Trò chơi dân gian có ý nghĩa đặc biệt trong tâm thức của cộng đồng các dân tộc. Mỗi trò chơi tuy có ý nghĩa, cách chơi khác nhau, nhưng tựu chung đều xuất phát từ cuộc sống lao động sản xuất hằng ngày của đồng bào, phục vụ mục đích vui chơi, giải trí, rèn luyện sức khỏe, tăng cường đoàn kết cộng đồng.

Các trò chơi dân gian không chỉ mang tính giải trí mà còn có ý nghĩa gắn kết cộng đồng.

Nghệ nhân Lường Thị Song, thành viên CLB Bảo tồn Văn hóa, văn nghệ dân gian dân tộc Thái tỉnh Điện Biên cho biết, từ xưa đến nay, trong tất cả các lễ hội, ngày Tết của cộng đồng dân tộc Thái đều không thể thiếu các trò chơi dân gian như: Tó má lẹ, đi cà kheo, đẩy gậy, đặc biệt là ném còn. Những phụ nữ Thái không chỉ biết ném còn mà còn khéo léo khâu những quả còn bằng vải. Bên trong quả còn được nhồi bông, cỏ mềm, vải vụn, hoặc hạt của cây bông, bên ngoài được trang trí bằng tua rua ngũ sắc rất đẹp. Trò chơi ném còn vừa mang tính văn hóa lại vừa mang tính thể thao, rèn luyện sự tinh tế, khéo léo, tài tình, nhẹ nhàng khi tung, khi bắt. Chơi ném còn đòi hỏi người chơi kết hợp các động tác toàn thân, sảng khoái tinh thần và trên hết là thể hiện tinh thần đoàn kết, vui vẻ.

Nếu ném còn là trò chơi ưa thích của người Thái thì tù lu là trò chơi không thể thiếu trong cuộc sống của người Mông. Anh Vàng A Sình ở bản Hua Rốm, xã Nà Tấu, huyện Điện Biên cho biết: Với người dân ở xã Nà Tấu hiện nay, các trò chơi dân gian không thể thiếu vào các dịp lễ, Tết, người dân tham gia rất nhiệt tình. Với người lớn tuổi thì biết chơi nhiều hơn, nhưng bọn trẻ cũng rất thích thú học hỏi, nhiều em chơi rất giỏi”.

Không chỉ những người lớn tuổi mà thế hệ trẻ tuổi cũng luôn ý thức giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc. Em Lường Thị Ánh, bản Chiềng Khoang, thị trấn Tuần Giáo, huyện Tuần Giáo chia sẻ: “Là người con dân tộc Thái, mặc dù sống trong xã hội hiện đại nhưng em vẫn muốn lưu giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc, đặc biệt là các trò chơi dân gian. Tuy nhiên, do ít có cơ hội được tham gia nên em chơi không giỏi, em chỉ biết chơi ném còn và kéo co. Các bạn trẻ tại địa phương em cũng rất yêu bản sắc văn hóa dân tộc. Bạn nào cũng nhiệt tình, hứng thú tham gia các trò chơi dân gian mỗi khi tổ chức”.

Hiện nay, để thu hút đông đảo nhân dân tham gia tập luyện thể thao trên cơ sở khai thác, bảo tồn và phát triển các môn thể thao, trò chơi dân tộc, ở mỗi huyện, xã trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã từng bước đưa các môn thể thao dân tộc vào nội dung thi đấu cũng như hoạt động trong các lễ hội truyền thống, ngày hội văn hóa thể thao, Đại hội Thể dục thể thao các cấp. Từ đó số lượng người tham gia tập luyện và thi đấu ở các môn thể thao dân tộc ngày một nhiều và có chiều sâu về chất lượng.

Ông Đào Ngọc Lượng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên cho biết: Để duy trì và phát triển các môn thể thao dân tộc, trước hết phải nắm bắt được điều kiện và thế mạnh từng vùng miền, từng dân tộc, từ đó xây dựng hình thức tổ chức tập luyện thể dục thể thao phù hợp cho mọi đối tượng ở thôn, bản, xã, phường, thị trấn, trong đó chú trọng vào các môn thể thao dân tộc như đẩy gậy, bắn nỏ, tung còn, tù lu, kéo co… Ông Lượng cũng thông tin thêm, tới đây (từ ngày 6/5-10/5/2018) tỉnh Điện Biên sẽ tổ chức Đại hội Thể dục Thể thao lần thứ X. Trong dịp này, các môn thể thao dân tộc như ném còn, đẩy gậy, tù lu, kéo co... cũng được đưa vào môn thi đấu. Đây là cách tốt nhất để bảo tồn và phát huy các trò chơi dân gian đặc thù của đồng bào các dân tộc.

HỒNG MINH