PV: Ông đánh giá về mức độ ảnh hưởng ở cấp độ nào đối với đợt mưa bão vừa gây thiệt hại nặng cho sản xuất nông nghiệp, thủy sản tại các tỉnh Thanh Hóa, Hà Tĩnh; những biện pháp để hỗ trợ bà con một cách thực chất chứ không chỉ dừng ở mức động viên là gì, thưa ông?

Ông Lê Minh Lịnh:

Đợt mưa bão vừa qua có cường độ lớn, kéo dài nhiều ngày, gây ngập úng trên diện rộng, làm hư hại hàng nghìn diện tích cây trồng, ao nuôi thủy sản và công trình hạ tầng nông nghiệp. Qua khảo sát sơ bộ, một số vùng nuôi tôm, cá bị ô nhiễm nặng, nhiều diện tích lúa và hoa màu bị đổ rạp, ngập sâu.

Chuyến công tác trực tiếp xuống cơ sở lần này là, đánh giá thực tế và đưa ra hướng khôi phục kịp thời, khả thi. Đặc biệt, đoàn công tác có mang theo chế phẩm sinh học, có đội ngũ kỹ sư nông nghiệp giàu kinh nghiệm, đồng thời phối hợp chặt với lực lượng khuyến nông tỉnh và địa phương để triển khai ngay các biện pháp xử lý tại chỗ. Nguồn lực tuy không lớn nhưng được tổ chức tập trung, đúng nơi, đúng việc để mang lại hiệu quả thực chất.

PV: Những biện pháp cụ thể đó là gì, thưa ông ?

Ông Lê Minh Lịnh:

Tại các địa bàn bị ảnh hưởng nặng của Hà Tĩnh, các chuyên gia và kỹ sư nông nghiệp của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã trực tiếp xuống vườn, hướng dẫn nông dân khắc phục thiệt hại sau bão. Như tại vùng trồng bưởi Phúc Trạch, bà con được chỉ dẫn cắt tỉa những cành gãy, cong vẹo, loại bỏ cành sâu bệnh, dọn sạch lá và cỏ rác để hạn chế nguồn lây nhiễm.

Với những cây bị đổ nhưng còn khả năng phục hồi, người dân tiến hành cắt bớt cành, rễ hỏng, dựng cây, cố định bằng cọc tre. Song song đó, nông dân được khuyến cáo xới nhẹ đất quanh tán để tăng độ thoáng khí cho rễ, cải tạo tầng đất canh tác, bổ sung phân hữu cơ hoai mục và chế phẩm sinh học kích thích ra rễ mới giúp cây nhanh hồi phục. 

Bà con được hướng dẫn trong giai đoạn đầu, cần hạn chế bón phân hóa học, đặc biệt là phân đạm, để tránh gây thối rễ non. Nông dân được khuyến nghị sử dụng thuốc sinh học phòng nấm, vi khuẩn, kết hợp tưới tiêu hợp lý để duy trì độ ẩm cần thiết nhưng tránh ngập úng, giúp cây trồng phục hồi bền vững…

Đối với diện tích nuôi trồng thủy sản bị ảnh hưởng nặng, đặc biệt tại Thanh Hóa, các kỹ sư tập trung hướng dẫn bà con xử lý môi trường nước ô nhiễm, khôi phục các điều kiện nuôi ổn định. Với vùng trồng rau màu, cán bộ kỹ thuật hỗ trợ phân tích mẫu đất, xử lý và cải tạo đất, đồng thời cung cấp phân vi sinh và hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc để giảm thiểu thiệt hại, nhanh chóng đưa sản xuất trở lại bình thường…

Các chế phẩm chúng tôi mang theo là những sản phẩm đã được thử nghiệm và áp dụng thành công ở nhiều vùng nuôi trồng, đặc biệt trong xử lý nước ao nuôi sau mưa bão. Ưu điểm là phân hủy nhanh chất hữu cơ, giảm khí độc, ổn định PH và phục hồi hệ vi sinh có lợi trong môi trường sản xuất.

Sau khi hướng dẫn bà con sử dụng, cán bộ khuyến nông địa phương sẽ tiếp tục theo dõi chất lượng nước, tình trạng cây trồng, thủy sản trong những ngày tới, để đánh giá hiệu quả thực tế và có điều chỉnh kỹ thuật nếu cần. Chúng tôi coi đây là một phần quan trọng của quá trình hỗ trợ, không phải “phát xong là xong”.

PV: Sau bão thời gian còn rất ngắn, nếu chậm trễ sẽ bỏ lỡ cả vụ sản xuất mới. Trung tâm sẽ hướng dẫn xử lý khắc phục hậu quả thiệt hại như thế nào để bà con khôi phục nhanh, không để tình trạng đình trệ kéo dài?

Ông Lê Minh Lịnh:

Thời vụ là yếu tố sống còn. Ngay sau khi xử lý môi trường, chúng tôi hướng dẫn bà con cải tạo lại ao đầm, vệ sinh đồng ruộng, khử trùng khu vực chăn nuôi và khuyến cáo bà con lựa chọn giống phù hợp để tái sản xuất nhanh.

Trung tâm cũng đã có sẵn các quy trình kỹ thuật ứng phó sau thiên tai, nên khi xảy ra tình huống, chúng tôi có thể triển khai đồng bộ, rút ngắn tối đa thời gian khôi phục. Mục tiêu là giúp bà con khởi động lại sản xuất trong thời gian ngắn nhất, không để lỡ nhịp mùa vụ.

PV: Sau chuyến công tác,Trung tâm Khuyến nông Quốc gia có định hướng gì để các mô hình, khuyến cáo kỹ thuật tiếp tục được duy trì?

Ông Lê Minh Lịnh:

Chúng tôi đã quán triệt từ đầu rằng, hỗ trợ sau thiên tai không phải là “chiến dịch ngắn hạn” mà là quá trình đồng hành. Đoàn công tác sẽ bàn giao toàn bộ kế hoạch, quy trình kỹ thuật và vật tư còn lại cho Trung tâm Khuyến nông tỉnh, đồng thời phân công kỹ sư phụ trách theo dõi từng khu vực trọng điểm.

Ngoài ra, chúng tôi sẽ duy trì kết nối trực tuyến định kỳ với cán bộ cơ sở để giám sát, tư vấn từ xa, bảo đảm các biện pháp hỗ trợ không bị ngắt quãng sau khi đoàn rời địa phương.

PV: Trong bối cảnh thiên tai ngày càng khốc liệt, ông muốn gửi thông điệp gì tới bà con nông dân?

Ông Lê Minh Lịnh:

Thiên tai là điều không thể tránh, nhưng thiệt hại có thể giảm đi rất nhiều nếu chúng ta chuẩn bị tốt. Tôi mong bà con chủ động hơn trong việc cải tạo hạ tầng sản xuất, dự trữ vật tư, tuân thủ quy trình kỹ thuật an toàn sinh học và thường xuyên cập nhật thông tin dự báo thời tiết.

Về phía Trung tâm, chúng tôi đang đẩy mạnh công tác tập huấn, xây dựng mô hình sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật giúp bà con chủ động ứng phó, không bị động trước thiên tai như trước đây. Đây không chỉ là ứng phó ngắn hạn mà là chiến lược dài hơi.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!