Cuối tháng 11, trong một lớp học tiếng Dao diễn ra tại Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên tỉnh Quảng Ninh, những học viên đặc biệt chăm chú ghi chép từng từ, từng câu giao tiếp quen thuộc. Họ là cán bộ, chiến sĩ công an, quân đội hằng ngày bám địa bàn vùng đồng bào DTTS. Không phải học để thi, càng không chỉ để “có chứng chỉ”, việc học tiếng dân tộc với họ là một kỹ năng thiết yếu để thực thi nhiệm vụ ở cơ sở.

Thực tế cho thấy, ở vùng đồng bào DTTS, ngôn ngữ chính là “chìa khóa” mở cánh cửa niềm tin. Khi cán bộ có thể chào hỏi, trao đổi công việc bằng tiếng của người dân, khoảng cách vô hình giữa “cán bộ” và “dân bản” nhanh chóng được thu hẹp. Việc tuyên truyền chủ trương, chính sách, vận động Nhân dân tham gia các phong trào, giữ gìn an ninh trật tự cũng thuận lợi hơn.

Bà Triệu Thị Mẩy, người dân xã vùng cao Kỳ Thượng chia sẻ: “Trước đây nhiều khi cán bộ nói, mình nghe chưa hiểu hết, còn ngại hỏi lại. Giờ họ nói được tiếng của mình, giải thích dễ hiểu hơn, bà con chúng tôi cũng mạnh dạn trao đổi hơn”.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc học tiếng dân tộc, từ trước năm 2008, một số đơn vị quân đội, Bộ đội Biên phòng đứng chân trên địa bàn miền núi, biên giới của tỉnh Quảng Ninh đã chủ động mời giáo viên là người DTTS trực tiếp giảng dạy tiếng DTTS cho cán bộ, chiến sĩ. Cách làm này đã được Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đánh giá cao và từng bước triển khai bài bản, đồng bộ.

Đặc biệt, từ năm 2008, UBND tỉnh đã giao các sở, ngành liên quan tổ chức biên soạn Bộ Tài liệu dạy tiếng Dao gồm 112 bài, 448 tiết học; đồng thời thành lập Ban Chỉ đạo triển khai dạy tiếng DTTS cấp tỉnh. 

Từ năm 2009 đến nay, đã có hằng ngàn cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang đã được đào tạo, bồi dưỡng tiếng Dao, chủ yếu tại các địa bàn thuộc các xã miền Đông và vùng cao của tỉnh.

Không dừng ở phạm vi ngôn ngữ, việc học tiếng DTTS còn giúp cán bộ hiểu sâu hơn về phong tục, tập quán, đời sống văn hóa của đồng bào. Đó là những tri thức quan trọng để xử lý hài hòa các mối quan hệ ở cơ sở, hạn chế va chạm, tăng hiệu quả giải quyết công việc ngay từ thôn, bản.

Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên tỉnh Quảng Ninh Trương Đức Cường cho biết, giáo viên đứng lớp là đồng bào Dao có chứng chỉ sư phạm, trong đó có những cán bộ hưu trí từng là bí thư, chủ tịch xã.

“Giáo viên tham gia lớp với cách truyền đạt vừa đảm bảo theo đúng nghiệp vụ sư phạm, vừa dễ hiểu, gần gũi. Họ không chỉ dạy tiếng mà còn truyền lại những hiểu biết sâu sắc về văn hóa, lối sống, nếp nghĩ của đồng bào DTTS”, ông Cường cho biết thêm.

Cùng với tiếng Dao, trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh cũng mở các lớp dạy tiếng Tày, tiếng Sán Chỉ, sử dụng linh hoạt các bộ tài liệu do các địa phương biên soạn, đồng thời phát huy vai trò của nghệ nhân dân gian. Nhiều lớp học tiếng dân tộc gắn với tập huấn hát dân ca cũng được tổ chức, bởi muốn gìn giữ làn điệu truyền thống, trước hết phải hiểu tiếng nói của chính dân tộc mình.

Từ lớp học trong doanh trại, trường học đến những buổi truyền dạy bên nếp nhà sàn, việc học tiếng DTTS đang lan tỏa theo cả chiều sâu công vụ và đời sống văn hóa. “Nói tiếng dân bản”, không chỉ tạo thuận lợi trong công tác mà còn là biểu hiện tinh thần đồng hành của cán bộ cùng đồng bào DTTS trên con đường phát triển bền vững.