Kho tàng di sản quý giá

Xã Ô Lâm hiện đang sở hữu tới 6 Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Nổi bật trong đó là tri thức và kỹ thuật viết chữ trên lá buông của đồng bào Khmer. Đây là loại hình tri thức dân gian chứa đựng kho tàng kinh Phật vô giá, không chỉ mang giá trị tôn giáo mà còn hàm chứa yếu tố kỹ thuật, mỹ thuật, triết học, kiến trúc và thiên văn học. Kinh lá buông tuy chỉ là những bản thảo khắc trên lá nhưng đã ghi lại nhiều khía cạnh của đời sống xã hội, văn hóa và tín ngưỡng, trở thành minh chứng sống động cho trí tuệ của cộng đồng Khmer An Giang.

Bên cạnh đó, Hội đua bò Bảy Núi được tổ chức vào dịp Lễ Sen Đôl Ta hằng năm đã trở thành sự kiện văn hóa - thể thao đặc sắc, phản ánh tinh thần đoàn kết và bản sắc của đồng bào Khmer vùng Bảy Núi. Từ chỗ chỉ là hoạt động gắn liền với đời sống phum sóc, lễ hội nay đã được tổ chức quy mô hơn, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài tỉnh, trở thành thương hiệu văn hóa của tỉnh An Giang.

Cùng với lễ hội đua bò, nghệ thuật trình diễn Dù kê là loại hình diễn xướng dân gian độc đáo, kết hợp âm nhạc, ca kịch và múa. Gắn liền với vùng đất Bảy Núi, Dù kê không chỉ mang giá trị nghệ thuật đặc sắc mà còn phản ánh quá trình hình thành và phát triển của cộng đồng Khmer nơi đây. Trước kia, sân khấu Dù kê thường diễn ra ở sân chùa, sân phum sóc để phục vụ bà con sau những ngày lao động vất vả. Ngày nay, loại hình nghệ thuật này tiếp tục được khôi phục và trình diễn trong nhiều dịp lễ hội.

Bà Néang Óot, Đội trưởng Dù kê xã Ô Lâm cho biết: “Nội dung vở kịch Dù kê thường ca ngợi cái đẹp, cái thiện, tình yêu đôi lứa; phê phán cái xấu, cái ác và kết thúc có hậu. Trong các buổi diễn, nghệ sĩ mặc trang phục rực rỡ, biểu cảm chân thực, động tác mạnh mẽ, dứt khoát, tạo nên sức hút lớn đối với bà con và du khách”. Trong thời gian qua, thực hiện Dự án 6 Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn I (2021 - 2025), xã Ô Lâm đã tổ chức hơn chục buổi tái hiện di sản nghệ thuật Dù kê, góp phần giữ gìn nét văn hóa độc đáo này.

Ngoài ra, Ô Lâm còn sở hữu nhiều loại hình di sản khác như nghệ thuật đàn hát Chầm riêng Chà pây, nghệ thuật diễn tấu trống Chhay dăm và nghề làm đường thốt nốt, tất cả đều gắn liền với đời sống, tín ngưỡng và sinh kế của đồng bào Khmer nơi đây.

Đẩy mạnh phát huy giá trị di sản

Ông Phan Thanh Lương, Chủ tịch UBND xã Ô Lâm cho biết: “Toàn xã hiện có hơn 65% dân số là người Khmer. Thời gian qua, địa phương đã có nhiều đề án, giải pháp phù hợp để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của đồng bào DTTS trong đời sống hiện đại. Ô Lâm xác định đây là thế mạnh, đồng thời xây dựng kế hoạch củng cố các đội nghệ nhân, tận dụng chính sách hỗ trợ của tỉnh và trung ương để bảo tồn di sản".

Tại Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2025 - 2030, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống đã được đưa vào kế hoạch phát triển du lịch, gắn kết với các di tích lịch sử cách mạng trên địa bàn. Song song đó, địa phương cũng chú trọng tuyên truyền, vận động thế hệ trẻ Khmer nuôi dưỡng đam mê nghệ thuật truyền thống, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Hằng năm, các ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch được duy trì, tổ chức long trọng, góp phần khơi dậy niềm tự hào trong cộng đồng, đồng thời giáo dục thế hệ trẻ về trách nhiệm với di sản. Ngoài ra, hoạt động quảng bá văn hóa qua mạng xã hội, các nền tảng trực tuyến cũng được đẩy mạnh, giúp hình ảnh văn hóa Khmer lan tỏa rộng rãi hơn.