Khởi nghiệp từ trăn trở "vàng xanh" bị lãng phí

Ít người biết, Hoàng Phúc Thắng là cử nhân sở hữu hai tấm bằng: Tốt nghiệp Trường Cao đẳng Kinh tế kỹ thuật và Trường Đại học Thành Đông. Đáng lẽ anh có thể chọn lập nghiệp ở thành phố, nhưng Thắng lại quyết định trở về quê hương Mẫu Sơn để khai thác các nông sản bản địa.

Anh Thắng cho biết: "Tôi trở thành hội viên Hội Nông dân từ năm 2020. Nhìn nông sản quê mình chất lượng ổn định nhưng không có đầu ra, người dân vẫn nghèo, tôi trăn trở lắm".

Núi Mẫu Sơn có tiềm năng lớn với nhiều sản vật quý như cây thảo dược, gà 6 ngón, ếch hương, rượu men lá, và đặc biệt là chanh rừng - một vị thuốc quý trong Đông y và gia vị tuyệt vời trong ẩm thực. Mặc dù quý giá, nhưng loại quả này chủ yếu được người dân hái bán tươi với giá trị thấp, nguồn lợi chưa được khai thác tương xứng. "Là nông dân, tôi thấy không thể để lãng phí nguồn lợi này được", anh Thắng chia sẻ.

Chiến lược chế biến sâu nâng cao giá trị

Năm 2020, anh Thắng cùng các hộ nông dân địa phương thành lập HTX Nông trang sinh thái Mẫu Sơn. Mục tiêu cốt lõi là cùng nhau nâng cao giá trị nông sản địa phương.

Với tầm nhìn năng động, anh Thắng nhận định chỉ có chế biến sâu mới thực sự nâng cao giá trị nông sản. Anh tập trung nghiên cứu công thức để chế biến quả chanh rừng thành các sản phẩm như ô mai, giúp bảo quản được lâu hơn và thuận lợi hơn trong quảng bá.

Việc chế biến đã tạo ra bước đột phá về kinh tế. Trong khi chanh rừng tươi bán với giá 50 - 70 nghìn đồng/kg, sản phẩm ô mai chanh rừng lại đạt mức 100.000 đồng/kg, giá trị tăng lên đáng kể.

"Thuần hóa" cây dại và mở rộng vùng nguyên liệu VietGAP

Ban đầu, HTX chỉ tổ chức khoanh vùng và chăm sóc cây chanh rừng mọc tự nhiên trên núi. Tuy nhiên, sản lượng thu hái từ tự nhiên không đủ đáp ứng nhu cầu sản xuất và tiêu thụ ngày càng tăng của thị trường.

Trước thách thức này, năm 2022, HTX đã đưa ra một quyết định táo bạo: Nhân giống cây chanh rừng dại. Đây là một quyết định mạo hiểm vì từ trước đến nay, loại cây này chỉ mọc hoang.

Anh Thắng cho biết HTX quyết định áp dụng khoa học - kỹ thuật, tổ chức trồng tập trung theo tiêu chuẩn VietGAP để đảm bảo chất lượng. Mặc dù giai đoạn ban đầu đầy gian nan, nhưng đến nay, việc nhân giống đã thành công.

Hiện tại, HTX đã liên kết chặt chẽ với 30 hộ dân, phát triển thêm 20 ha vùng trồng mới. Tổng diện tích trồng chanh rừng của HTX hiện đã lên trên 50 ha, trong đó 30 ha đang cho thu hoạch, với sản lượng ổn định hằng năm trên 20 tấn.

Song song với chanh rừng, HTX còn phát triển đa dạng sản phẩm bản địa khác như: lá tắm thảo dược người Dao, thảo dược xông cảm cúm, rượu men lá thủ công, kết hợp chăn nuôi lợn thịt, gà 6 ngón, ếch hương và sản xuất măng ớt ngâm chanh rừng Mẫu Sơn.

Bước ngoặt OCOP và chinh phục thị trường số

Bước ngoặt thực sự đến vào cuối năm 2020, khi HTX chính thức tham gia Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP). Ngay lập tức, 2 sản phẩm là Quả chanh rừng tươi Mẫu Sơn và Ô mai chanh rừng Mẫu Sơn đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao.

Chứng nhận OCOP 3 sao là dấu mốc cực kỳ quan trọng, đóng vai trò như "giấy thông hành", giúp HTX đầu tư bài bản hơn về chất lượng, hoàn thiện mẫu mã, tem nhãn và tự tin quảng bá, tiếp cận thị trường.

Đến nay, HTX Nông trang sinh thái Mẫu Sơn đã sở hữu "bộ sưu tập" 5 sản phẩm đạt OCOP 3 sao, bao gồm: Ô mai chanh rừng; Quả chanh rừng tươi; Chanh rừng muối sấy dẻo; Rượu men lá A Múi Mẫu Sơn; Chanh rừng ngâm măng ớt.

Anh Thắng tiết lộ, HTX đang ấp ủ dự kiến xây dựng hồ sơ để nâng hạng các sản phẩm chủ lực này từ 3 sao lên 4 sao trong thời gian tới.

Có chứng nhận OCOP, việc bán hàng trở nên thuận lợi hơn. HTX tích cực mang sản phẩm đi quảng bá tại các hội chợ, sự kiện lớn trong và ngoài tỉnh Lạng Sơn như: Tuyên Quang, Thái Nguyên, Huế, Hà Nội, Hải Phòng....

Đặc biệt, HTX đã nhanh nhạy nắm bắt xu thế, đẩy mạnh bán hàng trên các sàn thương mại điện tử như Zalo, Facebook. Nhờ đó, 90% sản lượng của HTX hiện nay được bán qua mạng, hàng hóa đi thẳng từ Mẫu Sơn tới tay người tiêu dùng toàn quốc.

Thành công của HTX Nông trang sinh thái Mẫu Sơn không chỉ là câu chuyện cá nhân của Hoàng Phúc Thắng, mà còn là minh chứng cho việc nâng tầm nông sản Mẫu Sơn và giúp bà con địa phương "sống khỏe" bằng nghề nông.