Cách Thủ đô Hà Nội chừng 160km, thị trấn Mai Châu là nơi sinh sống của 5 dân tộc anh em, trong đó người Mường và người Thái  chiếm đại đa số. Mai Châu nằm trọn trong một vùng lòng chảo rộng lớn, với các ngọn núi cao như thành lũy bao quanh.

Khí hậu ở nơi đây luôn mát mẻ hơn so với các nơi khác vào mùa hè, và ấm hơn vào mùa đông. Những bản làng với những nếp nhà sàn đơn sơ cùng cánh đồng lúa bạt ngàn xanh mát, những cung đường uốn lượn quanh co đã tạo nên một thị trấn vùng cao nên thơ trữ tình.

Từ khoảng vài chục năm nay, bà con các dân tộc ở Mai Châu đã biết làm du lịch sinh thái, kết hợp nghỉ dưỡng phục vụ du khách trong và ngoài nước. Hầu như gia đình nào ở Mai Châu cũng phát huy thế mạnh của các ngôi nhà sàn cổ rộng rãi, thoáng đãng để làm dịch vụ homestay. Ngoài yếu tố cảnh quan núi non trùng điệp, khí hậu trong lành mát mẻ, nhiều món ăn bản địa đặc sắc thì “đặc sản” du lịch hấp dẫn, hút khách tới Mai Châu chính là những nếp nhà sàn xinh xắn ẩn mình trong sương núi mờ ảo mỗi buổi sớm mai, hay những buổi chiều tà.

Ở các bản Lác 1, bản Lác 2, bản Pom Coọng, hầu hết các hộ dân đều vẫn giữ được những nếp nhà sàn cổ. Cũng có một số ngôi nhà sàn được chủ nhân tân trang lại cho cao ráo, thoáng đãng để phù hợp khi đón khách du lịch. Các nhà sàn đều được làm khung, sàn, tường bằng gỗ, mái lợp lá cọ, hoặc ngói ta. Sàn của ngôi nhà thường cao cách mặt đất khoảng trên 1,5 mét đến 2 mét... Người Mai Châu giờ đây tận dụng khoảng không gian phía dưới tầng trệt ngôi nhà sàn của mình để đặt khung cửi dệt vải thổ cẩm và bày biện các loại đồ lưu niệm bán cho du khách tham quan. Sàn trên của ngôi nhà là nơi sinh hoạt của gia đình và nơi đón khách nghỉ dưỡng, vì thế các ngôi nhà đều được trang hoàng rất ngăn nắp, gọn gàng, sạch sẽ.

Bên lối cầu thang lên xuống là các giỏ hoa lan rừng đa sắc màu treo lủng lẳng, tạo nên sự hòa hợp của thiên nhiên cho ngôi nhà. Hành lang dẫn vào chính giữa của ngôi nhà và dọc theo các khung cửa sổ đón gió to, rộng cũng được bài trí các chậu, giỏ hoa lan, những giàn dây hoa leo. Nhiều hộ dân có các vườn cây ăn quả, vườn hoa và cả vuông ao nhỏ xinh để nuôi cá, tạo nên một không gian thoáng mát, yên bình, thơ mộng.

Du lịch trải nghiệm Mai Châu du khách luôn cảm thấy hài lòng bởi giá cả cũng rất phải chăng. Thuê trọn gói một căn nhà sàn cho cả nhóm trên dưới chục người lưu trú trong 2 ngày 1 đêm, giá chưa đến 2 triệu đồng. Nếu khách đi đoàn lẻ độ dăm, bảy người thì việc thuê ở ghép tại một ngôi nhà sàn cũng giảm bớt chi phí, tạo sự giao lưu, sinh hoạt cộng đồng...

Đến với Mai Châu, du khách sẽ được các chủ nhà tiếp đón chân tình, cởi mở, thân thiện. Người thuê nhà sàn để lưu trú thường được chủ tặng một, vài chum rượu cần (tùy lượng khách nhiều hay ít) do gia chủ tự ngâm ủ bằng men lá và món cơm lam với thịt nướng. Một bữa tiệc “xông nhà” làm quen giữa khách nghỉ dưỡng và chủ thường được miễn phí. Còn từ các bữa sau, khách muốn ăn món gì sẽ được chủ nhà phục vụ tận tình. Du khách sẽ được thưởng thức ẩm thực như xôi nếp nương, măng đắng xào lẫn với rau rừng, cá suối nướng, gà bọc lá dong nướng lụi...

Trong những ngày lưu lại đây, du khách sẽ được hòa mình vào các sinh hoạt văn hóa cộng đồng cực kỳ vui nhộn, hấp dẫn như điệu xòe Thái, nhảy sạp,... Du khách lên Mai Châu vào dịp cuối tuần còn được đi chợ phiên họp vào sáng chủ nhật để mua các mặt hàng nông sản địa phương, sản vật núi rừng do bà con mang tới …

Đã đến với Mai Châu nhiều lần, chúng tôi vẫn muốn quay trở lại để tận hưởng cuộc sống thanh bình, sự dung dị và nét duyên thầm đầy quyến rũ của miền sơn cước này.