Tranh thủ nguồn lực, đẩy mạnh tuyên truyền

Văn Lãng là huyện biên giới, dân số toàn huyện 50.245 người, có 4 dân tộc chính cùng sinh sống là Tày, Nùng, Kinh, Hoa và một số ít dân tộc khác sống xen kẽ. Tỷ lệ hộ DTTS chiếm 96,54%. Đến cuối năm 2023, toàn huyện có 13.604 hộ dân, trong đó có tới 1.025 hộ nghèo, tỷ lệ hộ nghèo 7,53%; tổng hộ cận nghèo 1.277 hộ, tỷ lệ hộ cận nghèo 9,39%.

Nhằm giảm thiểu tình trạng TH-HNCHT, huyện Văn Lãng đã tổ chức quán triệt, triển khai Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng TH-HNCHT trong vùng DTTS”, giai đoạn 2015-2025; Tiểu dự án 2 “Giảm thiểu tình trạng TH-HNCHT trong vùng DTTS”, thuộc Dự án 9, Chương trình MTQG phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 (Chương trình MTQG 1719)… tới các cơ quan, đơn vị, từng địa phương trên địa bàn huyện.

UBND huyện Văn Lãng đã giao Phòng Lao động, Thương binh, Xã hội - Dân tộc ban hành Kế hoạch số 496/KH-LĐTBXHDT ngày 06/12/2022 Tuyên truyền giảm thiểu tình trạng TH-HNCHT trong vùng đồng bào DTTS và miền núi thuộc Dự án 9, Chương trình MTQG 1719 năm 2022; Kế hoạch số 267/KH-LĐTBXHDT ngày 21/9/2023 về tổ chức tập huấn hướng kỹ năng tuyên truyền và tuyên tuyền giảm thiểu tình trạng TH-HNCHT trong vùng đồng bào DTTS năm 2023 tại huyện Văn Lãng.

Theo đó, tổng kinh phí được phân bổ về thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 9, Chương MTQG 1719, giai đoạn từ năm 2021-2023 trên địa bàn huyện Văn Lãng là 322 triệu đồng, cụ thể: Năm 2022 là 69 triệu đồng; năm 2023 là 473 triệu đồng.

Với nguồn kinh phí trên, năm 2022, huyện Văn Lãng đã xây dựng 30 pano, 14.000 tờ rơi tuyên truyền nâng cao nhận thức về Luật hôn nhân và Gia đình, Luật Bình đẳng giới và những nội dung có liên quan đến tình trạng TH-HNCHT gắn tại các điểm có nguy cơ tảo hôn cao, các thôn trên địa bàn các xã.

Năm 2023, huyện Văn Lãng tổ chức 4 hội nghị tuyên truyền cho 1.105 người tham dự tại trường THPT Văn Lãng, Trường THPT Hội Hoan, Trường PTDT nội trú THCS -THPT, Trung tâm GDNN-GDTX huyện.

Tại các buổi tuyên truyền, các em học sinh đã được báo cáo viên tuyên truyền khái niệm thế nào là TH- HNCHT; Thực trạng và nguyên nhân của TH- HNCHT; Tác hại, hệ lụy của việc TH- HNCHT; Một số bệnh di truyền mắc phải do hôn nhân cận huyết thống và các giải pháp can thiệp,.. Nguyên nhân và hậu quả của mất cân bằng giới tính khi sinh; Cách chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên.

Tổ chức 05 lớp tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác dân tộc các cấp; đội ngũ tuyên truyền viên pháp luật tại các xã, thị trấn, với tổng số  557 người tham dự.

Năm 2024, UBND huyện Văn Lãng ban hành Kế hoạch số 2820/KH-UBND của Ủy ban Nhân dân huyện Văn Lãng ngày 30/10/2024 về Thực hiện Tiểu dự án 2: thuộc Dự án 9, Chương MTQG 1719 năm 2024. Trong đó, tập trung đẩy mạnh tuyên truyền về phòng chống TH-HNCHT trong các đơn vị trường phổ thông dân tộc bán trú, THCS tại các xã trên địa bàn huyện. Hiện nay, Phòng Lao động Thương binh và Xã hội – Dân tộc đã cơ bản hoàn thành các nội dung của Kế hoạch. Qua đó góp phần nâng cao nhận thức của học sinh DTTS về TH-HNCHT.

Đặc biệt, Phòng Lao động Thương binh và Xã hội – Dân tộc huyện đang tích cực phối hợp với Báo Dân tộc và Phát triển, Cơ quan ngôn luận của Ủy ban Dân tộc xây dựng các bài viết, phóng sự, ghi chép… cung cấp thông tin, phổ biến pháp luật nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể và Nhân dân trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình.

Sự chung tay của toàn xã hội

Nhằm nâng cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức đoàn thể đối với việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về hôn nhân và gia đình, huyện Văn Lãng đã huy động sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc cùng các tổ chức đoàn thể như: Hội Liên Hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh, các già làng, trưởng bản, Người có uy tín trong đồng bào DTTS tham gia tuyên truyền, vận động, thuyết phục người dân xóa bỏ hủ tục lạc hậu về hôn nhân và gia đình; đồng thời phát hiện, ngăn ngừa các trường hợp vi phạm pháp luật liên quan đến hôn nhân và gia đình ở cơ sở.

Nói về những khó khăn trong phòng chống TH-HNCHT trên địa bàn huyện, bà Chu Thị Bích Hảo, Trưởng Phòng Lao động, Thương binh, Xã hội - Dân tộc huyện Văn Lãng cho hay, do trình độ dân trí của đồng bào dân tộc còn hạn chế nên việc tiếp thu, nhận thức về Luật Hôn nhân và Gia đình cũng như hậu quả của TH-HNCHT vẫn còn hạn chế. Các phong tục tập quán của đồng bào đã ăn sâu vào tiềm thức, công tác tuyên truyền chưa phát huy hiệu quả rõ rệt do tuyên truyền viên còn hạn chế trong vận dụng các kiến thức, hình thức tuyên truyền...

Đối với những thôn nằm cách xa trung tâm, giao thông còn nhiều khó khăn, thì việc đi đến tận nơi để tuyên truyền, phổ cập những kiến thức cơ bản về Luật Hôn nhân và Gia đình còn gặp khó khăn…Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện tuyên truyền về giảm thiểu tình trạng TH-HNCHT đã được các cấp, các ngành quan tâm phối hợp thực hiện thường xuyên, liên tục và đạt được những kết quả tích cực. Các xã, thị trấn đã đưa nội dung của TH-HNCHT vào nghị quyết của Đảng, Hội đồng Nhân dân, kế hoạch công tác hàng năm và vào hương ước thôn, bản, đưa vào tiêu chuẩn khu văn hóa, gia đình văn hóa và được triển khai có hiệu quả trong thực tiễn…

Trưởng Phòng Lao động, Thương binh, Xã hội - Dân tộc huyện Văn Lãng Chu Thị Bích Hảo cho biết, nhờ thực hiện tốt công tác tuyên truyền, đặc biệt là sự chung tay của toàn xã hội, nhận thức của người dân về Luật Hôn nhân và Gia đình, về TH-HNCHT ngày một nâng cao, tỷ lệ tảo hôn có có xu hướng giảm, tính từ năm 2021 đến 30/9/2023 trên địa bàn huyện còn 8 cặp tảo hôn vợ hoặc chồng, trong đó năm 2022 có 6 cặp; năm 2023 có 2 cặp; năm 2024 chưa phát hiện trường hợp nào. Đặc biệt, không có trường hợp nào kết hôn cận huyết thống trên địa bàn.