Tại phiên họp, thay mặt Đoàn giám sát, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Nguyễn Lâm Thành trình bày báo cáo về vấn đề xin ý kiến UBTV Quốc hội một số nội dung để chuẩn bị trình Quốc hội Nghị quyết về giám sát chuyên đề “Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030” (Chương trình MTQG).

Qua ý kiến của các vị Đại biểu Quốc hội thảo luận tại Hội trường ngày 30/10/2023 và kiến nghị của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại Báo cáo số 9458/BC-BKHĐT ngày 10/11/2023, Đoàn giám sát thấy rằng, để bảo đảm nguồn lực thực hiện các Chương trình, việc cho phép kéo dài vốn năm 2023 chưa giải ngân hết (bao gồm cả vốn năm 2022) sang năm 2024 là cần thiết. Đoàn giám sát đề nghị UBTV Quốc hội cho ý kiến đối với việc cho phép kéo dài nguồn vốn thực hiện các Chương trình MTQG như sau:

“Cho phép kéo dài vốn năm 2022 của các Chương trình MTQG chưa giải ngân hết năm 2023 (bao gồm vốn đầu tư phát triển, kinh phí chi thường xuyên của ngân sách trung ương và ngân sách địa phương) sang thực hiện trong năm 2024”.

Phương án 1: Đồng ý. Trường hợp UBTV Quốc hội đồng ý cho phép vốn năm 2022 của các Chương trình MTQG chưa giải ngân hết năm 2023 sang thực hiện trong năm 2024, Đoàn giám sát kiến nghị UBTV Quốc hội cho phép bổ sung nội dung này vào dự thảo Nghị quyết giám sát để có cơ sở pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương khi thực hiện đồng thời Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2024 và Nghị quyết giám sát về các Chương trình MTQG.

Phương án 2: Không đồng ý.

Về chủ trương xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình MTQG trong thời gian tới, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Nguyễn Lâm Thành cho biết, theo quy định Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Chính phủ sẽ phải thực hiện 2 quy trình báo cáo Quốc hội, gồm: Báo cáo xin chủ trương xây dựng Nghị quyết; Trình Quốc hội hồ sơ dự thảo Nghị quyết sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương xây dựng.

Để bảo đảm kỳ họp gần nhất Quốc hội có thể xem xét thông qua được Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện trong bối cảnh chỉ còn 2 năm thực hiện các Chương trình, Đoàn giám sát đề nghị, UBTV Quốc hội cho phép thể hiện trong Dự thảo Nghị quyết giám sát nội dung: Thông qua chủ trương xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025 và cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện quyết định cơ cấu nguồn vốn, phân bổ sử dụng vốn ngân sách nhà nước trong triển khai thực hiện các Chương trình MTQG theo trình tự, thủ tục rút gọn; đồng thời, giao Chính phủ xây dựng Hồ sơ theo trình tự, thủ tục rút gọn, trình Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Cho ý kiến tại phiên họp, các đại biểu đã tập trung thảo luận về cho phép kéo dài kế hoạch vốn năm 2002 của các Chương trình MTQG chưa giải ngân hết của năm 2023 kéo dài sang năm 2024; chủ trương xây dựng nghị quyết Quốc hội về một số cơ chế chính sách đặc thù, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình MTQG trong thời gian tới…

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, Thường trực Đoàn giám sát huy động lực lượng của Đoàn giám sát và các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan hữu quan giúp UBTV Quốc hội hoàn thiện Báo cáo tiếp thu, giải trình với cách thức thể hiện ngắn gọn, rõ ràng; đặc biệt Dự thảo Nghị quyết phải hết sức chặt chẽ, bảo đảm yêu cầu về kỹ thuật lập pháp.

Về nội dung Dự thảo Nghị quyết giám sát, Chủ tịch Quốc hội cho biết, qua thảo luận cho thấy các đại biểu cơ bản đồng tình với việc ban hành Nghị quyết cơ chế đặc thù theo thể thức rút gọn. Tuy nhiên, cách thức thể hiện như thế nào cần tiếp tục bàn thảo cụ thể, đúng tinh thần quy định Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bám sát kết luận của Trung ương về vấn đề thực hiện cơ chế khoán kinh phí, giao thẩm quyền cho cấp huyện trên cơ sở điều hành của cấp tỉnh. Các nội dung trong cơ chế đặc thù có cả vấn đề về điều chỉnh danh mục dự án đầu tư… “Đây là những nội dung cần được làm rõ thêm" - Chủ tịch Quốc hội nêu rõ

Đối với các vấn đề về ngân sách như quyết toán ngân sách, kéo dài vốn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị trên cơ sở kết quả thảo luận tại phiên họp đề nghị Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chuẩn bị báo cáo chính thức của Chính phủ về vấn đề này. Giao Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội thẩm tra về nội dung này. Tinh thần là tháo gỡ tối đa vướng mắc trong thực hiện các Chương trình MTQG nhưng không được để ra xung đột pháp luật, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.