Sáng sớm một ngày cuối tháng 5/2025, tại khu đất phía sau trụ sở UBND xã Bắc Sơn, chúng tôi bắt gặp không khí lao động khẩn trương, nhộn nhịp của những người thợ đang thi công nhà ở cho đồng bào Raglay. Tiếng máy trộn hồ, tiếng cắt thép, hòa cùng tiếng nói cười rộn ràng của người lao động tạo nên âm thanh vui tươi trên khu dân cư mới Xóm Bằng. Những căn nhà mới đang dần hình thành, nổi bật với màu gạch đỏ tươi trong nắng sớm, giữa vùng kinh tế đặc biệt khó khăn của huyện Thuận Bắc.

Anh Bùi Long Tử, chỉ huy đội thợ gồm hơn 70 lao động cho biết, các đơn vị thi công đã hoàn thành khoảng 60–70% khối lượng công việc. Công nhân đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu đến giữa tháng 6/2025 hoàn thành toàn bộ công trình, bàn giao cho người dân đưa vào sử dụng. Các ngôi nhà được xây dựng bảo đảm kỹ thuật, mỹ thuật theo tiêu chí “3 cứng”: nền cứng, mái cứng, tường cứng; có công trình phụ, với diện tích nhà ở tối thiểu 32m².

Chia tay “công trường” khu dân cư mới Xóm Bằng, chúng tôi đến gặp anh Mang Sạch, Phó Chủ tịch UBND xã Bắc Sơn, người trực tiếp theo dõi, đôn đốc tiến độ thực hiện Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát năm 2025 trên địa bàn. Anh Mang Sạch cho biết, khu đất quy hoạch xây dựng nhà ở cho 106 hộ đồng bào Raglay thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo của thôn Xóm Bằng có diện tích 8ha, với tổng mức đầu tư 25.872 triệu đồng. Kinh phí này bao gồm các hạng mục giải phóng mặt bằng, thi công hệ thống đường giao thông, điện, nước sạch, bảo đảm điều kiện sinh hoạt cho người dân.

Riêng hạng mục xây dựng nhà ở mới, xóa nhà tạm, nhà dột nát được Dự án 1 của Chương trình MTQG 1719 hỗ trợ 8.480 triệu đồng. Mỗi hộ được hỗ trợ 40 triệu đồng từ Dự án, 20 triệu đồng từ ngân sách địa phương, 20 triệu đồng từ Quỹ “Vì người nghèo” của tỉnh và gia đình tự đóng góp tối thiểu 20 triệu đồng, bảo đảm mỗi căn nhà có giá trị đầu tư không dưới 100 triệu đồng.

Gặp lại anh Mang Min, Trưởng thôn Xóm Bằng, anh phấn khởi cho biết, đồng bào Raglay đang háo hức chờ ngày được chuyển về khu dân cư mới, nơi có điều kiện sống tốt hơn, giúp bà con an cư lạc nghiệp, vươn lên thoát nghèo bền vững.

Theo anh Mang Min, bà con thôn Xóm Bằng đã sinh sống tập trung tại khu vực cũ suốt hàng chục năm qua. Dân số ngày càng tăng khiến xóm làng trở nên chật chội, đất ở không đáp ứng được nhu cầu. Có gia đình 2–3 hộ phải sống chung một mái nhà hoặc chen chúc trên khu đất nhỏ hẹp, gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt.

Đơn cử như gia đình anh Bo Sống, vợ là chị Thị Và cùng 5 người con phải ở nhờ trên phần đất của gia đình người cậu ruột là ông Mang Lại. Hay trường hợp chị Thị Dàng, gia đình 4 khẩu phải chung sống trong căn nhà rộng 34m² của mẹ ruột, nơi có tới 3 hộ, 9 nhân khẩu gồm cả con cháu, dâu rể cùng sinh hoạt.

"Luồng giói mới" của Dự án 1 thuộc Chương trình MTQG 1719 cùng với sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, các ngành trong việc xóa nhà tạm, nhà dột nát cho đồng bào Raglay đang tạo nên sự thay đổi toàn diện về đời sống cho người dân địa phương.

Không chỉ được Dự án 1 hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà ở cho 106 hộ, thôn Xóm Bằng còn có 43 hộ nghèo, cận nghèo được hưởng lợi từ Dự án 3 của Chương trình MTQG 1719 về phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững. Dự án nhằm phát huy tiềm năng, thế mạnh của từng vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị.

Theo đó, mỗi hộ được hỗ trợ 2 con bò nái giống, trị giá từ 35–40 triệu đồng để chăn nuôi sinh sản, tạo nguồn thu nhập ổn định, góp phần giúp bà con từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững. Một số hộ tiêu biểu như ông Mang Dầu, ông Mang Chúc, bà Mang Thị Tám... đã bắt đầu có tín hiệu khả quan từ mô hình này. Tính đến cuối năm 2024, thôn Xóm Bằng còn 147 hộ nghèo, chiếm khoảng 20% tổng số hộ trong khu dân cư.

Thôn Xóm Bằng hiện có 724 hộ với 3.405 nhân khẩu, đều là đồng bào dân tộc Raglay. Đời sống người dân chủ yếu dựa vào nguồn thu nhập từ 54ha ruộng lúa được tưới tiêu bằng hệ thống thủy lợi kênh Bắc và 246 ha đất rẫy canh tác theo phương thức phụ thuộc nước trời, trồng các loại cây như bắp nếp, đậu xanh.

Bà con còn chăn nuôi trên 1.700 con bò và 2.400 con dê, cừu, tạo nguồn thu nhập ổn định để bảo đảm cuộc sống, nuôi con ăn học. Vụ Đông Xuân 2024–2025 vừa qua, nông dân thôn Xóm Bằng thu hoạch với năng suất bình quân đạt 5,5–6 tấn/ha, giúp bà con có cuộc sống no ấm.

Chương trình MTQG 1719 đã và đang phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao đời sống đồng bào Raglay ở thôn Xóm Bằng, thúc đẩy xã Bắc Sơn tiến gần hơn đến mục tiêu đạt chuẩn nông thôn mới.