Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Sắc màu 54

Người tâm huyết với văn hóa dân tộc Dao

Long Vũ - 09:45, 27/10/2020

Là người tâm huyết với văn hóa truyền thống của dân tộc Dao, những năm qua, ông Hoàng Văn Hoa ở thôn Khe Hố, xã Hải Lạng, huyện Tiên Yên (Quảng Ninh) đã đứng ra mở lớp truyền dạy chữ Nôm Dao và những nghi thức, bài cúng truyền thống của dân tộc Dao cho thế hệ trẻ.

Ông Hoàng Văn Hoa đang sưu tầm các bài hát cổ của người Dao
Ông Hoàng Văn Hoa đang sưu tầm các bài hát cổ của người Dao

Ông Hoàng Văn Hoa sinh ra và lớn lên giữa bản làng ở vùng miền sơn cước Tiên Yên, đây là nơi sinh sống bao đời nay của cộng đồng dân tộc Dao (nhóm Thanh Y) với nhiều nét văn hóa đặc trưng còn lưu giữ. Thuở nhỏ, ông đã được theo chân bố, chú đi thực hành nghi lễ của đồng bào người Dao như: Lễ cấp sắc, lễ cầu mùa, cầu an... Vì thế, những phong tục, tín ngưỡng và các câu hát dân ca thấm đượm nghĩa tình đã ăn sâu vào tâm trí ông. Cũng nhờ có trí nhớ tốt, cộng thêm sự khao khát học hỏi nên ông Hoa học được nhiều bài cúng, nghi lễ… của đồng bào dân tộc mình.

Hiện nay, ông Hoa đang lưu giữ khoảng 100 bài hát của người Dao. Chủ yếu là các bài hát về mùa Xuân, giao duyên, ca ngợi thiên nhiên, đất nước, văn hóa người Dao. Đặc biệt là rất nhiều bài cúng cấp sắc, cúng cầu an, cúng cầu mùa…

Cũng theo ông Hoa, văn hóa người Dao thể hiện rất rõ qua các ký tự, ngôn ngữ, chữ Nôm Dao của người Dao. Thông qua chữ Nôm Dao, người ta có thể thấy được cội nguồn, văn hóa, tín ngưỡng, sự phát triển của người Dao trong dòng chảy của dân tộc. Bên cạnh các bài cúng cấp sắc còn răn dạy người Dao phải hướng tới chân - thiện - mỹ, biết ơn cha mẹ, hàng xóm láng giềng…; sống chân thật, không lừa lọc, phải có lòng dũng cảm, sẵn sàng hy sinh vì người khác; biết sống hài hòa với thiên nhiên… Ngay cả vấn đề chấp hành pháp luật cũng được đề cập tới. Con cháu người Dao không được gây họa, phải tôn trọng luật lệ, nếu ai không tuân theo luật lệ đều phải đưa ra trị tội.

Trăn trở với việc lưu truyền văn hóa dân tộc, ông Hoa đã đề xuất với cấp ủy Đảng, chính quyền mở lớp để truyền dạy cho các cháu trong thôn, bản về chữ Dao, đặc biệt là các văn hóa, tín ngưỡng của người Dao. 

Lớp học văn hóa người Dao được thành lập năm 2016, đến nay, lớp học đã thu hút nhiều người trong thôn, bản tới học. Hiện nay, lớp học văn hóa người Dao có 20 học viên. Các học viên của ông Hoa đã thành thạo các nghi thức cúng Lễ cấp sắc, Lễ Nhảy lửa và các bài cúng truyền thống của dân tộc Dao. Anh Hoàng Văn Linh ở thôn Khe Hố cho biết: “Chúng tôi còn trẻ còn phải học hỏi, đi theo thầy Hoa để gìn giữ bản sắc dân tộc mình, không để mai một”.

Không chỉ lưu giữ, truyền dạy văn hóa của dân tộc Dao, ông Hoa còn đi nhiều vùng để sưu tầm các bài hát, bài cúng để truyền dạy cho lớp lớp con cháu của thôn bản nơi ông ở. Là Người có uy tín trong cộng đồng, am hiểu văn hóa, phong tục tập quán của người Dao, ông Hoa còn vận động người dân bỏ nhiều tập tục mê tín dị đoan như khi có người ốm đau phải đưa đi khám, chữa bệnh ở các cơ sở y tế; đoàn kết, vận động mọi người mặc trang phục của đồng bào, chịu khó làm ăn, tin vào Đảng, xây dựng kinh tế địa phương...

Với những đóng góp nỗ lực, tâm huyết của mình, năm 2019, ông Hoa đã được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú vì đã có cống hiến trong việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Dao cùng nhiều bằng khen, giấy khen của các cấp, ngành.

Tin cùng chuyên mục
Tự hào nguồn cội

Tự hào nguồn cội

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương là loại hình Di sản tập quán xã hội, tín ngưỡng và lễ hội được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Có vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã lắng đọng trong tâm thức mỗi người dân niềm tự hào về nguồn cội con rồng cháu tiên, xuyên suốt chiều dài hàng nghìn năm lịch sử, lan tỏa mạnh mẽ đến mọi miền Tổ quốc, trở thành bản sắc văn hóa độc đáo của người Việt Nam.