Tại phiên bế mạc, đại diện Phật giáo ba nước đã thống nhất và thông qua Tuyên bố chung - văn kiện quan trọng thể hiện tinh thần đoàn kết, hợp tác và định hướng phát triển Phật giáo ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia trong giai đoạn mới. Trân trọng giới thiệu toàn văn Tuyên bố chung.

HỘI ĐỒNG GIÁO HỘI TĂNG GIÀ VƯƠNG QUỐC CAMPUCHIA

TỔ CHỨC TRUNG ƯƠNG PHẬT GIÁO HỮU NGHỊ LÀO

HỘI ĐỒNG TRỊ SỰ GIÁO HỘI PHẬT GIÁO VIỆT NAM

TUYÊN BỐ CHUNG HỘI NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH PHẬT GIÁO LẦN THỨ BA CỦA BA NƯỚC CAMPUCHIA, LÀO VÀ VIỆT NAM

Với chủ đề: “Sự hòa hợp của Phật giáo vì hòa bình và phát triển bền vững”, ngày 28 tháng 10 năm 2025, tại Phnom Penh, Vương quốc Campuchia.

Chúng tôi, những đại diện của cộng đồng Phật giáo Vương quốc Campuchia, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, cùng tụ hội trong tinh thần hữu nghị và tôn trọng lẫn nhau nhân dịp Hội nghị Cấp cao Phật giáo lần thứ ba tại Phnom Penh, Campuchia, với chủ đề “Hòa hợp Phật giáo vì hòa bình và phát triển bền vững.”

Lễ khai mạc đã được chủ trì trọng thể bởi Đại Trưởng lão Kittisangahakabandit MEN SAM AN, Phó Chủ tịch Hội đồng Tăng Thống Tối cao, đại diện dâng lên Đức Quốc Vương Vương quốc Campuchia.

● Ghi nhớ lời dạy muôn đời của Đức Phật về từ bi (Karunā), tâm từ (Mettā), trí tuệ (Paññā) và bất hại (Ahimsā).

● Nhận thức sự tương thuộc giữa mọi chúng sinh và trách nhiệm chung trong việc bảo vệ sự sống, thiên nhiên và các thế hệ tương lai.

● Nhấn mạnh sự cấp thiết của hành động tập thể nhằm ứng phó với các thách thức toàn cầu như xung đột, bất công xã hội, suy thoái môi trường, biến đổi khí hậu, và nguy cơ đối với di sản văn hóa.

● Tái khẳng định mối liên hệ tâm linh, văn hóa và lịch sử chung gắn kết cộng đồng Phật giáo Campuchia, Lào và Việt Nam.

● Khẳng định cam kết của truyền thống Phật giáo đối với các giá trị từ bi, trí tuệ và hòa bình nội tâm, như nền tảng của hòa bình trong gia đình, xã hội, quốc gia và thế giới.

● Ghi nhận vai trò quan trọng của Phật giáo trong việc thúc đẩy hòa bình, hài hòa và phát triển bền vững trong xã hội.

● Lấy cảm hứng từ giáo lý của Đức Phật, nhằm khuyến khích hài hòa giữa cá nhân, cộng đồng và các quốc gia.

Chúng tôi long trọng thông qua bản Tuyên bố Chung này của Hội nghị Cấp cao Phật giáo lần thứ ba, với chủ đề “Hòa hợp Phật giáo vì hòa bình và phát triển bền vững,” và cam kết thực hiện các nguyên tắc và hành động sau:

1. Bảo tồn và Thúc đẩy Di sản Phật giáo

1.1. Cam kết bảo tồn và gìn giữ di sản văn hóa – tâm linh Phật giáo, bao gồm chùa chiền, thánh tích và kinh điển cổ, như một trách nhiệm chung của ba quốc gia.

1.2. Thúc đẩy giáo dục và nghiên cứu Phật học nhằm bảo đảm các giá trị và giáo lý Phật giáo được truyền trao cho thế hệ sau.

1.3. Ứng dụng công nghệ số và truyền thông để lan tỏa trí tuệ Phật giáo, đồng thời chia sẻ các thực hành tốt trong bảo tồn di sản bền vững.

2. Tăng cường Hợp tác Phật giáo Khu vực

2.1. Thúc đẩy hợp tác giữa các cộng đồng Phật giáo và các cơ sở liên quan tại Campuchia, Lào và Việt Nam thông qua giao lưu, sự kiện và hỗ trợ lẫn nhau.

2.2. Tạo lập mạng lưới chia sẻ tri thức, tài nguyên và kinh nghiệm tốt trong giáo dục, phúc lợi xã hội, phát triển cộng đồng và bảo tồn môi trường.

2.3. Tăng cường đoàn kết, hữu nghị và hợp tác giữa chư Tăng Ni, Phật tử và lãnh đạo Phật giáo nhằm phát huy vai trò của Phật giáo trong hòa bình và phát triển bền vững.

2.4. Phát huy vai trò cộng đồng Phật giáo trong việc giải quyết các vấn đề chung như nghèo đói, biến đổi khí hậu, thiên tai, bất bình đẳng, di cư và khủng hoảng nhân đạo.

2.5. Khuyến khích thực hành chánh niệm và thiền định như công cụ giúp cá nhân, thanh thiếu niên và cộng đồng hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn.

2.6. Hợp tác nghiên cứu các khía cạnh triết học Phật giáo, chương trình đào tạo, và các dự án phát triển học thuật chung.

2.7. Tổ chức các lễ hội giao lưu văn hóa – Phật giáo nhằm thắt chặt tình hữu nghị và tình huynh đệ giữa nhân dân ba nước.

3. Thúc đẩy hòa bình và hài hòa

3.1. Củng cố cam kết thực hành theo lời Phật dạy về từ bi, trí tuệ và bất hại trong giải quyết xung đột và kiến tạo xã hội an lành.

3.2. Thúc đẩy hòa bình trong khu vực và trên toàn thế giới.

3.3. Vận dụng giá trị Phật giáo để giải quyết các vấn đề như chiến tranh, biến đổi khí hậu, bất bình đẳng và bất công xã hội.

3.4. Tăng cường đối thoại liên tôn và liên văn hóa, nhằm nuôi dưỡng lòng khoan dung và hòa hợp tôn giáo trong các cộng đồng đa dạng.

4. Thúc đẩy Phát triển Bền vững

4.1. Áp dụng nguyên tắc chánh niệm và tương duyên như nền tảng cho phát triển bền vững và bao trùm.

4.2. Thúc đẩy hợp tác với các sáng kiến khu vực nhằm triển khai các thực hành thân thiện môi trường trong chùa chiền và cộng đồng.

4.3. Hỗ trợ sinh kế bền vững thông qua giáo dục, đào tạo và các hoạt động từ thiện dựa trên tinh thần Phật giáo.

5. Giáo dục và Trao quyền cho Thanh niên

5.1. Thúc đẩy hiểu biết liên thế hệ, xem Phật giáo như công cụ hiệu quả cho xã hội bao dung và nhân ái hơn.

5.2. Trao quyền cho thanh niên, hỗ trợ họ thấu hiểu và thực hành lý tưởng Phật giáo về tình thương, trí tuệ và hòa bình.

5.3. Tổ chức các hội nghị Phật giáo quốc tế thường niên quy tụ các nhà lãnh đạo Phật giáo và tôn giáo khác, nhằm thúc đẩy thiện chí và hợp tác hỗ trợ cộng đồng khó khăn.

5.4. Tổ chức các hội thảo và hoạt động tình nguyện có tác động xã hội về biến đổi khí hậu, năng lượng sạch, bình đẳng giới, đối thoại liên tôn, cải thiện sinh kế, và giải quyết xung đột.

5.5. Thúc đẩy hiểu biết lẫn nhau giữa các thế hệ và tôn giáo, cùng xây dựng thế giới hòa bình, sáng tạo và bao dung.

5.6. Khuyến khích giáo dục theo tinh thần Phật giáo nuôi dưỡng đạo đức, phẩm giá, từ bi và trách nhiệm xã hội.

5.7. Khuyến khích thanh niên tham gia các sáng kiến xây dựng hòa bình, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

6. Tăng cường Đoàn kết và Hợp tác Toàn cầu

6.1. Thúc đẩy hợp tác giữa các cộng đồng Phật giáo và các quốc gia nhằm mở rộng nỗ lực nhân đạo, công bằng xã hội và xóa đói giảm nghèo.

6.2. Chia sẻ tri thức và nguồn lực để phù hợp với các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc.

7. Tổ chức Hội nghị Cấp cao Phật giáo lần thứ Tư

7.1. Hội nghị Cấp cao Phật giáo lần thứ Ba tại Phnom Penh thống nhất rằng Tổ chức Trung ương Phật giáo Lào (Lao P.D.R.) sẽ đăng cai Hội nghị Cấp cao Phật giáo Campuchia – Lào – Việt Nam lần thứ Tư vào năm 2027 tại Lào.

7.2. Ba Cộng đồng Tăng đoàn Phật giáo cùng ký Tuyên cáo Chung này tại Phnom Penh, Campuchia, ngày 28 tháng 10 năm 2025.

Chúng tôi, những người tham dự Hội nghị Cấp cao Phật giáo lần thứ Ba của Campuchia, Lào và Việt Nam, nguyện hợp tác trong tinh thần đoàn kết, được dẫn dắt bởi trí tuệ và từ bi của Đức Phật, cùng xây dựng một thế giới hòa bình, sáng tạo, bao dung và phát triển bền vững.

Chúng tôi kêu gọi chính phủ, các tổ chức xã hội và cá nhân cùng chung tay bảo đảm các giá trị của Phật giáo - trí tuệ, từ bi và vô ngã - tiếp tục soi sáng nhân loại hướng tới hòa bình và phát triển bền vững.

Nguyện cho Phật pháp trường tồn. Nguyện cho ánh sáng Phật giáo lan tỏa khắp thế gian. Nguyện cho hòa bình ngự trị trên trái đất này.

Đức Phật dạy rằng: “Natthi Santi Param Sukham” - Không có hạnh phúc nào lớn hơn sự bình an trong tâm.

Thực hiện tại Phnom Penh, ngày 28 tháng 10 năm 2025.

Đại diện Hội đồng Tăng Thống Tối cao Phái Mahanikaya - Vương quốc Campuchia Chủ tịch: Đức Đại Trưởng lão Samdech Preah Mahā Sumedhādhipati Kitti Bandit AM LIMHENG

Đại diện Hội đồng Tăng Thống Tối cao Phái Dhammayuttikanikāya - Vương quốc Campuchia Chủ tịch: Đức Đại Trưởng lão Samdech Preah Abhisiri Sugandhāmāhāsāngharājā Dhīpatī Kitti Uddessa Pandita BOUR KRY

Đại diện Tổ chức Trung ương Phật giáo Lào (Lao P.D.R.) Thay mặt Chủ tịch: Đại Trưởng lão Thavone Taphonepaseuth - Trợ lý Chủ tịch Quyền hành Tổ chức Tôn giáo Phật giáo Trung ương Lào

Đại diện Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thay mặt Chủ tịch: Hòa thượng Thích Huệ Thông - Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam.