Nguy cơ gia tăng sau giãn cách

Đường biên giới giữa Việt Nam và Lào dài khoảng 2.340 km, trải dài suốt 10 tỉnh của Việt Nam (Điện Biên, Sơn La, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam và Kon Tum), tiếp giáp với 10 tỉnh phía Lào (Phong Sa Lỳ, Luổng Pha Bang, Hủa Phăn, Xiêng Khoảng, Bô Ly Khăm Xay, Khăm Muộn, Sa Văn Na Khệt, Sả Lạ Văn, Sê Kông và A Ta Pư).

Phần lớn dân cư sống hai bên biên giới là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS). Nhân dân hai nước có sẵn mối quan hệ dân tộc, thân tộc gần gũi. Nhưng do điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, nhận thức về pháp luật còn hạn chế nên không ít người dân sinh sống ở khu vực biên giới đã bị tội phạm ma túy lợi dụng, dụ dỗ, lôi kéo để vận chuyển ma túy thuê hoặc tiếp tay cho chúng.

Có thể kể đến trường hợp của Hồ Văn Long, sinh năm 2000, trú tại thôn 1, xã Thuận, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) bị lực lượng chức năng bắt giữ tối ngày 14/8/2021 về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy. Cụ thể, qua quá trình tuần tra, kiểm soát, Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy (Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị) phối hợp cùng lực lượng Bộ đội Biên phòng, Công an huyện Hướng Hóa phát hiện, bắt giữ Long đang vận chuyển 60.000 viên ma túy tổng hợp. Long khai nhận, số ma túy này có nguồn gốc từ Lào, Long vận chuyển qua biên giới theo đường tiểu ngạch để tiêu thụ tại Việt Nam.

Được biết, Quảng Trị là một trong những địa bàn “nóng” về ma túy và các tội phạm liên quan đến ma túy. Thời gian qua, đặc biệt từ đầu năm 2021 đến nay, các lực lượng chức năng của tỉnh đã phối hợp phá thành công hơn 10 chuyên án ma túy lớn ở khu vực miền núi biên giới, bắt giữ hàng chục đối tượng, thu giữ hàng trăm nghìn viên ma túy tổng hợp, cùng lượng lớn ma túy đá.

Đáng chú ý, theo thống kê của Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Trị, tính đến tháng 3/2021, toàn tỉnh có tới 101/125 xã, phường, thị trấn có tệ nạn ma túy, với 1.699 người nghiện và sử dụng trái phép chất ma túy có hồ sơ quản lý. Số người nghiện ma túy ngày càng trẻ hóa, trong đó có tới 1.204 người dưới 30 tuổi, chiếm 70,9%. Vì vậy, nguy cơ tình trạng buôn bán, vận chuyển ma túy ở Quảng Trị sẽ gia tăng trong thời gian tới đang tiềm ẩn, nhất là khi dịch bệnh Covid-19 được kiểm soát, giãn cách được nới lỏng.

Tăng cường “hạ nhiệt” vùng biên

Theo nhận định của Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), thời gian qua, tình hình dịch bệnh Covid-19 phức tạp, các địa phương thắt chặt công tác quản lý để kiểm soát dịch bệnh nên các loại tội phạm trên địa bàn biên giới, cửa khẩu có dấu hiệu giảm. Tuy nhiên, khi giãn cách xã hội được nới lỏng thì các loại tội phạm sẽ hoạt động buôn bán, vận chuyển ma túy trở lại.

Đáng chú ý, tại các tỉnh biên giới phía Bắc, thời gian qua, các lực lượng chức năng đẩy mạnh tấn công, trấn áp tội phạm ma túy nên các đối tượng tội phạm ma túy đang có xu hướng dịch chuyển địa bàn, chuyển hoạt động vào các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên. Trong đó, huyện Ngọc Hồi (Kon Tum), địa phương có đường biên giới giáp với Lào và Campuchia đang dần trở thành “điểm nóng”.

Huyện Ngọc Hồi có Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, nằm trên địa bàn xã Pờ Y. Đây là xã tiếp giáp với hai nước Lào và Campuchia, gần khu vực “Tam giác vàng” – một trong những trung tâm sản xuất, buôn bán ma túy lớn của thế giới. Ngoài Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, trên địa bàn xã còn 1 cửa khẩu phụ và nhiều đường mòn dân sinh xung quanh khu vực biên giới tiếp giáp giữa ba nước; trên 50% dân số tại xã là đồng bào DTTS.

Theo số liệu của Công an huyện Ngọc Hồi, trong nửa đầu năm 2021, trên địa bàn xã Pờ Y xảy ra 5 vụ phạm pháp về ma túy, với 6 đối tượng, qua đó thu giữ hơn 4kg ma túy đá (chiếm hơn 99% tổng số ma túy thu giữ được trên toàn huyện Ngọc Hồi). Trước đó, trong năm 2020, lực lượng chức năng cũng đã phát hiện, bắt giữ 11 vụ phạm pháp về ma túy tại xã Pờ Y với 15 đối tượng, thu giữ hàng chục kg ma túy, chiếm 96% tổng số tang vật ma túy thu giữ trên toàn huyện.

Trước tình hình đó, ngày 04/8/2021, Ban Chỉ đạo Phòng, chống tội phạm tỉnh Kon Tum đã ban hành Quyết định số 2699//QĐ-BCĐ triển khai kế hoạch chuyển hóa địa bàn trọng điểm về tội phạm và tệ nạn ma túy tại xã Pờ Y. Thời gian thực hiện kế hoạch là từ tháng 9/2021 đến tháng 9/2022, với mục tiêu chuyển hóa thành công địa bàn trọng điểm về tội phạm và tệ nạn ma túy tại xã Pờ Y thành địa bàn an toàn, không để hình thành điểm nóng phức tạp về trật tự an toàn xã hội

Theo khẳng định của lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Bờ Y (Cục Hải quan tỉnh Kon Tum), Chi cục sẽ tích cực tham gia kế hoạch chuyển hóa địa bàn theo chủ trương của tỉnh. Ngoài ra, Chi cục sẽ tăng cường thực hiện kiểm tra đối với tất cả hàng hóa, hành khách, phương tiện từ các khu vực có nguy cơ cao về buôn bán ma túy. Hàng hóa ký gửi cũng sẽ được kiểm tra thủ công 100%; đồng thời phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng để kiểm tra, rà soát, xác định các đường dây, ổ nhóm đối tượng trọng điểm về ma túy để có biện pháp đấu tranh, triệt xóa nhằm ngăn chặn có hiệu quả nguồn ma túy từ nước ngoài thẩm lậu vào nội địa qua các đường mòn, lối mở dọc tuyến biên giới.