Từ CLB truyền nghề thêu của phụ nữ Dao

Hơn chục năm qua, ở tổ dân phố Thanh Chung, thị trấn Tây Yên Tử, huyện Sơn Động (Bắc Giang) có một Câu lạc bộ (CLB) truyền dạy nghề thêu trang phục truyền thống cho thế hệ trẻ miễn phí và hoạt động cho đến nay. CLB do bà Bàn Thị Bình (SN 1949), dân tộc Dao, cùng một số người cao tuổi trong bản đứng ra thành lập.

Đối với đồng bào dân tộc Dao, việc thêu thùa gắn liền với cuộc sống của phụ nữ. Đây được coi là “hồn cốt” góp phần tạo nên bản sắc đặc trưng của người Dao, thể hiện nếp sống, nếp nghĩ, tín ngưỡng của đồng bào. Trang phục truyền thống được đồng bào dân tộc Dao mặc hằng ngày, kể cả quá trình lao động sản xuất. Vào những ngày mùa bận rộn, cũng không khó để thấy hình ảnh các cụ bà, các cô gái người Dao ngồi thêu ngay bên vệ đường, phiến đá.

Trước đây, chúng ta thường xuyên bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ Dao duyên dáng trong các trang phục truyền thống. Thế rồi, cuộc sống hối hả cộng với đời sống đã khấm khá hơn, khiến một số nét văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS mai một. Một bộ phận đồng bào dần thay những sản phẩm truyền thống bằng những bộ trang phục hiện đại. Người trẻ không còn nhiệt tình với đường chỉ, mũi thêu. Có thời gian, trong bản, số người biết đến nghề thêu trang phục truyền thống chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Để giữ gìn, phát triển nét văn hóa đặc trưng, "truyền lửa" nghề cho lớp trẻ, năm 2012, bà Bàn Thị Bình cùng một số người cao tuổi trong bản đứng ra mở CLB truyền dạy nghề thêu truyền thống.

Vào những ngày cuối tuần, dịp nghỉ Hè, các thành viên trong CLB lại đi đến từng nhà tuyên truyền, vận động các gia đình cho con em theo học nghề. Ban đầu là 1, 2 cháu rồi lớp học đông dần lên, thu hút nhiều người đến tìm hiểu. Theo thống kê, từ khi CLB ra đời đến nay, bà Bình cùng những người cao tuổi trong tổ dân phố đã truyền dạy nghề thêu truyền thống cho 125 phụ nữ, trẻ em gái. trong số này đã có hơn 10 người có thể tự may, thêu cho mình bộ trang phục truyền thống.

Từ thành công của CLB, Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Sơn Động đã vào cuộc. Theo bà Đinh Thị Tuyết, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện, tới đây, Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện sẽ mở lớp truyền dạy tiếng nói, nghề thêu truyền thống của đồng bào dân tộc Dao. Trước mắt, Hội sẽ phối hợp với UBND thị trấn Tây Yên Tử duy trì hoạt động của CLB truyền dạy nghề thêu tại tổ dân phố Thanh Chung. Khi có nhiều hội viên biết thêu, tạo ra được nhiều sản phẩm, Hội sẽ tổ chức quảng bá, giới thiệu với du khách đến tham quan, khám phá Khu du lịch tâm linh, sinh thái Tây Yên Tử.

Đến nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh

Toàn tỉnh Bắc Giang hiện có gần 260.000 người DTTS (chiếm 14,26% dân số), trong đó có 6 DTTS dân số đông, sống thành cộng đồng, gồm: Nùng, Tày, Sán Dìu, Sán Chay (Sán Chí và Cao Lan), Hoa và Dao. Thực hiện Chỉ thị số 19-CT/TW (gọi tắt là Chỉ thị 19), ngày 5/11/2012 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dạy nghề cho lao động nông thôn (LĐNT)”, những năm qua, nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và người dân đã chuyển biến tích cực. Nhờ đó, công tác dạy nghề cho LĐNT được chú trọng. Các loại hình dạy nghề phát triển đa dạng; dạy nghề cho LĐNT ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu thực tế của thị trường lao động và nhu cầu của người học.

Theo thống kê của Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh, trong giai đoạn 2010 - 2021, tổng số tuyển sinh và đào tạo cho LĐNT trên địa bàn tỉnh là hơn 321,2 nghìn người; trong đó có gần 55.000 người được hỗ trợ đào tạo theo Quyết định 1956/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đào tạo nghề cho LĐNT. Qua đó góp phần nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo từ 33,5% năm 2010 lên 72% năm 2021. Sau đào tạo, có 86,7% lao động có việc làm, hoặc tiếp tục làm việc cũ nhưng có thu nhập cao hơn.

Mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) trên địa bàn tỉnh được rà soát, sắp xếp ngày càng tinh gọn, cơ bản đáp ứng yêu cầu đào tạo nghề cho LĐNT. Đến nay, toàn tỉnh có 36 cơ sở GDNN. Việc kiện toàn tổ chức, nhân sự thực hiện dạy nghề được bảo đảm từ tỉnh đến xã. Toàn tỉnh hiện có 880 giáo viên GDNN, 100% đội ngũ nhà giáo có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đạt chuẩn theo quy định. Công tác tư vấn, khảo sát, dự báo nhu cầu học nghề; đổi mới chương trình dạy; xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm thiết bị đào tạo cho LĐNT được quan tâm triển khai, từng bước nâng cao chất lượng đào tạo.

Thực tế cho thấy, chú trọng dạy nghề cho LĐNT là chủ trương đúng đắn của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp tỉnh Bắc Giang trong những năm qua. Trong những năm tới đây, công tác đào tạo nghề cho LĐNT vẫn được cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp của tỉnh xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần quan tâm triển khai. Đặc biệt, tỉnh sẽ chú trọng hơn đến một số nhóm đối tượng đặc thù, như: Lao động nữ, người khuyết tật có khả năng lao động, lao động vùng bị thu hồi đất, vùng DTTS... Qua đó, tạo việc làm ổn định cho lao động, phát triển nông nghiệp, nông thôn, góp phần ổn định an ninh trật tự địa bàn.