Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Công tác Dân tộc

Ủy ban Dân tộc với Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi: Hoàn thiện thể chế, cơ chế (Bài 1)

Thanh Huyền - 05:16, 22/05/2023

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719) đang bước vào giai đoạn giữa kỳ của quá trình triển khai thực hiện giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025, với một khối lượng công việc đồ sộ. Để đạt được mục tiêu, ý nghĩa đặt ra của Chương trình, thì vai trò của Ủy ban Dân tộc - cơ quan được Chính phủ giao nhiệm vụ chủ trì là rất lớn.

Chương trình MTQG 1719 có tổng nguồn lực đầu tư từ ngân sách nhà nước lớn nhất hiện nay, địa bàn trải rộng, do nhiều bộ, ngành tham gia quản lý và tổ chức thực hiện. Vì vậy để tổ chức thực hiện các nội dung của Chương trình theo đúng thủ tục, trình tự và quy định của pháp luật đòi hỏi Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương phải nghiên cứu, ban hành một số lượng lớn các văn bản quy định, hướng dẫn về cơ chế, chính sách phục vụ triển khai thực hiện Chương trình từ cấp Trung ương đến địa phương. Trong đó có vai trò quan trọng của Ủy ban Dân tộc trong công tác chủ trì, phối hợp, tham mưu, hướng dẫn. 

 Ủy ban Dân tộc phối hợp với UBND tỉnh Quảng Ngãi tổ chức Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm thực hiện Chương trình MTQG DTTS và miền núi (tháng 4/2023)
Ủy ban Dân tộc phối hợp với UBND tỉnh Quảng Ngãi tổ chức Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm thực hiện Chương trình MTQG 1719 (tháng 4/2023)

Thúc đẩy hoàn thiện thể chế

Căn cứ Nghị quyết số 88 và Nghị quyết số 120 của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã khẩn trương ban hành Nghị quyết số 12/NQ-CP và Quyết định số 1409/QĐ-TTg về Kế hoạch triển khai, phân công nhiệm vụ cho các bộ, ngành thực hiện Nghị quyết của Quốc hội. Ủy ban Dân tộc đã chủ trì xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1014/QĐ-TTg ngày 14/7/2020 thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương Chương trình để chỉ đạo tổ chức thực hiện và đến ngày 8/7/2021, các quyết định về Quy chế hoạt động và chương trình công tác năm 2021 của Ban Chỉ đạo Trung ương Chương trình MTQG 1719 đã được Trưởng ban Ban Chỉ đạo Trung ương phê duyệt ban hành đầy đủ theo quy định.

Văn phòng Điều phối Chương trình MTQG 1719 ở cấp Trung ương được kiện toàn, đặt tại Uỷ ban Dân tộc để giúp việc Ban Chỉ đạo Trung ương và trực tiếp giúp việc Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc về tham mưu cơ chế, chính sách và trực tiếp quản lý, tổ chức thực hiện Chương trình MTQG 1719 và các nhiệm vụ, giải pháp khác của Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Trên cơ sở đó, các địa phương đã tổ chức kiện toàn, thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình MTQG 1719 cấp tỉnh để triển khai thực hiện Chương trình.

Từ tháng 8/2021 đến nay, thực hiện Nghị quyết số 24/2021/QH15 của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1945/QĐ-TTg ngày 18/11/2021 thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025; Tổ công tác về Chương trình MTQG 1719 được thành lập do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc là Tổ trưởng; Văn phòng Điều phối MTQG 1719 được kiện toàn lại thực hiện nhiệm vụ giúp việc Ban Chỉ đạo Trung ương và trực tiếp giúp việc Tổ trưởng Tổ công tác về điều phối, tổ chức thực hiện Chương trình MTQG 1719.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc Hầu A Lềnh thăm mô hình phát triển kinh tế của đồng bào DTTS tỉnh Sơn La (tháng 12/2022)
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh thăm mô hình phát triển kinh tế của đồng bào DTTS tỉnh Sơn La (tháng 12/2022)

Quy chế phân công, phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng

Việc xây dựng, ban hành quy chế phân công, phối hợp giữa cơ quan bộ, ngành, giữa Trung ương và địa phương trong thực hiện Chương trình được quan tâm đẩy mạnh. Ủy ban Dân tộc chủ động, tích cực phối hợp với các bộ, ngành triển khai các nhiệm vụ thuộc Chương trình MTQG 1719 theo như phân công tại quy chế hoạt động và kế hoạch tại chương trình công tác năm của Ban Chỉ đạo Trung ương, Tổ công tác. Công tác phối hợp tại địa phương có sự chủ động, kịp thời bám sát các nhiệm vụ theo chương trình công tác của Ban Chỉ đạo Trung ương.

Bên cạnh đó, Ủy ban Dân tộc đã chủ động phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, các cơ quan chủ dự án, tiểu dự án thành phần trong công tác rà soát, tổng hợp, hoàn thiện kế hoạch phương án phân bổ vốn để đảm bảo sự hiệu quả, minh bạch, khách quan, tuân thủ đúng tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Việc huy động, quản lý vốn vay, vốn ODA thực hiện Chương trình có vai trò tham mưu, chủ trì rất lớn của Ủy ban Dân tộc. Ngoài nguồn vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội, các hoạt động huy động nguồn lực hỗ trợ bổ sung (bao gồm hỗ trợ tài chính và hỗ trợ kỹ thuật) từ các nhà tài trợ, đối tác phát triển cho Chương trình MTQG 1719 đang được tổ chức thực hiện như: Chuyển phát 2.000 điện thoại thông minh cho Người có uy tín; hỗ trợ phục vụ hoạt động chuyển đổi số trong tổ chức thực hiện Chương trình; xây dựng Cẩm nang số về hướng dẫn thực hiện Chương trình; tổ chức triển khai Dự án Hỗ trợ các xã ĐBKK thuộc Chương trình MTQG 1719 sử dụng ODA viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Ai Len.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc Hầu A Lềnh, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG làm việc với UBND tỉnh Hòa Bình về thực hiện Chương trình MTQG DTTS và miền núi (tháng 12/2022)
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc Hầu A Lềnh, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG làm việc với UBND tỉnh Hòa Bình về thực hiện Chương trình MTQG 1719 (tháng 12/2022)

Nhìn chung, cơ chế, chính sách, các văn bản quản lý, tổ chức thực hiện phân bổ, giải ngân vốn thực hiện Chương trình đã khắc phục được tình trạng phân bổ dàn trải nguồn lực tài chính, phù hợp với khả năng cân đối ngân sách nhà nước; việc phân bổ bảo đảm sự ưu tiên dành nguồn lực ngân sách để tập trung đầu tư, hỗ trợ những nơi khó khăn hơn nhằm tạo chuyển biến trong thực hiện chính sách hỗ trợ.

Tại buổi làm việc giữa Đoàn Giám sát của Quốc hội việc triển khai các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình MTQG với Ủy ban Dân tộc về triển khai Chương trình MTQG 1719 mới đây, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Cao Thị Xuân thay mặt Đoàn Giám sát đánh giá cao vai trò thúc đẩy thực hiện Chương trình MTQG 1719 của Ủy ban Dân tộc và cho rằng, văn bản về bộ bộ máy tổ chức, chỉ đạo thực hiện cũng như các văn bản hướng dẫn đã được xây dựng, ban hành bám sát chỉ đạo của Chính phủ (Nghị định, Quyết định, văn bản chỉ đạo).

Bà Cao Thị Xuân cũng đánh giá, trước những bất cập về văn bản hướng dẫn, tổ chức thực hiện Chương trình, Ủy ban Dân tộc đã có nhiều nỗ lực, sáng kiến trong chỉ đạo, hỗ trợ thực hiện, chủ động trao đổi với các bộ, ngành, cơ quan liên quan cũng như kết nối các nguồn hỗ trợ kỹ thuật từ bên ngoài để tháo gỡ các khó khăn cho các địa phương trong tổ chức thực hiện Chương trình. Trao đổi, hỗ trợ các bộ ngành, chủ dự án thành phần, các địa phương; chủ động hướng dẫn, giải thích những điểm nghẽn về cơ chế, chính sách của Trung ương liên quan đến việc thực hiện của mỗi dự án, với từng nội dung cụ thể.