Nắm bắt thông tin từ cơ sở

Theo báo cáo của UBND huyện Văn Lãng, đến thời điểm hiện nay trên địa bàn huyện có 161 thôn, 164 tổ hòa giải (xã Tân Mỹ 3 thôn có 2 tổ hòa giải sau sáp nhập thôn gồm: thôn Quyết Tiến, thôn Thống Nhất, thôn Hợp nhất) với 1.084 hòa giải viên, trong đó có 40 tổ hòa giải điển hình tiên tiến với 253 hòa giải viên (năm 2023 mới xây dựng thêm 32 tổ hòa giải điển hình tiên tiến).

Số Người uy tín trên địa bàn huyện hiện có 163 người, trong đó có 111 người là hòa giải viên, chiếm tỷ lệ 68,1%. Các tổ hòa giải chủ yếu do Bí thư hoặc Phó bí thư chi bộ kiêm Trưởng ban công tác Mặt trận hoặc Trưởng thôn, khu phố làm Tổ trưởng, các thành viên trong tổ gồm Công an viên, Chi hội trưởng các tổ chức đoàn thể, Người có uy tín ở khu dân cư. Mỗi tổ hòa giải có từ 5 - 7 hòa giải viên.

Ông Hứa Đức Chỉnh sinh năm 1950, Người có uy tín thôn Nà Sòm, xã Bắc La là một trong những tấm gương điển hình trong công tác hòa giải tại địa phương. Ông Chỉnh chia sẻ, trước đây ông đi lính, là bộ đội biên phòng, sau đó về địa phương tham gia và là Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã; 2 nhiệm kì ông là Phó Chủ tịch UBND xã. Do đó, ông hiểu rõ được tường tận tâm lý, những mâu thuẫn trong Nhân dân.

Khi nghỉ lưu, ông Chỉnh được Nhân dân tin tưởng bầu là Người có uy tín trong thôn. Bằng kinh nghiệm của mình trong suốt quá trình công tác, ông đã tích cực tham gia công tác hòa giải ở địa phương và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Theo ông Chỉnh, những năm trước đây, người dân đi lao động bên ngoài nhiều, ít để ý đến nương rẫy; nhưng những năm gần đây, khi tình hình trong nước và quốc tế có nhiều biến động, đặc biệt là do dịch Covid -19, người dân đi làm ăn xa quay trở về địa phương nhiều.

 Hơn nữa, những năm qua, Nhà nước có nhiều cơ chế hỗ trợ cho sản xuất nông - lâm nghiệp; người dân dần nhận thức cần phải bám đất và làm giàu trên chính mảnh đất quê hương mới bền vững được và tình trạng đất “sốt”… do đó, người dân bắt đầu quý trọng đất đai. Nhân dân tích cực phát triển kinh tế, trồng cây, gây rừng… Điều này cũng là nguyên nhân dẫn đến các vụ tranh chấp đất đai.

Là Người có uy tín thôn, ông Chỉnh đã cùng với các tổ chức đoàn thể thôn, Tổ hòa giải thường xuyên tổ chức hòa giải các vụ tranh chấp đất đai, thường xuyên tuyên truyền về Luật đất đai; Luật Lâm nghiệp… cho người dân. Nhờ đó, người dân dần hiểu và chấp hành. Ông Chỉnh cười nói với chúng tôi, trước kia phải hòa giải liên tục, nhưng năm nay, chưa phải hòa giải vụ nào. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy công tác tuyên truyền và hòa giải ở cơ sở đã phát huy hiệu quả, nhận thức của người dân đã được nâng lên.

Với những kết quả đã đạt được, ông Chỉnh đã nhận được nhiều Bằng khen, Giấy khen của các cấp, các ngành tại địa phương. Như năm 2020, ông vinh dự được Ban Dân tộc tỉnh Lạng Sơn tặng Giấy khen vì “Đã có nhiều thành tích trong công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong đồng bào DTTS năm 2020”. 

Mới đây, ông được Chủ tịch UBND huyện Văn Lãng tặng Giấy khen vì “Đã có thành tích tiên tiến trong công tác tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS thực hiện các chương trình, chính sách dân tộc trên địa bàn huyện Văn Lãng, giai đoạn 2021 - 2023” (Đây là nội dung của Dự án 10, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào DTTS và niềm núi)…

Ngoài ra, còn có nhiều tấm gương Người có uy tín khác tại huyện Văn Lãng đã ngày đêm tận tụy thực hiện công tác hòa giải, đóng góp vào sự bình yên của mỗi bản làng. Đơn cử như bà Trần Thị Sầm, Người có uy tín khu 1, Thị trấn Na Sầm, tích cực tham gia đóng góp ý kiến trong các hội nghị lấy ý kiến nhân dân về các dự án lớn như dự án Kè bờ sông Kỳ Cùng, dự án khu dân cư mới khu 2, dự án bãi đỗ xe khu 1 và dự án hạ tầng kỹ thuật ao thủy nông; tham gia các cuộc hòa giải tranh chấp đất đai tại khu dân cư 2 cuộc.

Ông Hoàng Văn Thắng, Người có uy tín, Trưởng ban công tác mặt trận thôn, chi hội trưởng hội Cựu chiến binh thôn Bản Cấn, xã Tân Tác. Ông Thắng là người am hiểu phong tục, tập quán, nắm được tâm tư nguyện vọng của mọi người trong cộng đồng, cùng với kinh nghiệm thực tế, ông đã trực tiếp thuyết phục, hòa giải kịp thời, thấu tình, đạt lý nhiều vụ việc trong cộng đồng như: mâu thuẫn gia đình, mâu thuẫn thanh niên; các vụ khiếu kiện đất đai trái pháp luật, hoạt động tôn giáo trái pháp luật…; không để xảy ra “điểm nóng”, góp phần giữ bình yên cho thôn, làng. Trong năm 2021 – 2022 ông đã phối hợp với ban ngành thôn hòa giải thành công 06 vụ việc…

Là chỗ dựa tin cậy của Nhân dân

Nhận định về vai trò của Người có uy tín trong công tác hòa giải ở cơ sở, ông Lý Văn Ninh, Trưởng phòng Tư pháp huyện Văn Lãng cho rằng, Người uy tín ở thôn, khu phố có vai trò quan trọng trong việc giữ gìn tình đoàn kết trong cộng đồng dân cư. Việc tham gia tổ hòa giải với tư cách là giải viên để làm nòng cốt, là chỗ dựa tin cậy của các thành viên trong tổ hòa giải và người dân ở thôn, khu phố.

Trưởng phòng Tư pháp huyện Văn Lãng thông tin, từ năm 2021 đến tháng 9 năm 2023 trên địa bàn huyện phát sinh 850 vụ việc thuộc phạm vi hòa giải, các tổ hòa giải thôn, khu phố đã tổ chức hòa giải 850/850 vụ việc. Kết quả 635 vụ việc hòa giải thành, 215 vụ việc hòa giải không thành, tỷ lệ vụ việc hòa giải thành đạt 74,7%. Trong tổng số các vụ việc hòa giải có 295 lượt người uy tín tham gia hòa giải với 537 vụ, trong đó hòa giải thành 392 vụ, hòa giải không thành 145 vụ, tỷ lệ hòa giải thành đạt 73,0%,.

Năm 2021 có 95 lượt Người có uy tín tham gia hòa giải 196 vụ. Kết quả hòa giải thành 123 vụ, không thành 46 vụ; năm 2022 có 103 lượt người uy tín tham gia hòa giải 214 vụ, trong đó hòa giải thành 153 vụ, hòa giải không thành 61 vụ; 9 tháng năm 2023 có 97 lượt Người uy tín tham gia hòa giải với 154 vụ, kết quả có 115 vụ hòa giải thành, hòa giải không thành 39 vụ.

Có thể khẳng định rằng, trong thời gian qua, Người uy tín trên địa bàn huyện Văn Lãng đã phát huy vai trò của mình tham gia hòa giải các vụ việc phát sinh ở thôn, khu phố, góp phần hòa giải thành nhiều vụ việc, giữ gìn trật trự xã hội ở địa phương. Việc hòa giải thành còn góp phần hạn chế đơn, thư khiếu kiện vượt cấp, góp phần giảm tải áp lực tại các cơ quan tuyến trên, tiết kiệm thời gian, tiền bạc của Nhà nước và bản thân người khiếu kiện, khiếu nại đối với các vụ việc tranh chấp dân sự. Nhờ đó, góp phần đảm bảo an ninh trật tự, Nhân dân tập trung phát triển sản xuất, hưởng thụ các giá trị văn hóa; xây dựng huyện biên giới yên bình và phát triển.