Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Xã hội

Bí quyết nghề nuôi ong mật ở Tấu Lìn

Giang Lam - 15:03, 29/10/2019

Trước đây người Mông ở Tấu Lìn, xã Hùng Lợi, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) phải vất vả lên núi săn mật ong rừng, nhưng nay chỉ cần ra vườn là có. Bằng cách “dụ” những chú ong ngày ngày chăm chỉ lên rừng hút mật, tạo ra thứ mật ong ngọt ngào, người Mông nơi đây đã sở hữu sản vật núi rừng thật đặc biệt.

Ông Dương Minh Tọa kiểm tra đõ ong để chuẩn bị lấy mật.
Ông Dương Minh Tọa kiểm tra đõ ong để chuẩn bị lấy mật.

Tấu Lìn là thôn xa nhất của Hùng Lợi. Nơi có khí hậu mát mẻ, rừng phòng hộ lớn là nguồn thức ăn dồi dào cho ong. Thôn có 93 hộ dân, trong đó 90% là đồng bào Mông. Ở Tấu Lìn hiện nay có gần 20 hộ nuôi ong mật, nhiều hộ có 40 - 50 đõ (thùng). Hộ nuôi nhiều có thể cho thu nhập 40 - 50 triệu đồng/năm.

Ở Tấu Lìn, ông Dương Văn Tọa được gọi là “vua ong”. Bởi ông là người Mông đầu tiên nuôi ong mật và là người giàu kinh nghiệm nhất trong nghề nuôi ong ở đây. Từ năm 13 tuổi ông đã theo bố lên rừng tìm mật, sau đó học cách bắt ong về nuôi. Ông cho biết, để “dụ” được ong về cần nhiều công đoạn lắm, mỗi người một bí quyết riêng.

Cách thứ nhất là người Mông chuẩn bị sẵn các đõ ong, sau đó vào rừng treo đõ lên cây to làm tổ. Cách chọn lựa vị trí treo cũng cần có kinh nghiệm. Đó là chọn nơi cao ráo, thoáng mát, sạch sẽ, mưa gió không hắt vào được, nắng gắt không tới. Đám ong sẽ “kiểm tra” kỹ, thấy an toàn thì chúng mới đến ở. Sau đó, người Mông chỉ việc mang tổ về nhà. Đám ong sẽ sống với mình nhiều năm trời.

Cách này khá đơn giản, nhưng theo ông Tọa thì nuôi bằng đõ tròn không đông quân, được ít mật. Người Mông nơi đây dần dần đổi sang nuôi ong mật bằng đõ vuông. Do đó cần phải có cách “dụ” khá kỳ công. Ông Tọa chia sẻ, trước tiên phải có dụng cụ để bắt ong chúa. Bao gồm: Lưới bắt ong chúa, hộp nhỏ nuôi ong chúa, rọ nuôi ong chúa. Đầu tiên phải lên rừng quan sát và bắt ong chúa bỏ vào hộp nhỏ sau đó cho vào rọ để dụ ong thợ tìm đến ở cùng. Nghe qua có vẻ dễ nhưng để thực hiện các công đoạn này cần nhiều kỹ thuật và kinh nghiệm lâu năm.

Nhiều khách hàng đến tìm mua mật ong tại nhà ông Dương Minh Tọa.
Nhiều khách hàng đến tìm mua mật ong tại nhà ông Dương Minh Tọa.

Anh Dương Sáng Áo cũng là người săn ong và nuôi ong có tiếng. Anh cho biết cách nuôi ong ở Tấu Lìn có thuận lợi là người nuôi ong không phải di chuyển đàn ong đi nơi khác. Ngày ngày, đám ong mật này chăm chỉ đi khắp nơi kiếm mật, người nuôi không phải chăm sóc gì nhiều, thi thoảng anh mới kiểm tra thùng ong. Vậy mà thùng ong nào cũng “binh hùng tướng mạnh”, cuối năm vẫn “nộp” mật đầy đủ.

Thường thì tháng 10 là thời gian ong cho thu mật. Ong “sản xuất” được 5 thành mật (khoảng vài lít) mình chỉ lấy 4 thành, còn 1 thành để cho chúng dự trữ thức ăn khi mùa đông đến. Nếu lấy hết mật trong tổ, chúng sẽ bỏ đi, không ở.

Mật ong ở Tấu Lìn có vị thơm ngon không giống với bất cứ nơi nào, bởi ong hoàn toàn được nuôi tự nhiên, hút mật ngọt từ các loại hoa rừng. Mật ong có thể để được vài năm mà vẫn còn nguyên chất mật.

Người Mông ở Tấu Lìn chỉ chọn giống ong nội để nuôi. Vì vậy mà mật là kết tinh của nhiều loại hoa rừng. Có chất lượng tốt, nên mật ong làm ra đến đâu dễ dàng tiêu thụ hết đến đấy. Trung bình có nhà mỗi năm thu 100 - 200 lít mật ong, được bán với giá 150 nghìn đồng/lít. “Tiếng lành đồn xa”, mật ong của Tấu Lìn giờ không chỉ bán tại địa phương, mà còn đến tận Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh…