Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Photo

Bí mật người Pháp giấu trên đỉnh đồi Hoàng Su Phì

Vũ Mừng - 07:56, 17/10/2025

Đứng ở trung tâm xã Hoàng Su Phì (tỉnh Tuyên Quang) nhìn về phía đông, ai cũng thấy những rừng thông xanh ngắt xếp lớp trên các triền đồi. Ít ai biết rằng, ẩn trong những tán thông ấy là một dấu tích đặc biệt của lịch sử, được người dân địa phương gọi là Bốt Pháp, hay Đồn Pố Lũng.

Đồn Pố Lũng được thực dân Pháp xây dựng từ cuối thế kỷ XIX, trên khu đồi rộng 6ha, giữ vị trí chiến lược bởi từ đây có thể bao quát toàn bộ thung lũng Hoàng Su Phì, án ngữ các tuyến đường nối Hà Giang – Bắc Hà – Lào Cai. Cùng với lô cốt Min (Lô cốt 1000) và Lô cốt Cán Chỉ Dền, Pố Lũng tạo thế chân vạc quân sự kiểm soát vùng biên. Quần thể đồn gồm hệ thống hầm hào, nhà chỉ huy, chuồng ngựa, bể nước, sân bay dã chiến và hai lô cốt đá liên kết bằng giao thông hào.
Đồn Pố Lũng được thực dân Pháp xây dựng từ cuối thế kỷ XIX, trên khu đồi rộng 6ha, giữ vị trí chiến lược bởi từ đây có thể bao quát toàn bộ thung lũng Hoàng Su Phì, án ngữ các tuyến đường nối Hà Giang – Bắc Hà – Lào Cai. Cùng với lô cốt Min (Lô cốt 1000) và Lô cốt Cán Chỉ Dền, Pố Lũng tạo thế chân vạc quân sự kiểm soát vùng biên. Quần thể đồn gồm hệ thống hầm hào, nhà chỉ huy, chuồng ngựa, bể nước, sân bay dã chiến và hai lô cốt đá liên kết bằng giao thông hào.
Lô cốt phía tây như một tháp trụ nửa nổi nửa chìm, cao 5,5m, đường kính 3,3m.
Lô cốt phía tây như một tháp trụ nửa nổi nửa chìm, cao 5,5m, đường kính 3,3m.
Bên trong chia 3 tầng bằng xà gỗ, nối xuống đoạn hầm ngầm ẩn sâu trong lòng núi.
Bên trong chia 3 tầng bằng xà gỗ, nối xuống đoạn hầm ngầm ẩn sâu trong lòng núi.
Cửa hầm ngầm dẫn vào lô cốt phía tây.
Cửa hầm ngầm dẫn vào lô cốt phía tây.
Trong hầm ngầm dẫn lên lô cốt phía tây còn có các hầm nhánh dẫn tới phòng họp dã chiến, phòng hậu phẫu quân y.
Trong hầm ngầm dẫn lên lô cốt phía tây còn có các hầm nhánh dẫn tới phòng họp dã chiến, phòng hậu phẫu quân y.
Lô cốt phía đông với những lỗ châu mai bao quát ba hướng, giá súng và ụ phòng thủ bảo vệ toàn bộ sườn nam ngọn đồi.
Lô cốt phía đông với những lỗ châu mai bao quát ba hướng, giá súng và ụ phòng thủ bảo vệ toàn bộ sườn nam ngọn đồi.
Tường đá phủ rêu xanh, mái nhà chỉ huy đã sụp đổ theo thời gian.
Tường đá phủ rêu xanh, mái nhà chỉ huy đã sụp đổ theo thời gian.
Phần sân trung tâm nằm giữa ngọn đồi từng được lính Pháp đặt cột cờ và tập trung trước mỗi lần đi càn.
Phần sân trung tâm nằm giữa ngọn đồi từng được lính Pháp đặt cột cờ và tập trung trước mỗi lần đi càn.
Để xây dựng được công trình đồ sộ ấy giữa thiên nhiên hoang sơ, thực dân Pháp đã bắt hàng ngàn người dân địa phương gùi đá, cát sỏi, vác nước từ Sông Chảy vượt hơn 3 km dốc đứng. Hầm hào kéo dài hàng chục km được đào bằng cuốc, xẻng và tay trần. Hàng trăm người bỏ mạng ngay trên triền dốc này. Sau ngày giải phóng, hệ thống lô cốt lại được bộ đội địa phương tiếp quản trong thời chiến tranh bảo vệ biên giới. Thời điểm bây giờ, nhiều đoạn giao thông hào kéo dài hàng chục mét vẫn còn in dấu tích.
Để xây dựng được công trình đồ sộ ấy giữa thiên nhiên hoang sơ, thực dân Pháp đã bắt hàng ngàn người dân địa phương gùi đá, cát sỏi, vác nước từ Sông Chảy vượt hơn 3 km dốc đứng. Hầm hào kéo dài hàng chục km được đào bằng cuốc, xẻng và tay trần. Hàng trăm người bỏ mạng ngay trên triền dốc này. Sau ngày giải phóng, hệ thống lô cốt lại được bộ đội địa phương tiếp quản trong thời chiến tranh bảo vệ biên giới. Thời điểm bây giờ, nhiều đoạn giao thông hào kéo dài hàng chục mét vẫn còn in dấu tích.
Ngày nay, khi đứng trên đồn Pố Lũng, du khách vẫn có thể thu vào tầm mắt khung cảnh trung tâm xã Hoàng Su Phì, tỉnh Tuyên Quang (trước đây là thị trấn Vinh Quang, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang) cùng toàn bộ tuyến đường huyết mạch từ Hà Giang đi Bắc Hà (Lào Cai). Ngày 30/11/2011, đồn Pố Lũng đã được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh.
Ngày nay, khi đứng trên đồn Pố Lũng, du khách vẫn có thể thu vào tầm mắt khung cảnh trung tâm xã Hoàng Su Phì, tỉnh Tuyên Quang (trước đây là thị trấn Vinh Quang, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang) cùng toàn bộ tuyến đường huyết mạch từ Hà Giang đi Bắc Hà (Lào Cai). Ngày 30/11/2011, đồn Pố Lũng đã được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh.