Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo (BCĐ) Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025, Tổ trưởng Tổ công tác về Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi; Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Trần Tuyết Minh cùng chủ trì Hội nghị .

Tham dự Hội nghị có đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương và đại biểu của 13 tỉnh, thành khu vực phía Nam.

Báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr cho biết, khu vực phía Nam là địa bàn có số lượng các xã, thôn thấp hơn nhiều so với địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc và các tỉnh khu vực miền Trung và Tây Nguyên.

Cụ thể, toàn vùng có 312 xã (bằng 9,1% tổng số xã vùng DTTS và miền núi), trong đó 55 xã khu vực III (chiếm 3,5% số xã khu vực III của cả nước), 7 xã khu vực II và 250 xã khu vực I với 356 thôn đặc biệt khó khăn (bằng 2,7% số thôn đặc biệt khó khăn toàn quốc).

Đây là Chương trình MTQG đầu tiên, dành riêng cho địa bàn vùng đồng bào DTTS và miền núi, được thiết kế với nhiều chính sách đa ngành, đa lĩnh vực, địa bàn bao phủ rộng, trải dài trên toàn quốc với 10 dự án, 14 tiểu dự án và 36 nội dung chính sách thành phần.

Sau gần 4 năm thực hiện, đa số các địa phương đã xây dựng được khung chính sách bảo đảm phù hợp với đặc điểm của từng huyện, xã nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân của Chương trình. Trong số 10 dự án của Chương trình, có 4 dự án đạt tỷ lệ giải ngân cao trên 75%.

Trong số 7 nhóm mục tiêu, chỉ tiêu hằng năm đã và đang được rà soát, kết quả bước đầu cho thấy việc hoàn thành phần lớn các chỉ tiêu trong các nhóm mục tiêu này vào cuối năm 2025 là khả quan.

Cụ thể, có 5/7 nhóm mục tiêu cơ bản đã đạt. Bên cạnh đó, các tỉnh khu vực phía Nam đã đạt được 1/2 mục tiêu quan trọng của Chương trình, là nâng cao thu nhập của đồng bào DTTS.

Đối với nhóm mục tiêu về bảo tồn và phát triển các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc, đến nay các địa phương trong vùng đã đạt chỉ tiêu này.

Cụ thể, tỷ lệ thôn có nhà sinh hoạt cộng đồng đến nay đạt trung bình 85,3%, dự kiến đến cuối giai đoạn đạt 92,9% (vượt so với mục tiêu kế hoạch 80% giao). Tỷ lệ thôn có đội văn hóa, văn nghệ (CLB) truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng đến nay đạt trung bình 67,1%, dự kiến đến cuối giai đoạn đạt 74,4% (vượt so với mục tiêu kế hoạch 50% giao).

Bên cạnh nhóm các chỉ tiêu đã hoàn thành sớm, một số nhóm các chỉ tiêu đã đạt tỷ lệ cao, dự báo sẽ sớm về đích mục tiêu kế hoạch được cấp có thẩm quyền giao.

Định hướng nội dung trọng tâm năm 2025, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr đề nghị các địa phương cần chủ động và kịp thời rà soát, xác định mục tiêu, đối tượng, nội dung, danh mục đầu tư thực hiện các dự án, tiểu dự án thuộc Chương trình phù hợp với từng nhóm đối tượng, địa bàn và nhu cầu thực tế của địa phương.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh nhấn mạnh, điều cốt lõi, đáng mừng nhất sau gần 4 năm triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi ở giai đoạn I là đời sống của bà con được nâng lên, văn hóa truyền thống của đồng bào được bảo tồn và phát huy…

Nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình trong năm 2025, cũng như giai đoạn tiếp theo, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh đề nghị các bộ, cơ quan Trung ương, các địa phương phải chú trọng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ trực tiếp triển khai Chương trình.

Đồng thời linh hoạt trong triển khai các dự án, chính sách phù hợp với tình hình thực tế của địa phương; đặc biệt là tại các khu vực có đặc thù về địa lý, kinh tế và văn hóa khác nhau. Tăng cường vai trò của đồng bào DTTS trong việc tham gia giám sát các hoạt động của Chương trình.

Đề xuất định hướng nội dung giai đoạn II (2026 - 2030), Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh yêu cầu bên cạnh đánh giá toàn diện các dự án của Chương trình đã triển khai ở giai đoạn I; việc đề xuất các dự án thành phần cho giai đoạn II phải bảo đảm đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, mang lại lợi ích thiết thực cho đồng bào. Tăng cường phân cấp, phân quyền cho các địa phương trong việc quản lý, triển khai các dự án; đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù… trong triển khai Chương trình. 

* Trước đó, sáng cùng ngày, Đoàn công tác của Ủy ban Dân tộc do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh dẫn đầu đã có buổi làm việc với Tỉnh ủy Bình Phước về tình hình triển khai thực Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh.

Tại buổi làm việc, Lãnh đạo tỉnh Bình Phước kiến nghị Ủy ban Dân tộc một số nội dung, như: Xem xét, hỗ trợ kinh phí để tỉnh xây dựng 2 lò hỏa táng cho đại diện cộng đồng người Khmer Bình Phước từ nguồn vốn Chương trình giai đoạn 2026 -2030; xem xét, hỗ trợ từ nguồn vốn Chương trình giai đoạn 2026 - 2030 để tỉnh triển khai thực hiện xây Trường PTDT Nội trú THCS-THPT Điểu Ong; xem xét, cho sử dụng nguồn vốn Chương trình giai đoạn 2026 - 2030 để tỉnh triển khai thực hiện nâng cấp, sửa chữa kịp thời một số công trình cơ sở hạ tầng đã đầu tư thuộc các xã, thôn vùng đồng bào DTTS và miền núi thuộc địa bàn các xã đã về đích nông thôn mới.

Phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh biểu dương, đánh giá cao những kết quả đạt được cũng như các giải pháp thực hiện của tỉnh Bình Phước. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc nhấn mạnh: Nhiệm vụ thời gian tới, trong quá trình thực hiện việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, Bình Phước quan tâm đến chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo và chính sách giảm nghèo. Bởi đây là những chính sách đặc thù, nên khi sắp xếp bộ máy cần quan tâm đến đội ngũ thực hiện các chính sách phải hiểu, phải rõ, phải uy tín trong quá trình thực hiện để Chương trình, chính sách đạt hiệu quả cao nhất.

Đối với những đề xuất, kiến nghị của tỉnh, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc ghi nhận, đồng thời cho biết trong chương trình làm việc với các địa phương, Đoàn công tác sẽ đánh giá, tổng hợp ý kiến cụ thể, từ đó sẽ xây dựng mục tiêu cũng như các giải pháp thực hiện trong giai đoạn mới để Chương trình đạt hiệu quả thiết thực.