Huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai là một trong các địa phương chịu nhiều thiệt hại về người và tài sản do trận mưa lũ vừa qua gây ra; trong đó, có các công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn. Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn địa phương, toàn huyện có 116 công trình nước, thì có 43 công trình nước sinh hoạt bị hư hỏng nặng, mất nước đầu nguồn, hỏng bể lọc, đập thu nước; có công trình bị phá hủy hoàn toàn, không thể khôi phục.

Ông Lý Khánh Lâm, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bát Xát cho biết: Hiện nay, huyện đã thành lập ba tổ công tác đến các địa điểm, đánh giá mức độ thiệt hại và đưa ra giải pháp khắc phục. Ở các thôn bản vùng sâu, vùng xa người dân có thể sử dụng bể chứa, dẫn nước từ khe, nguồn nước cũ đã xử lý thì có thể sử dụng tạm thời. Các công trình hư hỏng nhẹ, người dân có thể tự khắc phục nếu mạch nước còn tốt có thể đắp tạm thời và lắp lại đường ống dẫn nước về thôn. 

Đối với các hư hỏng đòi hỏi nguồn vốn, có thể nhờ sự trợ giúp xã hội hóa, các nhà hảo tâm hỗ trợ… đường ống, vật tư xây dựng, xe vận chuyển thiết bị. Trước mắt, huyện đã huy động lực lượng y tế dự phòng phun tiêu độc khử trùng, hướng dẫn Nhân dân xử lý nguồn nước, tránh lây lan dịch bệnh, ảnh hưởng sức khỏe.

“Tuy nhiên, một số công trình nước sinh hoạt cần khắc phục ngay do đây là các điểm cũng cấp nước cho hàng trăm hộ dân đặc biệt tại xã Bản Vược, xã Mường Hum... Số công trình nước sinh hoạt khác bị vùi lấp do sạt lở, hư hỏng hoàn toàn buộc phải đầu tư xây dựng mới. Trong đó, công trình thủy lợi, nước sinh hoạt tại xã Trịnh Tường gần như bị xóa sổ hoàn toàn”, ông Lâm cho biết thêm.

Mất nguồn nước sinh hoạt, nhiều hộ dân hiện đang phải sử dụng tạm thời nước mưa tích trữ; hoặc bà con cùng chia sẻ nguồn nước giếng, nước mạch... trong khi chờ các công trình nước sạch được khắc phục xong.

“Gia đình tôi hiện đang sử dụng nước mưa để phục vụ sinh hoạt vì sau mưa bão, nước vào bể đục ngầu màu vàng đất, sau đó thì mất hẳn. Tổ duy tu bảo dưỡng của thôn đã lên đập đầu nguồn sửa chữa, nạo vét bùn đất nhưng vẫn chưa thể khắc phục được”, ông Phạm Văn Đức ở thôn Mường Đơ, xã Bản Vược cho biết.

Sau khi mưa lũ đi qua, việc khôi phục cơ sở hạ tầng, nhà cửa, điện… đặc biệt là các công trình cấp nước sinh hoạt cho người dân là hết sức cần thiết. Mới đây, Trung tâm Quốc gia Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn đã chuyển 1.000 bồn chứa nước tới 5 xã trên địa bàn tỉnh Lào Cai gồm: Xã Quang Kim, xã Mường Vi của huyện Bát Xát; xã Thải Giàng Phố, xã Bản Liền và xã Hoàng Thu Phố của huyện Bắc Hà. 

Mỗi xã được cấp 200 bồn chứa nước dung tích 1.000 lít, 200 bình lọc nước bằng gốm, 200 bình nước uống trực tiếp loại 20 lít, 20 hộp Aquatab, 200 bánh xà phòng và 200 chai nước rửa tay khô. Các hộ dân được lựa chọn cấp phát bồn chứa nước và các vật dụng vệ sinh thuộc diện không có nguồn nước sạch để sử dụng cho sinh hoạt, đặc biệt là nước ăn, uống; ưu tiên các hộ nghèo, cận nghèo, hộ gia đình có phụ nữ làm chủ, hộ có trẻ em khuyết tật…

“Việc hỗ trợ bồn chứa nước cho người dân vùng lũ là hết sức thiết thực, bởi hoàn lưu bão số 3 gây ngập úng diện rộng trên địa bàn xã. Tại trung tâm xã có nơi ngập đến 2m, vì vậy nguồn nước sinh hoạt cũng bị ô nhiễm hoặc hư hỏng rất nhiều”, ông Ngô Hoàng Sơn, Chủ tịch UBND xã Quang Kim chia sẻ.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai, mưa lũ đã làm 184 công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn bị ảnh hưởng, thiệt hại. Nhiều hệ thống công trình cấp nước tại các địa phương xảy ra thiên tai đều đang dừng hoạt động, nguồn nước dùng sinh hoạt của Nhân dân bị gián đoạn, ô nhiễm và thiếu trên diện rộng.

Giải pháp trước mắt để có nước sinh hoạt cho người dân, cơ quan chức năng đã hỗ trợ hóa chất khử khuẩn (phèn chua, Aquatabs 67mg); máy lọc nước nhanh (bình gốm); dụng cụ trữ nước cho các hộ gia đình trong vùng chịu ảnh hưởng của thiên tai; sửa chữa khắc phục ngay các hạng mục công trình hư hỏng để cấp nước một phần từ công trình cấp nước tập trung.

Cùng với đó, có phương án chở nước sinh hoạt cấp cho các vùng, khu dân cư không có nguồn nước tại chỗ. Về lâu dài, ngành Nông nghiệp địa phương cũng đã xây dựng kế hoạch đầu tư, sửa chữa, nâng cấp các công trình cấp nước tập trung bị hư hỏng, bởi thiên tai theo phương án cấp nước an toàn cho bà con Nhân dân trong thời gian sớm nhất.