Chủ động theo dõi thời tiết, triển khai biện pháp sớm

Theo ngành nông nghiệp Sơn La, từ tháng 12 đến tháng 2 hằng năm là thời điểm thường xuyên xảy ra rét đậm, rét hại, kèm theo hiện tượng sương muối tại nhiều khu vực trồng cà phê, nhất là ở thành phố Sơn La và các huyện Mai Sơn, Thuận Châu. Sương muối xuất hiện khi nhiệt độ ban đêm giảm sâu, gây hiện tượng cháy lá, khô cành, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng, năng suất và tuổi thọ của cây cà phê nếu không được phòng, chống kịp thời.

Xác định phòng là chính, ngành nông nghiệp tỉnh Sơn La đã chỉ đạo hệ thống khuyến nông tăng cường theo dõi sát sao các bản tin dự báo khí tượng thủy văn, kịp thời thông tin đến chính quyền cơ sở và người dân. Khi nhiệt độ có xu hướng giảm dưới 10°C - ngưỡng dễ phát sinh sương muối, cán bộ kỹ thuật khuyến cáo bà con chủ động chuẩn bị vật tư, nhân lực để triển khai các biện pháp bảo vệ vườn cà phê.

Cùng với đó, Trung tâm Khuyến nông tỉnh phối hợp với các địa phương tổ chức hướng dẫn trực tiếp tại cơ sở, giúp nông dân nắm rõ đặc điểm, tác hại của sương muối và cách ứng phó phù hợp với điều kiện từng vùng, từng loại vườn cây.

Áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật

Để hạn chế thấp nhất thiệt hại do sương muối gây ra, người trồng cà phê ở Sơn La được hướng dẫn thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp kỹ thuật. Trong đó, biện pháp che phủ, tủ gốc giữ ấm được áp dụng phổ biến, nhất là đối với diện tích cà phê non và vườn tái canh. Việc sử dụng rơm rạ, cỏ khô, lá cây hoặc phân chuồng hoai mục để tủ gốc giúp giữ nhiệt cho đất, bảo vệ bộ rễ và hạn chế tình trạng cháy lá.

Bên cạnh đó, tưới nước phá sương vào sáng sớm cũng là giải pháp hiệu quả. Khi sương muối vừa xuất hiện, việc phun nước nhẹ lên tán cây giúp rửa trôi lớp sương, tăng nhiệt độ bề mặt lá, giảm mức độ tổn thương mô thực vật.

Một biện pháp khác được nhiều hộ dân áp dụng là hun khói giữ nhiệt cho vườn cà phê trong những đêm rét sâu. Bà con tận dụng rơm rạ, cỏ khô, vật liệu hữu cơ ẩm để tạo khói nhiều, cháy chậm, bố trí ở đầu hướng gió, góp phần hạn chế sự lắng đọng của sương muối trên tán cây.

Về lâu dài, ngành khuyến nông khuyến cáo người dân trồng cây che bóng trong vườn cà phê như muồng, keo dậu hoặc một số cây ăn quả phù hợp. Giải pháp này không chỉ giúp điều hòa tiểu khí hậu, giảm sốc nhiệt trong mùa đông mà còn cải thiện độ phì đất, nâng cao hiệu quả sản xuất bền vững.

Song song với các biện pháp bảo vệ trực tiếp, việc chăm sóc, nuôi dưỡng cây cà phê đúng kỹ thuật được xem là yếu tố then chốt giúp cây nâng cao khả năng chống chịu trước thời tiết bất lợi. Người dân được hướng dẫn tỉa cành, tạo tán hợp lý để giảm tác động của gió lạnh; bón phân cân đối, tăng cường phân hữu cơ, kali và các chất trung, vi lượng nhằm giúp cây khỏe, phục hồi nhanh sau các đợt rét.

Cán bộ kỹ thuật cũng lưu ý người trồng cà phê không rung, lắc hay cạo sương muối trên lá, bởi khi nhiệt độ thấp, lá rất giòn, dễ gãy, làm tăng mức độ tổn thương cho cây.