Vượt khó gieo chữ giữa trùng khơi

Trên thực tế, ở các xã biển, đảo, nhịp sống của ngư dân bị chi phối hoàn toàn bởi thời tiết, con nước và mùa vụ. Ngư dân thường xuyên xa nhà, ra khơi dài ngày khiến việc tổ chức các buổi phổ biến pháp luật gặp vô vàn trở ngại.

Thiếu kinh phí, thiếu nhân lực chuyên trách, điều kiện cơ sở vật chất còn hạn chế, thế nhưng không ai trong lực lượng Bộ đội Biên phòng cho phép mình lùi bước. Chính từ những khó khăn ấy, họ càng thôi thúc tìm kiếm những cách làm sáng tạo, phù hợp hơn với thực tế.

Trước thực tế đó, Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh đã chủ động đổi mới cách làm. Những buổi tuyên truyền pháp luật không còn khô khan với văn bản dài dòng mà được “mềm hóa” bằng kịch ngắn, phát thanh truyền thanh ven biển, tờ rơi dễ hiểu, livestream trên mạng xã hội, thậm chí quét mã QR để xem video hướng dẫn bằng điện thoại.

Đặc biệt, các chiến sĩ biên phòng luôn mang theo thông tin pháp luật khi lên tàu kiểm tra, tuần tra đêm. Họ tranh thủ mọi lúc, mọi nơi để hướng dẫn bà con: từ cách lắp thiết bị giám sát hành trình, hiểu luật chống khai thác IUU, cho tới các quy định về an toàn hàng hải và giấy tờ tàu thuyền.

Tại Trạm Biên phòng Cửa khẩu cảng Hòn Gai, một trong những điểm sáng của tỉnh trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên biển thì việc kiểm tra tàu thuyền luôn gắn liền với công tác tuyên truyền, vận động ngư dân. Trong 6 tháng đầu năm 2025, đơn vị đã phát hiện, xử lý 13 trường hợp vi phạm với tổng số tiền phạt trên 100 triệu đồng, giảm một nửa so với cùng kỳ năm trước. Con số giảm mạnh này cho thấy nhận thức pháp luật của ngư dân đã chuyển biến rõ rệt.

Đại úy Bùi Việt Anh, Trạm trưởng Trạm Biên phòng Cửa khẩu cảng Hòn Gai, chia sẻ: “Chúng tôi xác định phạt chỉ là biện pháp cuối cùng. Quan trọng nhất là bà con hiểu được vì sao mình sai, cần khắc phục thế nào để không tái phạm. Chỉ khi ngư dân thực sự thấm, luật pháp mới trở thành thói quen gắn với mỗi chuyến biển.”

Khi ngư dân thay đổi nhận thức

Từ chỗ e ngại, cho rằng luật pháp “rườm rà, khó nhớ”, nhiều ngư dân giờ đã chủ động đến trạm biên phòng hỏi luật, làm thủ tục giấy tờ trước khi ra khơi. Anh Đống Quang Nhanh, khu 8 (phường Liên Hòa) chia sẻ: “Trước đây nhiều người chưa hiểu quy định, nhưng nhờ bộ đội kiên trì hướng dẫn, giờ bà con ai cũng biết bật máy giám sát, treo cờ Tổ quốc, mang đủ giấy tờ.”

Không ít xã đảo đã trở thành mô hình điểm với 100% ngư dân ký cam kết không khai thác IUU, không xâm phạm vùng biển nước ngoài. Trên boong những con tàu phủ màu muối mặn, lá cờ đỏ sao vàng tung bay chính là biểu tượng của lòng tin vào pháp luật và lực lượng biên phòng. Ngư dân cũng ngày càng hiểu rằng tuân thủ luật pháp chính là để bảo vệ chính mình và gìn giữ ngư trường cho thế hệ mai sau.

Từ đầu năm 2025 đến nay, đội tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đã tổ chức tuyên truyền trên địa bàn phường Hà An, Đặc khu Cô Tô,... cho hơn 2.000 người tham gia; phát 4.600 từ rơi, tờ gấp pháp luật, tặng 400 cờ Tổ Quốc và 120 ảnh Bác Hồ cho các hộ gia đình trên địa bàn...

Trao đổi với Đại tá Vũ Văn Hưng, Chính ủy Ban Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Ninh được biết, thực hiện đề án cán bộ chiến sĩ quân đội tăng cường phổ biến giáo dục pháp luật cho nhân dân cán bộ chiến sĩ trên khu vực biên giới và thực hiện các nội dung chỉ đạo của cấp trên, thời gian qua bộ đội biên phòng tỉnh đã tích cực tổ chức các hoạt động tuyên truyền với nhiều cách làm sáng tạo và hình thức rất phong phú.

“Chúng tôi tích cực đẩy mạnh phối hợp với địa phương, lực lượng cảnh sát biển, kiểm ngư, công an để tuyên truyền cho nhân dân đạt hiệu quả cao nhất, đồng thời góp phần ngăn chặn các hoạt động vi phạm của ngư dân trong quá trình khai thác thủy hải sản ở trên biển”, Chính ủy Vũ Văn Hưng nhấn mạnh.