Trụ cột từ mô hình thôn thông minh

Về thôn Quán Thanh, xã Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn, trong tiết trời hanh khô, nhưng điều đáng chú ý là các vườn bưởi, vườn na, vườn cây ăn quả của bà con vẫn xanh tốt với sức sống mãnh liệt. Sự khác biệt này đến từ một cuộc cách mạng thầm lặng nhưng mạnh mẽ: chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới.

Gia đình anh Nguyễn Văn Dũng, một trong những điểm sáng tiên phong về chuyển đổi số, là minh chứng rõ nhất. Ngồi nói chuyện với chúng tôi, anh Dũng ung dung uống nước, trên tay là chiếc điện thoại thông minh, không hề có vẻ tất bật của người nông dân mùa khô hạn.

Anh Dũng phấn cho biết về thay đổi lớn trong đời làm nông của mình: "Thời tiết này nếu như những năm trước đây, cả ngày gia đình tôi phải bơm nước, kéo vòi, nối ống... để tưới cho vườn bưởi diễn, da xanh, na trên 300 cây, mất rất nhiều công sức và thời gian. Nhưng giờ thì chỉ cần thao tác trên chiếc điện thoại kết nối Internet là xong, hệ thống tự động hết, tiết kiệm được thời gian lắm".

Đây là kết quả từ sự hỗ trợ của Chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu của tỉnh Lạng Sơn. Chương trình đã hỗ trợ 3 hộ gia đình trên địa bàn thôn Quán Thanh với 70% kinh phí cho mỗi hộ để xây dựng hệ thống tưới tự động, thông minh.

Hệ thống tưới tự động điều khiển qua điện thoại thông minh, như mô hình của anh Dũng, mang lại hiệu quả rõ rệt: tiết kiệm 50% nước tưới, giảm đáng kể công sức, và quan trọng nhất là chủ động điều khiển từ xa. Đặc biệt, việc làm na gối vụ trở nên thuận lợi và chính xác hơn, giúp tăng năng suất, chất lượng cây trồng.

Bên cạnh đó, để giải quyết bài toán đầu ra, người dân cũng chủ động áp dụng công nghệ số. Anh Dũng cho biết thêm: "Hiện nay các sản phẩm bưởi diễn, bưởi da xanh, na của gia đình đều bán qua các nền tảng mạng xã hội Zalo, Facebook chiếm khoảng 80% sản lượng".

Tương tự, bà Lành Thanh Huyền, chủ vườn na trên địa bàn xã Chi Lăng, cũng đã chủ động áp dụng công nghệ số vào việc bán hàng. Bà Lành cho hay: "Từ nhiều năm nay, gia đình tôi đã không còn phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái hay kênh chợ truyền thống mà tôi đã chủ động tự mình xây dựng kênh bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội quen thuộc như Facebook và Zalo, mỗi năm cũng được trên 5 tấn na các loại, khoảng 50% sản lượng của vườn".

Bước đột phá từ nông thôn mới kiểu mẫu

Với quan điểm xây dựng nông thôn mới chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc, hành trình của Chi Lăng đã đi từ về đích nông thôn mới vào năm 2014, tiếp nối là nông thôn mới nâng cao vào năm 2019 và cột mốc nông thôn mới kiểu mẫu trong năm 2022.

Để đạt đến nông thôn mới kiểu mẫu năm 2022, Chi Lăng hiểu rằng mình cần một bước đột phá chiến lược. Xã không chỉ dừng lại ở việc "đủ" các tiêu chí, mà phải "tối ưu hóa" và "hiện đại hóa". Cụ thể: Đường bê tông phải đi kèm với hệ thống chiếu sáng thông minh; sản xuất phải là nông nghiệp công nghệ cao và quản lý xã hội phải là vận hành cộng đồng số.

Trong quá trình triển khai các tiêu chí nông thôn mới kiểu mẫu từ năm 2020 đến nay, vai trò của người dân được đặt lên hàng đầu. Người dân Chi Lăng đã tự nguyện đóng góp 22 tỷ đồng, cùng với vốn Nhà nước và vốn tín dụng, để hoàn thiện cơ sở hạ tầng.

Chuyển đổi số còn len lỏi vào từng ngõ ngách đời sống cộng đồng, xây dựng một môi trường sống thông minh và an toàn. Với hệ thống Camera an ninh giám sát tại các điểm công cộng và trục chính, cùng với sự chủ động của người dân (khoảng 40% số hộ lắp đặt camera cá nhân), công tác quản lý trật tự an toàn xã hội được triển khai hiệu quả.

Mô hình chiếu sáng thông minh cũng được ứng dụng công nghệ để tự động bật/tắt theo giờ cài đặt, giải pháp này vừa đảm bảo an toàn, vừa góp phần tiết kiệm năng lượng, hướng tới tiêu chí môi trường bền vững.

Xã Chi Lăng cũng chủ động thành lập Tổ công nghệ số cộng đồng. Việc sử dụng nhóm Zalo đã thay thế chiếc loa truyền thanh cũ, giúp thông tin "việc làng, việc nước" được phổ biến nhanh chóng, đồng thời tiếp nhận và xử lý phản ánh kiến nghị của người dân một cách hiệu quả, minh bạch.

Hành trình xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu của Chi Lăng đã thành công nhờ sự kết hợp giữa truyền thống, quyết tâm chính trị và sự chủ động của người dân trong việc đón nhận công nghệ. Có thể thấy rằng, chuyển đổi số chính là "đòn bẩy" mang tính quyết định, giúp Nhân dân xã Chi Lăng thành công trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu và bền vững.