Tín hiệu tích cực

Nguyên Bình là một trong những huyện có tỷ lệ dân số là đồng bào DTTS cao; một số cộng đồng vẫn còn tồn tại nhiều phong tục, tập quán lạc hâu, trong đó có tảo hôn. Trước đây (giai đoạn 2016 – 2020), bình quân mỗi năm trên địa bàn huyện có khoảng 20 - 30 cặp tảo hôn.

Những năm gần đây, số cặp tảo hôn trên địa bàn huyện Nguyên Bình đã giảm mạnh, không còn tình trạng hôn nhân cận huyết thống. Trong 11 tháng năm 2024, theo Báo cáo số 1933/BC-BDT của Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng, toàn tỉnh có 80 trường hợp tảo hôn xảy ra tại huyện: Bảo Lạc, Bảo Lâm, Hà Quảng, Hạ Lang, Hoà An; huyện Nguyên Bình không phát sinh trường hợp tảo hôn nào.

Kết quả đó một phần quan trọng xuất phát từ công tác tuyên truyền được Ban Dân tộc tỉnh và huyện Nguyên Bình đặc biệt chú trọng. Thực hiện Tiểu dự án 2 – Dự án 9 thuộc Chương trình MTQG 1719, công tác tuyên truyền giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn huyện Nguyên Bình đã được triển khai tích cực, với nhiều hình thức phù hợp, đem lại hiệu quả cao; trong đó đáng chú ý là hình thức tuyên truyền thông qua các phiên tòa giả định.

Trong năm 2024, phiên tòa giả định đầu tiên tại huyện Nguyên Bình được tổ chức ngày 16/4/2024 tại Trường Tiểu học và THCS Tam Kim và Trường THCS Minh Thanh. Hoạt động do Ban Dân tộc tỉnh phối hợp cùng Sở Tư pháp, Toà án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng phối hợp thực hiện.

Nội dung phiên toà dựa trên 01 vụ án có thật. Lồng ghép nội dung vụ án, phiên tòa đã tuyên truyền các quy định của Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Bình đẳng giới, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự liên quan đến vấn đề tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; phản ánh những tác hại, hệ luỵ của việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống...

Theo ông Bế Văn Hùng, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng, đây là một trong 02 phiên tòa giả định được tổ chức tại huyện Nguyên Bình trong 11 tháng năm 2024. Thông qua các phiên tòa giả định đã giúp Đoàn viên thanh niên địa phương nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm trong thực hiện các quy định của pháp luật.

Tiếp tục đẩy mạnh truyền thông

Cùng với tổ chức 02 phiên tòa giả định tại huyện Nguyên Bình, trong 11 tháng năm 2024, thực hiện Tiểu dự án 2 của Dự án 9, Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng đã triển khai nhiều hoạt động để tuyên truyền giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết trong vùng đồng bào DTTS của tỉnh.

Trong đó, Ban Dân tộc đã chủ trì, phối hợp tổ chức thành công 22 Hội thi “Rung chuông vàng” nhằm tuyên truyền giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào DTTS và miền núi tại các trường PTDT Bán trú, THPT, THCS, TH&THCS trên địa bàn tỉnh với 5.136 học sinh tham gia; xây dựng pano tuyên truyền giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các huyện trên địa bàn tỉnh;...

Ngoài ra, toàn tỉnh đã tổ chức được 93 buổi ngoại khoá, hoạt động giáo dục truyền thông, tư vấn cho gần 8.000 học sinh tại 32 trường trung học cơ sở trên địa bàn tỉnh; nói chuyện chuyên đề tại 20 trường trung học cơ sở của 4 huyện (Bảo Lạc, Hạ Lang, Hà Quảng, Trùng Khánh) về dân số sức khỏe sinh sản, phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, lồng ghép phổ biến kiến thức về nâng cao chất lượng dân số với 2.687 người tham dự.

Theo Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng, ông Bế Văn Hùng, triển khai thực hiện Tiểu dự án 2 – Dự án 9, Ban Dân tộc cũng đã phối hợp tổ chức các hội nghị tập huấn cho cán bộ làm công tác dân tộc, báo cáo viên, tuyên truyền viên trên địa bàn huyện Hòa An, Trùng Khánh, Bảo Lạc, Bảo Lâm, Nguyên Bình; tổ chức tuyên truyền lồng ghép tại các cuộc họp xóm, ngày hội đại đoàn kết dân tộc... đưa nội dung thực hiện đề án vào hương ước, quy ước tại địa phương, lồng ghép có hiệu quả với các chương trình khác.

“Với nỗ lực đó, tình trạng tảo hôn trong vùng đồng bào DTTS của tỉnh giảm hẳn. Số cặp tảo hôn trong 11 tháng năm 2024 giảm 12 cặp so với cùng kỳ năm 2023”, ông Hùng cho biết.

Mặc dù đã có những tín hiệu tích cực nhưng tỉnh Cao Bằng vẫn phải xác định, công tác giảm thiểu tảo hôn, hôn nhận cận huyết thống là một nhiệm vụ thường xuyên, liên tục. Bởi đây là tập tục tồn tại lâu đời ở một số cộng đồng DTTS, nhất là những cộng đồng cư trú ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Trong bối cảnh điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn thì việc xóa bỏ tập tục lạc hậu này là không hề dễ.

Theo Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng, ông Bế Văn Hùng, thời gian tới, tỉnh tiếp tục triển khai hiệu quả các chương trình, chính sách dân tộc để nâng cao đời sống, duy trì và nhân rộng các mô hình điểm để lan tỏa đời sống văn hóa mới, góp phần giúp bà con thay đổi nhận thức, tư duy cũ về việc kết hôn sớm, kết hôn cận huyết; đồng thời tăng cường phổ biến các quy định của pháp luật liên quan đến hôn nhân gia đình, làm rõ những hậu quả, tác hại và hệ lụy do tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống gây ra.