Nỗ lực “an cư” cho hộ nghèo

Theo thống kê, hiện số lượng hộ DTTS trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang có nhu cầu về nhà ở tương đối lớn. Chỉ tính riêng ở các địa bàn thụ hưởng Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030; giai đoạn I: 2021 – 2025 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg (Chương trình MTQG 1719), toàn tỉnh có 2.096 hộ có nhu cầu hỗ trợ nhà ở.

Thực hiện Dự án 1 của Chương trình MTQG 1719, từ năm 2022 đến nay, các địa phương trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đã tập trung hỗ trợ các hộ có nhu cầu bức thiết về nhà ở. Với 50 triệu đồng hỗ trợ của Nhà nước (40 triệu đồng từ Chương trình MTQG 1719, 10 triệu đồng từ ngân sách địa phương) và được vay vốn tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội tối đa 40 triệu đồng, nhiều hộ nghèo DTTS có thêm quyết tâm, huy động kinh phí để xây dựng nhà ở kiên cố.

Trước đây, cả gia đình chị Hoàng Thị Ninh, ở thôn Phúc Thịnh, xã Đông Lợi (huyện Sơn Dương) phải sống trong căn nhà nhỏ hẹp, xuống cấp. Do điều kiện kinh tế không cho phép nên không thể sửa chữa hay xây mới. Được hỗ trợ từ Chương trình MTQG 1719, chị mạnh dạn vay thêm vốn ưu đãi từ Ngân hàng chính sách xã hội để xây nhà; anh em, dòng họ cũng mừng cho gia đình chị nên lui tới góp ngày công lao động. Ngôi nhà mới kiên cố, rộng rãi được hoàn thành, hiện thực hóa “an cư” bao năm nay của gia đình chị.

Cũng như gia đình chị Ninh, 19 hộ khác trên địa bàn xã Đông Lợi đã được hỗ trợ để giải quyết nhu cầu bức thiết về nhà ở. Theo báo cáo của UBND xã Đông Lợi, từ năm 2023 đến nay, vốn Chương trình MTQG 1719 đã hỗ trợ 20 hộ DTTS nghèo làm nhà ở kiên cố; tổng kinh phí thực hiện là 1 tỷ đồng.

Niềm vui của 20 hộ DTTS nghèo ở xã Đông Lợi cũng là tâm trạng chung của hàng nghìn gia đình ở các địa bàn đặc biệt khó khăn của tỉnh Tuyên Quang khi được “an cư” trong những ngôi nhà khang trang, rộng rãi, được hỗ trợ từ vốn Chương trình MTQG 1719. Theo số liệu của Ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang, từ khi triển khai Chương trình MTQG 1719 đến nay, toàn tỉnh đã có 1.276 hộ nghèo vùng DTTS và miền núi của tỉnh đã được hỗ trợ về nhà ở. Riêng trong năm 2024, toàn tỉnh đặt mục tiêu hỗ trợ về nhà ở cho 326 hộ có nhu cầu.

Cùng với nhà ở, thực hiện Dự án 1 thuộc Chương trình MTQG 1719, tỉnh Tuyên Quang đã và đang nỗ lực giải quyết nhu cầu bức thiết về đất ở cho một bộ phận đồng bào DTTS trên địa bàn. So với nhà ở thì số hộ có nhu cầu về đất ở ít hơn. Theo rà soát, giai đoạn 2021 – 2025, thực hiện Dự án 1, toàn tỉnh có 106 hộ thiếu đất ở sẽ được hỗ trợ.

Mặc dù số hộ có nhu cầu về đất ở không nhiều, nhưng trong bối cảnh thiếu quỹ đất, tỉnh Tuyên Quang đang tập trung tháo gỡ một số vướng mắc liên quan để giải ngân vốn hỗ trợ đất ở. Đơn cử, tại Khu dân cư Đỉnh 10, thôn Khuổi Cằn, xã Kiến Thiết (huyện Yên Sơn) có hơn 30 hộ đồng bào dân tộc Mông di cư từ Hà Giang về sinh sống trên đất rừng phòng hộ đầu nguồn từ hàng chục năm nay. Đa phần các hộ đều có nhu cầu hỗ trợ đất ở, nhà ở.

Vốn hỗ trợ đã có, nhưng xã lại không còn quỹ đất để thực hiện. Để tạo quỹ đất, xã đề xuất chuyển đổi mục đích đất rừng phòng hộ, nơi các hộ dân đang sinh sống. Nhưng theo quy định, đất rừng phòng hộ không được chuyển đổi mục đích sử dụng sang nhóm đất phi nông nghiệp; trong khi nhà ở kiên cố thì phải xây dựng trên đất phi nông nghiệp.

Tập trung cải thiện đời sống

Cũng như hỗ trợ đất ở, nội dung hỗ trợ đất sản xuất theo Dự án 1 thuộc Chương trình MTQG 1719 trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang không thuận lợi do thiếu quỹ đất để thực hiện. Căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương và rà soát các trường hợp có nhu cầu cấp thiết, giai đoạn 2021 – 2025, toàn tỉnh Tuyên Quang dự kiến hỗ trợ 213 hộ thiếu đất sản xuất.

Theo ông Ma Quang Hiếu, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang, ngày 31/12/2022, UBND tỉnh đã có Quyết định số 49/2022/QĐ-UBND quy định về định mức đất sản xuất để thực hiện Dự án 1 thuộc Chương trình MTQG 1719 trên địa bàn tỉnh. Các sở, ngành, địa phương đã rà soát, bố trí quỹ đất và triển khai hỗ trợ đất sản xuất cho nhiều hộ có nhu cầu cấp thiết.

“Riêng năm 2024, thực hiện Kế hoạch số 34/KH-UBND ngày 07/02/2024 của UBND tỉnh, Tuyên Quang sẽ hỗ trợ trực tiếp đất sản xuất cho 16 hộ”, ông Hiếu cho biết.

Để cải thiện thu nhập, nâng cao đời sống cho hộ DTTS thuộc đối tượng thụ hưởng Dự án 1, tỉnh Tuyên Quang đã và đang tập trung thực hiện nội dung chuyển đổi nghề cho hộ có nhu cầu. Theo rà soát, giai đoạn 2021 – 2025, toàn tỉnh có khoảng 11.054 hộ sẽ được hỗ trợ chuyển đổi nghề. Từ khi thực hiện đến tháng 5/2024, tỉnh đã hỗ trợ chuyển đổi nghề cho 1.978 hộ có nhu cầu. Tính riêng trong năm 2024, tỉnh sẽ thực hiện hỗ trợ chuyển đổi nghề cho 1.840 hộ gia đình thuộc đối tượng của Chương trình.

Bên cạnh đất ở, nhà ở, đất sản xuất thì tình trạng thiếu nước sinh hoạt cũng là vấn đề bức thiết đối với nhiều hộ DTTS, đồng thời cũng là một thách thức của các địa phương đặc biệt khó khăn của tỉnh Tuyên Quang trên hành trình xây dựng nông thôn mới (NTM). Vốn Chương trình MTQG 1719 triển khai trên địa bàn tỉnh đang giúp giải “cơn khát” này.

Trước đây, do không có bình chứa nên dù mưa hay nắng, gia đình chị Vi Thị Sen, ở thôn Khau Tinh, xã Khâu Tinh (huyện Na Hang) vẫn phải lấy nước các khe nước nhỏ trên núi về sử dụng. Thực hiện Dự án 1, xã Khâu Tinh đã cấp hỗ trợ gia đình chị 01 téc đựng nước bằng tôn loại 1,5m3. Có bình chứa, gia đình chị Sen không phải lo thiếu nước sinh hoạt, nhất là vào mùa mưa bão.

Không chỉ giải quyết nhu cầu bức thiết về nước sinh hoạt cho từng hộ gia đình mà việc triển khai Dự án 1 thuộc Chương trình MTQG 1719 đang giúp xã Khâu Tinh hoàn thiện tiêu chí nước sạch trong xây dựng NTM. Từ nguồn vốn Dự án 1, Xã được đầu tư xây dựng 02 công trình cấp nước tập trung; cung cấp nước sinh hoạt cho trên 270 hộ dân thuộc các thôn Khau Tinh, Khau Phiêng, Nà Lũng.

Cũng như xã Khâu Tinh, các địa bàn đặc biệt khó khăn của tỉnh Tuyên Quang đã và đang được giải quyết căn bản tình trạng thiếu nước sinh hoạt. Thực hiện Dự án 1 thuộc Chương trình 1719, toàn Tỉnh đã hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 3.517 hộ; đầu tư, xây dựng 12 công trình nước sinh hoạt tập trung. Trong năm 2024, tỉnh Tuyên Quang tiếp tục thực hiện hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 2.762 hộ; đầu tư xây dựng 06 công trình nước sinh hoạt tập trung, trong đó ưu tiên địa bàn vùng bị hạn hán, xã, thôn đặc biệt khó khăn.

Theo Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang, ông Ma Quang Hiếu, việc thực hiện hiệu quả Dự án 1 thuộc Chương trình MTQG 1719 đã góp phần “an cư” cho nhiều gia đình, đồng thời giải quyết được nhiều vấn đề cấp thiết ở vùng DTTS của tỉnh. Thời gian tới, tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các chính sách, chương trình, dự án, nhất là Chương trình MTQG 1719, từng bước thu hẹp khoảng cách vùng miền, tạo động lực để người dân đoàn kết, phấn đấu xây dựng bản, làng ấm no, hạnh phúc.