Xã Pha Mu có 5 bản/207 hộ, dân số gần 1.100 nhân khẩu, gồm 2 dân tộc chính là Mông và Thái, giáp ranh với xã Chiềng Khay, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La. Trước đây nhắc đến địa danh Pha Mu, người ta lại mường tượng ra những mái nhà tranh xiêu vẹo, đường đất lầy lội, trơn trượt mỗi mùa mưa đến...

Ông Lò Văn Chựa, Trưởng bản Pá Khôm cho biết: Trước đây người dân Pha Mu chỉ quen cấy một vụ, vật nuôi thì thả rông bừa bãi, con cái phó mặc cho nhà trường, thầy cô. Có năm mất mùa, dịch bệnh hoành hành, nhà nào cũng đói, Tết đến Xuân về cả bản chỉ biết trông ngóng vào nguồn gạo cứu trợ của Nhà nước, ngày đó ảm đạm lắm…”.

Nhưng chuyện đó xưa rồi. Từ một xã ĐBKK giờ Pha Mu đã vươn lên trở thành địa phương sắp đạt chuẩn NTM. Năm 2011, Pha Mu thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Nhiều lớp tri thức trẻ được điều về xây dựng Pha Mu, đánh thức những tiềm năng lợi thế của vùng đất này.

Bà Lò Thị Quyn, Phó Chủ tịch UBND xã chưa khi nào quên cảnh một thời hằng đêm cùng các già làng, Người có uy tín đến từng nhà vận động bà con hiến đất, góp công làm đường giao thông. Ban đầu cũng gặp những trở ngại, vì nhiều người chưa hiểu, bằng sự nhiệt thành cùng uy tín và tiếng nói của các cao niên, dần dần mọi người đã hiểu ra và đồng lòng ủng hộ.

Anh Lò Văn Lanh, người dân Bản Chít chia sẻ: “Ban đầu, chúng tôi cũng không hiểu Chương trình xây dựng NTM là gì. Nhưng sau khi được cán bộ xã, bản tuyên truyền, giải thích, dần dần tôi và người dân đã hiểu. Nhờ có Chương trình xây dựng NTM mà người dân chúng tôi đã được tạo nhiều điều kiện để phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập giúp đời sống vật chất và tinh thần được cải thiện”.

Khi người dân đã hiểu, họ hăng hái tham gia ngày công, hiến đất, ủng hộ vật liệu để làm đường giao thông... Nhiều hộ còn góp tiền mua hoa, cây cảnh về trồng hai bên đường tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp.

Đến nay, người dân ở Pha Mu đã đóng góp hơn 400 triệu đồng để sửa chữa, nâng cấp các đường giao thông và các công trình nước sinh hoạt. Hiện xã đã có gần 98% số hộ được sử dụng điện an toàn; 100% hộ dân được sử dụng nước hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia; 100% số trường học trên địa bàn xã đạt chuẩn quốc gia; 100% bản có nhà văn hoá…

Ông Hoàng Phi Hùng, Chủ tịch UBND xã Pha Mu khẳng định: Chương trình xây dựng NTM đã mang lại những kết quả đột phá và toàn diện về mọi mặt. Đến thời điểm này, theo tiêu chuẩn xã NTM thì Pha Mu mới đạt 12/19 tiêu chí. Tuy nhiên, bộ mặt kinh tế - xã hội của xã có nhiều chuyển biến tích cực. Với sự đoàn kết, một lòng của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của Nhân dân, Pha Mu sẽ đạt mục tiêu đề ra, góp phần vào Chương trình xây dựng NTM ở huyện vùng cao Than Uyên.