Hoàng Su Phì là huyện vùng cao phía Tây của tỉnh Hà Giang, địa hình chủ yếu là đồi núi với độ dốc lớn bị chia cắt bởi những dòng suối uốn lượn. Đây là nơi sinh sống của nhiều dân tộc thiểu số, lối sống và sinh hoạt của người dân còn bị hạn chế bởi những hủ tục. Đặc biệt, tảo hôn và hôn nhân cận huyết vẫn còn diễn ra nhiều nơi.

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trường, chính sách, góp phần giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS và miền núi, nhất là nhóm các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, dân tộc có khó khăn đặc thù.

Mặc dù các ngành chức năng đã triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức, các biện pháp răn đe nhưng là địa bàn khó khăn, sự hiểu biết và nhận thức pháp luật của người dân còn chưa cao nên tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết vẫn diễn ra. Riêng năm 2022, trên địa bàn huyện vẫn có 39 trường hợp tảo hôn trong độ tuổi 14 - 17 tuổi; 2 trường hợp kết hôn cận huyết.

Từ thực trạng đó, 6 tháng đầu năm 2023, trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND huyện, Phòng Dân tộc huyện Hoàng Su Phì đã triển khai thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 9 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (gọi tắt là Chương trifng MTQG 1719), với nhiều hoạt động, như: Tổ chức tập huấn bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho đội ngũ tuyên truyền viên, cán bộ triển khai thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhận cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS” tại nhà bảo tồn văn hóa dân tộc Phù Lá, xã Bản Máy.

Đồng thời, Phòng Dân tộc huyện cũng đã phối hợp với các xã tổ chức tuyên truyền trực tiếp tại các thôn, trường học, lồng ghép vào các buổi sinh hoạt, họp chợ… cho hơn 4.000 lượt người tham gia tại 17/24 xã thị trấn. Đặc biệt tuyên truyền tại các xã có tỷ lệ tảo hôn hôn nhân cận huyết thống cao với hơn 300 lượt người tham gia.

Phòng Dân tộc huyện cũng đã thực hiện cấp phát hơn 1.000 tờ rơi về tảo hôn và hôn nhân cận huyết; 50 cuốn sổ tay tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết; lắp đặt trên 50 áp phích tuyên truyền tại các xã, trường học có tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cao.

Nhờ đó mà trong 6 tháng đầu năm 2023 tỷ lệ tảo hôn và hôn nhận cận huyết thống trên địa bàn huyện Hoàng Su Phì giảm dần. Theo số liệu thống kế, từ đầu năm đến nay cả huyện có 10 trường hợp tảo hôn, nhiều trường hợp có sự tham gia kịp thời của thầy cô giáo, chính quyền xã nên đã không xảy ra trường hợp tảo hôn. Hôn nhân cận huyết thống 6 tháng đầu năm không xảy ra trường hợp nào.

Trong thời gian tới, Phòng Dân tộc Hoàng Su Phì tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành, các cấp chính quyền địa phương tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào DTTS. Trong đó, tập trung vào công tác tuyên truyền qua hệ thống truyền thanh cơ sở, cấp phát tờ rơi, tập huấn cho đội ngũ cán bộ ở thôn bản vùng đồng bào DTTS còn nhiều khó khăn.