Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Dân tộc - Tôn giáo

Prasat Kong - Ngôi chùa cổ nhất miền Tây

Hải Hồ - 6 giờ trước

Chùa Prasat Kong nằm yên bên dòng sông Đù Tho, trong làn sương bảng lảng của miền Tây sông nước. Giữa không gian thanh tịnh ấy, là sắc vàng rực rỡ của chính điện nổi bật, là chứng nhân cho hơn 8 thế kỷ tồn tại. Chùa Prasat Kong được xây dựng hoàn thành vào năm 1224, được xem là ngôi chùa Khmer cổ nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Prasat Kong được xem là 1 trong những ngôi chùa Khmer cổ ở Sóc Trăng và khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long. Ảnh: CL
Prasat Kong được xem là 1 trong những ngôi chùa Khmer cổ ở Sóc Trăng và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: CL

Tên gọi Prasat Kong mang ý nghĩa sâu sắc: Prasat nghĩa là “Tháp”, Kong nghĩa là “ngự”, thường dùng để chỉ vua chúa hoặc hoàng tộc. Vì thế, “Prasat Kong” có nghĩa là “Tháp vua ngự”. Tương truyền, trong các lễ hội đua ghe Ngo của người Khmer trên dòng sông Đù Tho, khi có vua đến dự, ngài thường “ngự” tại chùa này, từ đó hình thành nên tên gọi đặc biệt ấy.

Chùa còn được biết đến với tên Tắc Gồng hay chùa Tắc, tọa lạc tại xã Tham Đôn, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng (cũ), nay thuộc địa giới hành chính của TP. Cần Thơ. Theo tư liệu địa phương, chùa Tắc Gồng được xây dựng lại vào khoảng thế kỷ XIV, sau thời nhà Trần (Đại Việt), trải qua nhiều lần trùng tu, cải tạo để có được diện mạo đẹp mắt, uy nghi như ngày nay.

Điểm nhấn nổi bật của chùa là kiến trúc mang đậm phong cách Angkor, thể hiện qua những họa tiết chạm khắc tinh xảo, tháp cao vút tựa búp sen vươn lên trời xanh, cùng những mảng phù điêu kể chuyện Phật giáo Khmer cổ.

 Trong khuôn viên chùa, nhiều tác phẩm nghệ thuật được bảo tồn và trưng bày: tượng Phật, tượng thần, tranh cổ sơn thủ công kể lại cuộc đời hành đạo của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni và các đệ tử. Cảnh quan rộng rãi, yên bình khiến chùa trở thành không gian tâm linh thanh tịnh, thu hút đông đảo du khách và Phật tử tìm đến chiêm bái, cầu an.

Ngôi chùa mang tên Prasat có nghĩa là “tháp” còn Kong có nghĩa là “ngự, ở” - một từ dùng cho vua chúa, hoàng tộc. Prasat Kong-Tháp vua ngự.
Ngôi chùa mang tên Prasat có nghĩa là “tháp” còn Kong có nghĩa là “ngự, ở” - một từ dùng cho vua chúa, hoàng tộc. Prasat Kong-Tháp vua ngự.

Điểm đặc biệt của ngôi chùa, là chính điện ban đầu được xây bằng đá trứng - một loại vật liệu hiếm thấy, tạo nên nét độc đáo riêng. Dù nay đã được xây dựng lại, công trình vẫn giữ nguyên tinh thần và phong cách Angkor qua từng chi tiết. Phía đông chính điện là hồ sen- trung tâm linh hồn của ngôi chùa. Giữa hồ nổi lên tháp cốt yên vị xá lợi của các vị trụ trì, bên cạnh là tượng Phật ngồi thiền trên lưng rồng bảy đầu, uy nghi và huyền ảo - biểu tượng cho sự che chở, giác ngộ và lòng thành kính.

Dọc con đường lát gạch ôm quanh hồ sen, từng viên đá như thì thầm kể lại câu chuyện của dòng lịch sử. Hoa văn trên lan can, cột trụ vẫn giữ được nét khắc trổ tỉ mỉ. Cảnh chùa bình yên khiến thời gian như chậm lại, để ta cảm nhận trọn vẹn giá trị văn hóa mà bao thế hệ đã gìn giữ và vun đắp.

Ấn tượng nhất là hồ sen ở phía đông của chính điện
Ấn tượng nhất là hồ sen ở phía đông của chính điện

Sư trụ trì kể rằng, xưa kia nơi đây từng là điểm ngự của vua mỗi khi lễ hội đua ghe Ngo được tổ chức trên đoạn sông Đù Tho. Điều này cho thấy,  chùa không chỉ là nơi thờ tự mà còn là trung tâm giao thương, tụ hội và sinh hoạt văn hóa của cộng đồng Khmer cổ.

Người Khmer Nam Bộ có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, trong đó các lễ hội truyền thống giữ vai trò đặc biệt quan trọng, vừa mang ý nghĩa tôn giáo, vừa gắn bó mật thiết với sản xuất nông nghiệp và đời sống cộng đồng. Hằng năm, 3 lễ hội lớn nhất là Chôl Chnăm Thmây, Sen Dolta và Ooc Om Bok, được tổ chức long trọng cùng nhiều trò chơi dân gian như đua ghe Ngo, thả đèn lồng, hát Dù Kê, múa Lâm Thôn (Ram Vong)…

Chôl Chnăm Thmây diễn ra vào giữa tháng 4 dương lịch, được xem là Tết năm mới của người Khmer. Trong dịp này, bà con tổ chức tắm Phật, dâng cơm chư tăng, xây núi cát trong chùa và cùng nhau vui chơi, múa hát suốt những ngày hội.

Góc nhìn từ cổng lên chính điện
Góc nhìn từ cổng lên chính điện

Sen Dolta được tổ chức vào tháng 8 âm lịch, là lễ cúng ông bà tổ tiên- dịp con cháu sum họp, tưởng nhớ công ơn bề trên, cùng tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ cộng đồng. Ooc Om Bok, diễn ra vào rằm tháng 10 âm lịch, là lễ cúng Trăng để tạ ơn thần Mặt Trăng đã ban mùa màng bội thu. Điểm nhấn đặc sắc nhất là hội đua ghe Ngo - sự kiện lớn thu hút hàng ngàn người dân và du khách trong không khí sôi nổi, rộn rã.

Ngày nay, chùa Prasat Kong không chỉ là công trình kiến trúc cổ, mà còn là dòng chảy sống động của văn hóa Khmer - từ viên đá trứng đến hồ sen, từ tượng rồng bảy đầu đến tháp cốt giữa hồ. Tất cả tạo nên một không gian thiêng liêng vượt thời gian - nơi quá khứ hòa quyện với hiện tại, nơi lòng người tìm lại sự tĩnh tại giữa nắng gió và hồn sông miền Tây.

Cận cảnh tháp cốt với những họa tiết, hình khối mang đậm dấu ấn kiến trúc Angkor
Cận cảnh tháp cốt với những họa tiết, hình khối mang đậm dấu ấn kiến trúc Angkor