Theo sử làng, Quỳnh Đôi được hình thành từ năm thứ II Xương Phù (1378). Thuở ấy, cụ Hồ Kha giao cho con trai trưởng là Hồ Hồng cùng với các ông Nguyễn Thạc và Hoàng Khánh cùng nhau đến đây khai cơ, lập làng. Lúc đầu làng có tên là “Thổ Đôi Trang”, đến năm 1528, cụ Hồ Nhân Hy (đời Mạc) đổi tên thành làng Quỳnh Đôi nay là xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

Quỳnh Đôi, từ thuở lập làng cho đến nay, xứng danh với làng khoa bảng, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Thử nhẩm tính, từ năm 1378 đến 1918 khi bãi bỏ khoa thi bằng chữ Hán, làng có 734 người đỗ tú tài và cử nhân, 4 Phó bảng, 7 Tiến sĩ, 2 Hoàng Giáp và 1 Thám hoa. Còn từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến nay, theo thống kê chưa đầy đủ, toàn xã Quỳnh Đôi có trên 52 thạc sĩ, 55 tiến sĩ, 16 phó giáo sư, 5 giáo sư, 3 viện sĩ khoa học quốc tế.

Ở làng khoa bảng này, những di tích còn lưu giữ đã minh chứng cho một lịch sử vàng son của đất học ở xứ Nghệ. Bước chân qua khỏi cổng làng Quỳnh Đôi, một loạt các di tích lần lượt hiện ra. Ngay bên trái cổng làng là Di tích Lịch sử văn hóa cấp quốc gia - mộ và nhà thờ Quỳnh Quận công Hồ Phi Tích. Kế bên là bia tưởng niệm nữ sĩ Hồ Xuân Hương - Bà Chúa thơ Nôm. Tiếp đến là mộ nhà cách mạng tiền bối Hồ Tùng Mậu, Tượng đài Anh hùng Lực lượng Vũ trang Cù Chính Lan…

Chính chiều sâu của giá trị văn hóa - lịch sử của “làng Quỳnh” đang trở thành lợi thế để Quỳnh Đôi phát triển du lịch; nổi bật với tour “Làng Cá Gỗ - Sau ánh hào quang”. Cuối năm 2023, tour du lịch này chính thức ra mắt.

Ngoài tiểu phẩm “Ông đồ Nghệ và con cá gỗ”, ngay tại cổng làng Quỳnh Đôi, khi du khách tới còn được xem tiểu phẩm “Người đã về đây”, tái hiện lại cảnh năm 1903, Bác Hồ cùng anh trai được cụ Nguyễn Sinh Sắc dẫn theo, ghé thăm và ở lại làng Quỳnh Đôi một thời gian… Diễn viên tham gia các tiểu phẩm đều là bà con trong xã.

Theo ông Hồ Sỹ Hưng, Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Đôi, ý tưởng làm du lịch được Đảng ủy xã nêu lên từ nhiệm kỳ trước, nhưng phải đến nhiệm kỳ này mới đưa vào nhiệm vụ trọng tâm. “Đến năm 2023, được sự hỗ trợ từ một người con Quỳnh Đôi sinh sống ở Hà Nội, xã chúng tôi quyết định triển khai các tour du lịch để quảng bá đất và người, lịch sử của làng. Đặc biệt là quảng bá tinh thần hiếu học của làng nói riêng và xứ Nghệ nói chung”, ông Hưng cho biết.

Để tạo thêm điểm nhấn với du khách, toàn bộ hơn 1.500 ngôi nhà ở Quỳnh Đôi đều được gắn số nhà cụ thể. Tấm biển màu xanh gắn trước cổng nhà, phía trên là số thứ tự, phía dưới là tên thôn, tên đường và tên xã. Nhìn qua, trông chẳng khác nào một khu phố. Đây cùng là xã đầu tiên ở Nghệ An gắn số nhà cho các hộ dân từ nguồn xã hội hóa của con em xa quê.

Từ lúc ra mắt tour du lịch “Làng Cá Gỗ - Sau ánh hào quang” đến nay, Trung tâm Điều hành hoạt động du lịch Quỳnh Đôi đã đón tiếp khoảng 50 đoàn đến tham quan với 2.109 lượt khách. Ngoài ra, còn có hàng chục đoàn du khách đến tham quan, tìm hiểu truyền thống lịch sử ở các di tích trên địa bàn. Ông Hồ Sỹ Hưng nói thêm: Tour du lịch được Hiệp hội Du lịch Việt Nam vinh danh 1 trong 12 sản phẩm tiêu biểu độc đáo nhất năm 2023.