Bước đột phá về Chính sách

Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Nghị quyết số 201/2025/QH15 đã được thông qua, mở ra cơ chế thí điểm cho một số chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển NƠXH. Một điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết là quyết định thành lập

Quỹ nhà ở quốc gia, một quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động phi lợi nhuận. Quỹ này bao gồm quỹ nhà ở Trung ương do Chính phủ thành lập và quỹ nhà ở địa phương do UBND cấp tỉnh thành lập.

Mục tiêu của Quỹ là tạo nguồn vốn để đầu tư xây dựng NƠXH, hạ tầng kỹ thuật và xã hội, cũng như tạo lập NƠXH cho thuê. Quỹ được kỳ vọng sẽ giảm sự phụ thuộc vào các nguồn vốn tín dụng ngân hàng ngắn hạn, lãi suất cao. 

Theo ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, Quỹ không chỉ dựa vào ngân sách mà còn huy động vốn từ doanh nghiệp, quỹ đầu tư, người lao động và các chủ thể sử dụng tài nguyên quốc gia. Việc quản lý Quỹ được phân cấp thành hai cấp: Trung ương hoạch định chính sách, còn địa phương triển khai cụ thể. 

Nghị quyết cũng cho phép áp dụng nhiều cơ chế đặc thù khác để rút ngắn quy trình đầu tư xây dựng NƠXH, như giao chủ đầu tư trực tiếp (không qua đấu thầu với dự án không dùng vốn đầu tư công) và rút gọn thủ tục quy hoạch chi tiết.

Tiến độ khả quan nhưng còn thách thức

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, sau 6 tháng đầu năm 2025, tiến độ thực hiện Đề án phát triển 1 triệu căn hộ NƠXH đã đạt 59,6% mục tiêu đề ra. Cụ thể, đến ngày 30/6/2025, cả nước đã triển khai 692 dự án NƠXH với tổng quy mô 633.559 căn. Trong số đó, 422 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, 124 dự án đã khởi công và 146 dự án đã hoàn thành.

Mặc dù có những tín hiệu tích cực, nhưng tiến độ này vẫn còn cách xa mục tiêu cuối cùng. Các chuyên gia chỉ ra nhiều "nút thắt" cần tháo gỡ. Phó Chủ tịch Hội môi giới BĐS Việt Nam Nguyễn Thị Thanh Hương nhận định rằng nhiều dự án NƠXH vẫn "nằm trên giấy" do thiếu đất, không được hỗ trợ thuế và lãi suất, cũng như vướng mắc lớn nhất là thủ tục hành chính chồng chéo. 

Ông Trần Kim Chung, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, cũng nhấn mạnh việc thiếu quỹ đất sạch và chính sách tài chính ưu đãi chưa đủ hấp dẫn doanh nghiệp.

Để giải quyết các vấn đề trên, các chuyên gia đã đưa ra nhiều đề xuất. Chuyên gia Trần Kim Chung đề nghị cần có một quỹ phát triển NƠXH cấp Trung ương và các quỹ địa phương hoạt động như một định chế tài chính chuyên biệt. KTS Trần Tuấn Anh đề xuất xây dựng một cơ chế riêng cho NƠXH, tách biệt với nhà ở thương mại, trong đó Nhà nước bố trí quỹ đất công không qua đấu giá và miễn, giảm thuế cho chủ đầu tư.