Kế thừa từ cha là một nghệ nhân đa tài, am hiểu sâu sắc về nhạc cụ truyền thống, cồng chiêng và hát dân ca, từ nhỏ, ông Y Krang đã theo cha vào rừng chọn, chặt từng cây tre, rồi tỉ mỉ quan sát từng công đoạn chế tác, chỉnh âm cho từng loại nhạc cụ. Năm 20 tuổi, ông đã tự chế tác được những cây sáo ống, cây đàn tre đầu tiên.

Theo nghệ nhân Y Krang, mỗi loại nhạc cụ đều mang những đặc trưng riêng, đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo trong từng công đoạn chế tác. Công đoạn khó nhất chính là chỉnh âm thanh cho từng loại nhạc cụ, phải trải qua nhiều lần thử nghiệm để đạt được âm sắc chuẩn nhất.

Trên địa bàn xã chỉ có hai người có khả năng chế tác nhạc cụ dân tộc, trong đó có nghệ nhân Y Krang Tơr. Nghệ nhân Y Krang luôn nhiệt huyết tham gia vào các hoạt động văn hóa ở xã, cũng như các sự kiện do huyện và tỉnh tổ chức. Những nỗ lực và cống hiến của ông đã góp phần quan trọng trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Mnông tại địa phương”.

Ông Hoàng Thanh Bé, Chủ tịch UBND xã Đắk Phơi

“Chế tác nhạc cụ không chỉ cần kỹ thuật mà còn chất liệu cũng phải đảm bảo, cây tre, cây nứa phải đủ tuổi. Những cây tre, lồ ô, nứa sau khi lấy về phơi nắng 3 - 4 ngày rồi ngâm nước 2 - 3 ngày. Sau đó, phơi thêm 3 - 4 ngày nữa thì làm nhạc cụ mới bền đẹp”, nghệ nhân Y Krang chia sẻ.

Miệt mài học hỏi, nghiên cứu, nghệ nhân Y Krang có thể chế tác nhiều loại nhạc cụ truyền thống từ tre nứa như: Mpuốt, sáo bầu, đàn môi, sáo ống, đàn tre… Đặc biệt, ông là một trong số ít nghệ nhân chế tác được đàn gỗ (tlăk tlơ) nhạc cụ đặc trưng của người Mnông.

Hơn 30 năm qua, những nhạc cụ dân tộc do nghệ nhân Y Krang chế tác vẫn phục vụ cho các hoạt động văn hóa của buôn, tham gia các hội thi, hội diễn trong và ngoài địa phương. Không ít người ở địa phương khác tìm đến mượn hoặc mua nhạc cụ, ông chỉ bán giá vừa phải để khích lệ tinh thần người yêu nhạc cụ truyền thống. Thậm chí, ông sẵn sàng tặng người thực sự say mê nhạc cụ để họ có điều kiện học tập, tìm hiểu.

Không chỉ am hiểu, chế tác nhạc cụ, nghệ nhân Y Krang còn am hiểu cồng chiêng. Ông là một trong số ít người biết chỉnh chiêng ở xã Đắk Phơi. Nhờ tài chỉnh chiêng của ông, nhiều gia đình người Mnông Gar (một nhánh của dân tộc Mnông) ở địa phương có bộ chiêng chuẩn âm.

Trách nhiệm, nhiệt huyết với văn hóa truyền thống, nghệ nhân Y Krang còn tích cực truyền dạy kỹ năng đánh cồng chiêng cho các thế hệ trẻ trong buôn làng, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc. Ông cũng tham gia biểu diễn văn hóa cồng chiêng, các nhạc cụ dân tộc tại nhiều sự kiện văn hóa do xã, huyện, tỉnh tổ chức.

Trăn trở nỗi niềm bảo tồn vốn quý của cha ông, nhiều năm qua, nghệ nhân Y Krang tìm kiếm người kế tục để truyền nghề. Tuy nhiên, thế hệ trẻ ngày nay không mấy người tha thiết với nhạc cụ truyền thống. Ngay cả các con, cháu trong gia đình ông cũng không ai theo nghề.

“Tôi luôn mong thế hệ trẻ ở buôn làng quan tâm đến giá trị truyền thống, nâng cao ý thức bảo tồn văn hóa dân tộc để tiếng đàn, tiếng chiêng nối nhịp mai sau. Chỉ khi gìn giữ được văn hóa, mới giữ được hồn cốt của dân tộc”, nghệ nhân Y Krang Tơr chia sẻ.