Những chuyển biến rõ nét

Những năm gần đây, xã biên giới Cán Tỷ đã có sự đổi thay đáng kể nhờ triển khai hiệu quả Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững. Từ điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, địa hình chia cắt, sinh kế phụ thuộc thời tiết và tỷ lệ hộ nghèo chiếm hơn một nửa dân số, Cán Tỷ đang dần trở thành địa phương có nhiều mô hình kinh tế phù hợp, giúp người dân tự tin hơn trong phát triển sản xuất.

Giai đoạn 2022 - 2025, xã Cán Tý được phân bổ hơn 10,9 tỷ đồng từ Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững. Riêng Dự án 2 với nhiệm vụ đa dạng hóa sinh kế và phát triển mô hình giảm nghèo được phân bổ hơn 4,1 tỷ đồng.

 Số vốn này được xã sử dụng tập trung, lựa chọn mô hình sát với nhu cầu từng thôn, từng hộ. Đây cũng chính là điểm khác biệt giúp cho việc triển khai chương trình ở Cán Tỷ mang lại hiệu quả rõ rệt.

Nhờ định hướng sản xuất phù hợp, thu nhập bình quân trên 1ha đất canh tác của xã đạt 45 triệu đồng/năm, tăng 7 triệu đồng so với năm 2020. Giá trị sản xuất nông nghiệp toàn xã đạt hơn 210 tỷ đồng, tăng 32 tỷ đồng; trong đó riêng chăn nuôi đạt 62 tỷ đồng, tăng 20 tỷ đồng so với năm 2020.

Tại nhiều thôn trong xã, chăn nuôi lợn, nuôi bò sinh sản, đang trở thành hướng đi phù hợp cho người dân, bởi đây là những vật nuôi dễ chăm sóc, thích nghi tốt với khí hậu vùng cao và có đầu ra ổn định. Nhờ được hỗ trợ nguồn giống ban đầu và hướng dẫn kỹ thuật, nhiều hộ đã có thêm thu nhập đáng kể. 

Trong số đó, gia đình anh Mua Mí Xài ở thôn Mố Lùng là một ví dụ. Gia đình anh được hỗ trợ 7,5 triệu đồng từ tháng 11/2024 để gây giống đàn lợn. Từ đó đến nay, anh đã bán 2 con, thu về khoảng 15 triệu đồng và hiện trong chuồng vẫn còn 5 con đang phát triển tốt. Anh Xài cho biết: “Được hỗ trợ ban đầu giúp gia đình tôi yên tâm hơn. Có lứa bán rồi thì lại có vốn xoay vòng để nuôi tiếp”.

Một điểm quan trọng trong thực hiện Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững ở Cán Tỷ là xã luôn chú trọng công tác phòng dịch cho vật nuôi. Ở vùng cao, chuồng trại còn tạm bợ, thời tiết khắc nghiệt khiến vật nuôi dễ mắc bệnh theo mùa. 

Nếu không kiểm soát tốt, các mô hình chăn nuôi sẽ đối mặt với rủi ro lớn. Vì vậy, xã đã triển khai các đợt tiêm phòng, phun khử trùng và hướng dẫn kỹ thuật cho người dân ngay từ đầu. Cách làm này hạn chế tối đa thiệt hại, giúp các hộ yên tâm duy trì chuồng trại, phát triển đàn vật nuôi.

Cùng với chăn nuôi lợn, các thôn có điều kiện đất đai thuận lợi còn chuyển đổi cây trồng có giá trị thấp sang cây trồng cho thu nhập cao hơn như trồng cây giang thu lá. Sự linh hoạt trong lựa chọn mô hình theo từng thôn giúp nguồn lực chương trình không bị phân tán, mà tạo ra kết quả rõ rệt và đồng đều hơn.

Theo báo cáo của UBND xã Cán Tỷ, tỷ lệ giảm nghèo bình quân của xã đạt 5,5% mỗi năm. Cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn khoảng 64%, dù con số này còn cao nhưng thể hiện rõ quyết tâm và nỗ lực không ngừng của địa phương trong hành trình vươn lên.

Nhờ những nỗ lực đó, bộ mặt nông thôn ở Cán Tỷ đã có nhiều chuyển biên tích cực. Tuy nhiên, địa phương vẫn phải đối diện với nhiều khó khăn, như: Tỷ lệ hộ nghèo còn cao, một số thôn địa hình hiểm trở, thiếu nguồn nước, mô hình sản xuất chưa đồng đều. Đây cũng là lý do xã đặt mục tiêu phát triển rõ ràng, cụ thể hơn trong giai đoạn tới.

Hướng đi mới cho mục tiêu thoát nghèo bền vững

Để tiếp tục duy trì và phát huy kết quả đã đạt được, Cán Tỷ đang xây dựng các mục tiêu cụ thể nhằm hướng tới thoát nghèo bền vững, trong đó ưu tiên hàng đầu là triển khai mô hình đúng nhu cầu thực tế.

Ông Vi Ngọc Tình, Chủ tịch UBND xã Cán Tỷ, cho biết: “Xã xác định chỉ hỗ trợ những mô hình đã chứng minh được hiệu quả và dễ nhân rộng. Làm như vậy để tránh đầu tư theo phong trào, hạn chế tình trạng hộ dân nhận mô hình nhưng không đủ điều kiện duy trì lâu dài. Các bước lựa chọn đều có sự tham gia của người dân để bảo đảm minh bạch và phù hợp với điều kiện từng thôn”.

Cùng với đó, công tác đào tạo, tập huấn sẽ được đẩy mạnh hơn. Người dân không chỉ được hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt mà còn được nâng cao kỹ năng quản lý chi phí, tính toán lãi - lỗ, nắm rõ quy trình tái đầu tư. Khi người dân hiểu rõ cách quản lý tài chính, mô hình sẽ duy trì ổn định và lâu dài hơn.

Một nội dung quan trọng khác là đẩy mạnh liên kết tiêu thụ sản phẩm. Với các mô hình như lợn sinh sản, bò sinh sản, cây giang…, xã định hướng kết nối với doanh nghiệp và thương lái để tạo đầu ra ổn định. Khi sản phẩm có thị trường ổn định, người dân sẽ mạnh dạn đầu tư và mở rộng quy mô sản xuất.

Cán Tỷ cũng đang nghiên cứu xây dựng mô hình thôn kiểu mẫu thoát nghèo. Những thôn có điều kiện thuận lợi, có nhiều hộ làm ăn hiệu quả sẽ được hỗ trợ thêm để phát triển đồng bộ từ sinh kế, nhà ở, vệ sinh môi trường đến nếp sống văn minh. Khi có điểm sáng, các thôn khác sẽ học tập và làm theo.

Bên cạnh việc hỗ trợ sinh kế, xã tiếp tục rà soát, bổ sung hạ tầng thiết yếu như nước sinh hoạt, đường giao thông, chuồng trại… Từng nội dung được thực hiện theo nguyên tắc ưu tiên nơi khó trước, nơi thuận lợi làm điểm để nhân rộng mô hình. Cách làm linh hoạt này giúp mọi hộ, dù ở thôn xa hay gần, đều có cơ hội vươn lên.

Theo lãnh đạo xã Cán Tỷ, mục tiêu của địa phương không chỉ là giảm tỷ lệ hộ nghèo theo năm, mà là tạo ra nền tảng vững chắc để người dân có thể tự phát triển lâu dài. Cán Tỷ đặt mục tiêu đến năm 2030, tổng giá trị sản xuất đạt 550 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người đạt 32 triệu đồng.

Những kết quả bước đầu và tinh thần chủ động của người dân cho thấy hướng đi của Cán Tỷ đang mang lại tín hiệu tích cực. Khi chương trình tiếp tục được triển khai đúng nhu cầu, cùng với nỗ lực của chính quyền và cộng đồng, mục tiêu thoát nghèo bền vững tại vùng biên này hoàn toàn có cơ sở để đạt được trong những năm tới.