoạch giao.

Công tác kiểm tra, giám sát được UBND huyện quan tâm triển khai. Qua giám sát tại các xã cho thấy, việc triển khai chương trình trên địa bàn trong những năm qua luôn được sự đồng tình, ủng hộ của Nhân dân. Các hợp phần hỗ trợ phù hợp, sát thực với đời sống Nhân dân, công tác triển khai thực hiện đảm bảo kịp thời đến các đối tượng thụ hưởng, đúng mục đích, đúng đối tượng, đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Công tác kiểm tra, giám sát được Trưởng Ban Chỉ đạo, các thành viên Ban Chỉ đạo huyện thực hiện thường xuyên, lồng ghép kết hợp kiểm tra kế hoạch phát triển kinh tế xã hằng năm, kiểm tra chuyên đề Chương trình MTQG. Các phòng chuyên môn huyện theo nhiệm vụ được phân công phụ trách địa bàn, phụ trách tiêu chí đã thực hiện thường xuyên công tác kiểm tra, đôn đốc để kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ những khó khăn ngay tại cơ sở. Kết quả đến nay, đã tổ chức kiểm tra, giám sát được trên 7 đợt (mỗi đợt 10 - 15 đơn vị được kiểm tra) và đã có những chỉ đạo, giải pháp kịp thời trong quá trình thực hiện.

PV: Hiệu quả sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719 tại huyện Chi Lăng?

Ông Phùng Văn Nghĩa, Chủ tịch UBND huyện Chi Lăng: Sau gần 4 năm triển khai thực hiện, với 10 dự án thành phần, Chương trình MTQG 1719 đạt hiệu quả tích cực, đã làm thay đổi đáng kể diện mạo vùng đồng bào DTTS và miền núi, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội trên địa bàn huyện; nhiều mô hình, dự án hỗ trợ phát triển sản xuất được đầu tư và nhận được sự hưởng ứng của đông đảo người dân thuộc hộ nghèo, cận nghèo tham gia.

Tính đến thời điểm báo cáo, Chương trình MTQG 1719 huyện đã huy động được 239.692 triệu đồng, trong đó vốn NSTW 225.550 triệu đồng (vốn đầu tư 132.755 triệu đồng, vốn sự nghiệp 92.795 triệu đồng), NSH 14.142 triệu đồng (vốn đầu tư 10.008 triệu đồng, NSH 4.134 triệu đồng), đã thực hiện giải ngân được 146.451 triệu đồng (vốn đầu tư 111.584 triệu đồng, vốn sự nghiệp 34.867 triệu đồng), đạt 61,1% tổng kế hoạch vốn giao.

Đối với các dự án phát triển kinh tế, Chương trình đã hỗ trợ xây mới nhà ở cho 146 hộ; hỗ trợ mua sắm nông cụ, máy móc chuyển đổi nghề cho 247 hộ; hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 947 hộ, đầu tư 2 công trình nước sinh hoạt tập trung. Đầu tư 2 dự án sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư tại xã Bắc Thủy và xã Bằng Hữu. Đầu tư 11 công trình giao thông nông thôn phục vụ sản xuất, kinh doanh và dân sinh; 2 công trình trạm y tế xã được sửa chữa; 15 công trình trường, lớp học đạt chuẩn được đầu tư; cải tạo, sửa chữa 1 chợ.

Nhóm dự án văn hóa - xã hội cũng được quan tâm đầu tư phát triển, trong 4 năm, đã đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho 3 trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông có học sinh ở bán trú được đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị; sửa chữa, bảo dưỡng 2 hạng mục công trình, phòng học và các công trình phục vụ sinh hoạt, tập luyện cho người học; mở 2 lớp xóa mù chữ cho 79 học viên tham gia; 6 mô hình đào tạo nghề được triển khai cho 172 lao động tham gia; hỗ trợ kinh phí đào tạo ngoại ngữ và các thủ tục đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cho 3 lao động là người DTTS, người Kinh thuộc hộ nghèo; tổ chức 01 lớp tập huấn, nâng cao năng lực cho cán bộ tại huyện, 7 lớp cho cộng đồng triển khai Chương trình MTQG tại cơ sở, với hơn 550 đại biểu tham dự.

Hỗ trợ đầu tư xây dựng thiết chế 3 nhà văn hóa thôn; hỗ trợ 6 đội hóa truyền thống; tổ chức 1 hoạt động thi đấu thể thao truyền thống; hỗ trợ trang thiết bị cho 5 nhà văn hóa thôn. Hỗ trợ phụ cấp cô đỡ thôn bản cho 30 lượt; nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào DTTS và miền núi; chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng bà mẹ - trẻ em nhằm giảm tử vong bà mẹ, tử vong trẻ em, nâng cao tầm vóc, thể lực người DTTS.

Thành lập, duy trì 53 Tổ truyền thông cộng đồng; tổ chức 20 lớp tập huấn thay đổi nếp nghĩ, cách làm nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ; thúc đẩy bình đẳng giới và giải quyết những vẫn đề cấp thiết của phụ nữ và trẻ em; tổ chức 03 lớp tập huấn nâng cao năng lực...

Tuyên truyền, vận động giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cho hơn 3.800 lượt học sinh, thanh thiếu niên, các bậc cha mẹ phụ huynh học sinh trong vùng đồng bào DTTS và miền núi tham gia; phát hành 10.000 tờ rơi; lắp 20 pano tuyên truyền tại các xã, thị trấn... Tổ chức 39 hội nghị tập huấn, phổ biến giáo dục pháp luật cho hơn 3.400 lượt người tham dự;…

Có thể nói, sau gần 4 năm triển khai mặc dù vẫn còn những hạn chế và khó khăn, thách thức nhưng về cơ bản, giai đoạn này, Chương trình MTQG 1719 đã mang lại kết quả đáng khích lệ, góp phần thúc đẩy hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân, giảm tỷ lệ hộ nghèo; các lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, chất lượng giáo dục tiếp tục được nâng lên, cơ sở vật chất của trường lớp học, trạm y tế được quan tâm đầu tư, công tác chăm sóc y tế, chăm lo đời sống vật chất tinh thần của Nhân dân tiếp tục được cải thiện.

Trân trọng cảm ơn Chủ tịch!