Sau vụ bắt giữ Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs vì quảng cáo kẹo rau củ giả, dư luận tiếp tục bức xúc trước việc hai Công ty Rance Pharma và Hacofood Group sản xuất sữa giả, phân phối gần 600 sản phẩm nhắm vào người già, trẻ em và phụ nữ mang thai. Các sản phẩm này tự công bố chất lượng và lọt qua kiểm tra của cơ quan chức năng.

Theo báo cáo, từ ngày 15/12/2024 đến 14/6/2025, lực lượng QLTT đã kiểm tra 11.568 vụ, xử lý 9.919 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước 141 tỷ đồng trong tổng số 266 tỷ đồng xử lý vi phạm hành chính, bao gồm 121 tỷ đồng tiền phạt và 145 tỷ đồng giá trị hàng hóa vi phạm. 76 vụ có dấu hiệu hình sự đã được chuyển cơ quan điều tra. Riêng lĩnh vực thương mại điện tử tiếp tục là điểm nóng với 161 vụ vi phạm bị phát hiện, xử phạt gần 3 tỷ đồng, trị giá hàng hóa vi phạm trên 1 tỷ đồng.

Tuy nhiên, thực trạng vẫn tiếp tục gây nhức nhối, hàng giả, hàng nhái tiếp tục tràn lan trên các sàn thương mại điện tử: Shopee, TikTok Shop, Lazada… bất chấp cam kết siết chặt của các nền tảng. Nhiều chuyên gia nhận định: nhiều sàn không có đủ năng lực xác minh nguồn gốc, kiểm tra hàng hóa trước khi cho phép bán. Nếu không có những chế tài phù hợp, online sẽ trở thành nơi tàng trữ, phân phối, buôn bán hàng giả. Từ đó, làm giảm niềm tin của người tiêu dùng cũng như cản trở sự phát triển của nền kinh tế.

Hiện nay, hạ tầng pháp luật về  thương mại điện tử (TMĐT) hiện hành chủ yếu được điều chỉnh tại hai văn bản là Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ về TMĐT và Nghị định số 85/2021/NĐ-CP ngày 21/9/2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ về TMĐT.

Tuy nhiên, hạ tầng pháp luật hiện hành bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như đã có quy định điều chỉnh website/ứng dụng TMĐT nhưng chưa bao quát hết toàn diện các mô hình hoạt động TMĐT. Bên cạnh đó, trách nhiệm của các chủ quản website/ứng dụng TMĐT đang còn lỏng lẻo, chưa có ràng buộc pháp lý trong việc phối hợp với người bán thu hồi sản phẩm giả, kém chất lượng, hay trách nhiệm lưu trữ thông tin giao dịch trên website/ứng dụng, gây khó khăn trong công thu thập chứng cứ, truy vết hành vi vi phạm.

Chưa có quy định ràng buộc trách nhiệm của các bên tham gia mô hình bán hàng livestream hay tiếp thị liên kết, trong khi đó luồng hàng hóa, dịch vụ được quảng cáo, chào bán qua các kênh này rất lớn, dẫn đến khe hở cho hoạt động gian lận thương mại diễn ra ngày càng phổ biến.

TMTĐ là xu thế tất yếu, góp phần thúc đẩy tiêu dùng và phát triển kinh tế số. Song, nếu không có giải pháp quản lý chặt chẽ, những “lỗ hổng” pháp lý, thuế và kiểm soát hàng hóa sẽ tiếp tục gây thất thoát ngân sách, ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh và quyền lợi của hàng triệu người tiêu dùng.

Có một vấn đề tồn tại lâu nay là tình trạng một sản phẩm bị nhiều Bộ cùng quản lý, chồng chéo, thiếu rõ ràng. Mới đây, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã ký ban hành Quyết định số 1825/QĐ-BCT năm 2025 nhằm thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 13/CT-TTg và Công điện số 82/CĐ-TTg về đẩy mạnh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. 

Quyết định này đặt mục tiêu đổi mới tư duy, nhận thức và nâng cao hiệu quả thực thi nhiệm vụ, yêu cầu sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền các cấp, cơ quan chức năng, cộng đồng doanh nghiệp và người dân.

Bên cạnh đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026 là hai luật được kỳ vọng sẽ khắc phục những lỗ hổng pháp lý, nâng cao hiệu lực quản lý, bảo vệ người tiêu dùng, nhất là trong bối cảnh hàng giả, hàng kém chất lượng diễn biến phức tạp.

Việc hoàn thiện thể chế, siết chặt kiểm soát, nâng cao năng lực hậu kiểm và ràng buộc trách nhiệm của các sàn, các chủ thể tham gia là yêu cầu cấp bách, không thể trì hoãn. Khi pháp luật theo kịp thực tiễn, công nghệ được sử dụng đúng mục đích và người tiêu dùng được bảo vệ, thương mại điện tử mới thật sự trở thành bệ phóng cho một nền kinh tế số an toàn, bền vững và văn minh.