Đặc điểm tự nhiên của cây gáo nước

Cây gỗ cao, cành non màu nâu sẫm, nhẵn, sau màu trắng xám.

Phiến lá hình oval, chiều dài 8 – 25cm. Ở gốc phiến lá có hình tròn và hình tim, ở đỉnh thì tù, màu nâu nhạt ở mặt dưới, màu lục bóng ở mặt trên. Mặt trên của cuống có khía, các đốt có hình bầu dục, dài hoặc bầu dục, đỉnh tù.

Hoa tập trung ở đầu, đơn độc ở đầu cành. Hoa màu vàng hoặc trắng vàng, có mùi thơm. Đài hoa 5, đỉnh tròn, nhẵn, dài nhẵn, ống ngắn. Tràng hoa 5, hình trứng ngược, nhẵn, ống tràng hoa hơi có lông ở họng. Nhị 5, cắm trong họng tràng, chỉ rất ngắn, bao phấn ở đỉnh tù. Bầu có 2 ô, nhiều noãn.

Quả dính nhau thành hình cầu gai, mỗi ô 2 quả, mỗi ô chứa 5 - 8 hạt. Hoa nở vào tháng ba và quả chín vào tháng bảy.

Bộ phận sử dụng làm thuốc được của cây gáo nước là vỏ cây, gỗ.

Bài thuốc chữa bệnh từ cây gáo nước

Chữa xơ gan cổ trướng: Vỏ gáo, cỏ xước toàn cây, cỏ sữa lá lớn. Ba vị thuốc bằng nhau, mỗi vị 10g. Sắc uống trong ngày. Dùng ngay trong 10 – 15 ngày.

Chữa cảm sốt: Dùng 10 – 16g vỏ cây gáo, rửa sạch và sắc uống.

Hỗ trợ giải độc gan, làm mát gan và điều trị các bệnh lý liên quan đến gan: Nguyên liệu gồm lá và vỏ cây gáo nước sau khi rửa sạch, sắc với nước và uống ngày 1-2 lần, mỗi lần khoảng 50-100ml.

Chữa ho, cảm cúm: Lấy lá cây gáo nước và gừng tươi thái lát nhỏ, sắc cùng nước. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần khoảng 50 ml. Bài thuốc này có tác dụng làm dịu cổ họng, giảm ho và điều trị cảm cúm hiệu quả.

Điều trị đầy hơi: Lá cây gáo nước rửa sạch, cho vào nồi sắc cùng với một chút muối. Uống nước này mỗi ngày giúp giảm các triệu chứng khó tiêu, đầy bụng, làm cho hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.

Chữa bệnh tiêu chảy: Cần có 15g vỏ cây gáo tròn cùng với 10g khổ sâm. Các vị thuốc này rửa sạch, cho vào ấm sắc lấy nước, bỏ bã, uống 1 thang/ngày. Theo kinh nghiệm dân gian thì uống chỉ 2 thang thuốc là đã có hiệu quả.

Hoặc: Chuẩn bị 1 to rễ cây gáo tròn. Rửa sạch dược liệu rồi cho vào ấm. Thêm nước đun kỹ trên lửa nhỏ. Chia làm nhiều lần uống trong ngày, mỗi lần chừng 100 – 150ml.

Hoặc: 1 nắm vỏ cây gáo tròn, 1 nắm vỏ cây chòi mòi cùng 1 nắm vỏ cây van núi. Các vị thuốc này đem rửa sạch rồi cho vào ấm giữ nhiệt hãm lấy nước uống. Chia thành 3 – 4 lần uống trong ngày, mỗi lần uống khoảng 100ml.

Chữa vết thương nhiễm khuẩn: Chuẩn bị 50 – 60g vỏ cây gáo tròn. Đem dược liệu đi rửa sạch rồi cho vào ấm. Sắc trên lửa nhỏ để thu lấy nước đặc. Dùng nước thuốc này để rửa vết thương bị nhiễm khuẩn 2 lần/ngày.

Lưu ý

Có nhiều loại cây gáo nhưng thường chỉ dùng cây gáo tròn hoặc gáo trắng để chữa bệnh.

Cần kết hợp giữa việc dùng cây gáo chữa bệnh với thay đổi lối sống, dinh dưỡng thì quá trình điều trị mới sớm đạt hiệu quả.

Không tự ý dùng cây gáo chữa bệnh vì mỗi bệnh lý cần có sự kết hợp vị thuốc và hàm lượng khác nhau, chưa kể đến tình trạng tác dụng phụ. Để đảm bảo không nguy hại cho sức khỏe, người bệnh cần có sự chỉ định và tư vấn sử dụng từ bác sĩ.

Nếu phát hiện dấu hiệu khác thường nào khi dùng cây gáo, cần sớm đến cơ sở y tế hoặc liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để có hướng xử trí ngay.