Ngân 98 bị bắt tạm giam để điểu tra về tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm, theo Điều 193 Bộ luật Hình sựKết quả giám định của Phân viện Khoa học Hình sự - Bộ Công an xác định các sản phẩm do Ngân sản xuất, kinh doanh không đạt chỉ tiêu chất lượng theo công bố, là hàng giả. Một số mẫu "viên Collagen" chứa các chất cấm sibutramin và phenolphthalein - những hoạt chất có thể gây rối loạn tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn tiêu hóa và tiềm ẩn nguy cơ ung thư, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Sibutramine từng được sử dụng trong thuốc điều trị béo phì vì có tác dụng ức chế trung tâm thèm ăn, giúp người dùng giảm cân nhanh. Tuy nhiên, sau một loạt nghiên cứu cho thấy thuốc làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, loạn nhịp tim, tăng huyết áp, rối loạn tâm thần và trầm cảm, Cục Quản lý Dược Hoa Kỳ (FDA) và châu Âu (EMA) đã rút toàn bộ thuốc chứa sibutramine khỏi thị trường từ năm 2010.
Ở Việt Nam, Bộ Y tế cũng đã cấm tuyệt đối sibutramine, nhưng nhiều cơ sở vẫn lén lút trộn vào thuốc giảm cân để tạo hiệu quả “thần tốc”. Người mua uống vài ngày thấy sụt cân nhanh, mất ngủ, bồn chồn, không đói, tưởng là hiệu quả — nhưng thực chất là đang tự đầu độc tim và não mình.
Cũng từ câu chuyện một cá nhân, ta nhìn thấy cả một bức tranh rộng hơn về lối sống, văn hóa và đạo đức trong xã hội mạng. Từ thị phi đến vòng lao lý trước khi bị bắt, Ngân 98 nổi lên như một nhân vật “hai mặt”: một bên là hình ảnh gợi cảm, ồn ào và thích gây tranh cãi; bên kia là người kinh doanh các sản phẩm làm đẹp, giảm cân.
Từ thị phi đến vòng lao lý trước khi bị bắt, Ngân 98 nổi lên như một nhân vật “hai mặt”Dưới vỏ bọc là những công ty và hộ kinh doanh mang tên ZuBu, thực chất mọi hoạt động điều hành, tài chính và chiến lược tiếp thị đều do cô ta kiểm soát. Nghe qua, tên “ZuBu” tưởng chỉ là một lựa chọn vui tai, nhưng trong cách đọc lệch đi của nó - “Zú Bự” - lại chứa đựng một thứ thông điệp dung tục, phản chiếu chiến lược kinh doanh dựa vào cơ thể và sự khiêu khích. Một thương hiệu vừa phản cảm, vừa tính toán kỹ, nhằm thu hút đám đông bằng bản năng và hiếu kỳ hơn là giá trị thực.
Trước đó, một số người nổi tiếng khác, trong đó có cả hoa hậu, người mẫu hay các KOL đình đám, cũng từng bị nhắc tên trong các chiến dịch quảng bá sản phẩm không đủ điều kiện lưu hành. Sau Ngân 98, những cái tên mới tiếp tục xuất hiện, tạo thành một chuỗi dây chuyền nguy hiểm, nơi danh tiếng bị biến thành lá bùa hộ mệnh cho hành vi vi phạm.
Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu - chuyên gia trong lĩnh vực tội phạm học và tâm lý xã hội nhận định, trong mô hình này, người có ảnh hưởng đứng đầu chuỗi, tạo uy tín giả tạo cho sản phẩm; phía sau là các doanh nghiệp không đủ điều kiện pháp lý; tiếp đến là hệ thống phân phối qua mạng xã hội và sàn thương mại điện tử, nơi hàng hóa di chuyển nhanh, giao dịch ẩn danh và khó kiểm soát. Khi danh tiếng được dùng để che giấu hàng giả, tội phạm kinh tế khoác áo hợp pháp, khiến việc điều tra trở nên phức tạp hơn bao giờ hết.
Tháng 5, Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố, bắt tạm giam vì quảng cáo sai lệch kẹo Kera, lừa 30.000 người, che giấu vai trò cổ đông, trục lợi 7 tỉ đồng.Ông Hiếu cho rằng, “Hàng tặng kèm” - chiêu bài tinh vi Chiêu “hàng tặng kèm, không bán” trong vụ Ngân 98 là minh chứng cho sự tinh vi trong tội phạm kinh tế hiện đại. Trên giấy tờ, sản phẩm chỉ được tặng kèm trong combo giảm cân; nhưng trên thực tế, giá bán đã bao gồm khoản lợi nhuận từ chính món “tặng” ấy. Cách hợp thức hóa này không chỉ nhằm tránh bị kiểm tra, mà còn tạo cảm giác “hào phóng” và “thân thiện” với người tiêu dùng.
Đó không còn là hành vi lách luật ngẫu hứng, mà là một mô hình tội phạm có tổ chức, vận hành nhịp nhàng giữa nhà sản xuất, người quảng cáo và hệ thống bán hàng trực tuyến. Trong khi người tiêu dùng tin rằng họ đang mua “liệu trình thần tốc”, thì thực chất họ đã trở thành mắt xích cuối cùng trong chuỗi lợi nhuận của hàng giả.
Khi người nổi tiếng có thể thu lợi hàng trăm tỷ đồng từ sản phẩm không rõ nguồn gốc, còn người tiêu dùng lại là nạn nhân, thì lòng tin vào pháp luật và thị trường khó tránh khỏi tổn thương.
Hành vi làm ăn bát nháo của một số người nổi tiếng cho thấy mặt trái nhức nhối của văn hóa mạng hiện nay: danh tiếng không còn gắn với cống hiến hay giá trị thật, mà bị biến thành thứ hàng hóa để mua bán lòng tin. Khi lượng người theo dõi được quy đổi thành quyền lực, họ sẵn sàng quảng bá mọi thứ, kể cả sản phẩm độc hại, miễn có lợi nhuận. Đáng sợ hơn, sự ảo tưởng về “quyền miễn trừ đạo đức” khiến không ít cá nhân tin rằng chỉ cần có fan, có lượt xem là có thể đứng ngoài luật pháp.
Sự kiện Ngân 98 chỉ là phần nổi của tảng băng: phía sau là cả một hệ sinh thái hỗn loạn, nơi những người từng được xem là biểu tượng phong cách và thành công lại tự mình làm xói mòn chuẩn mực niềm tin. Khi đồng tiền và danh tiếng được đặt lên trên đạo đức và trách nhiệm, hậu quả không chỉ là vài lô hàng giả bị thu giữ, vài người nổi tiếng bị bắt, mà người tiêu dùng bị tổn thương lòng tin và đánh mất tiêu chuẩn sống tử tế.
Chuyên gia cũng cho rằng, pháp luật phải thực sự trở thành ranh giới cứng giữa sai phạm và công lý. Cần hoàn thiện quy định về trách nhiệm hình sự của người quảng cáo sai, bất kể là người nổi tiếng hay không. Đồng thời, tăng cường giám sát thương mại điện tử, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, xử lý nghiêm và công khai kết quả điều tra để tạo hiệu ứng răn đe.
