Cờ Lao là một trong các dân tộc thiểu số ít người ở tỉnh Hà Giang. Toàn tỉnh hiện có trên 2.500 người, riêng tại xã Túng Sán, huyện Hoàng Su Phì có hơn 200 hộ với 1.060 khẩu là đồng bào Cờ Lao. Mặc dù cư trú xen kẽ cùng các dân tộc Hoa, Dao, Mông… song dân tộc Cờ Lao tại đây vẫn giữ gìn được nhiều nét riêng trong tập quán canh tác, cũng như các bản sắc văn hóa. Có được điều đó, là nhờ công lao rất lớn của những người tiên phong, kiên trì vận động đồng bào giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, mà một trong những cá nhân tiêu biểu là ông Min Phà Kháy (SN 1966).

Được các thế hệ đi trước lựa chọn truyền dạy, nhờ đó, ông biết và thực hành được hầu hết các nghi lễ của dân tộc mình. Ông đã trở thành chỗ dựa tinh thần của bà con.

Tiếng nói của ông có sức thuyết phục cao, vì vậy ông giữ vai trò quan trọng trong hầu hết các công việc của cộng đồng thôn, bản. Từ tuyên truyền, vận động Nhân dân xóa bỏ nhiều hủ tục như vấn nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; vận động bà con ăn ở hợp vệ sinh, thực hiện tốt các chính sách của Đảng, Nhà nước... Ngoài ra ông còn tham gia làm Tổ trưởng tổ hòa giải, giải quyết các vụ việc lớn nhỏ trong cộng đồng.

Được tham gia các lớp bồi dưỡng dành cho Bí thư Chi bộ và thường xuyên được quán triệt, nghiên cứu, học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, ông Kháy thấm nhuần tư tưởng của Bác về vấn đề dân tộc và công tác dân tộc. Ông đã cùng tập thể Chi bộ hướng dẫn Nhân dân các dân tộc Cờ Lao, Mông, Dao, Hoa chung sống đoàn kết, bình đẳng, tương trợ lẫn nhau, không xảy ra mâu thuẫn.

Trong phát triển kinh tế, gia đình ông Kháy là một điển hình. Ngoài thu hoạch 3 tấn thóc/năm, mỗi năm gia đình ông thu hoạch được 3,2 tấn thảo quả, 3,3 tấn chè. Thu nhập từ thảo quả và chè đạt gần 100 triệu đồng/năm. Không những thế, gia đình ông còn làm dịch vụ máy xay xát lương thực, vừa hỗ trợ cho bà con không phải vận chuyển đi xa, lại tạo được một nguồn thu nhập đáng kể cho gia đình. Nhờ đó, trong những năm qua, gia đình ông luôn nằm trong nhóm những hộ khá giả của thôn.

Bên cạnh đó, thời gian qua ông Kháy đã nỗ lực cùng tập thể Chi bộ thôn đề xuất với cấp ủy, chính quyền xã Túng Sán có nhiều giải pháp lãnh đạo nhằm khôi phục và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc; tranh thủ các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với đồng bào dân tộc Cờ Lao theo Quyết định 1672/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Ông tiên phong trong việc khôi phục lại các lễ hội truyền thống đã bị quên lãng trong một thời gian dài; vận động đồng bào luôn tự hào về truyền thống riêng có của dân tộc mình, phổ biến rộng rãi và truyền dạy các làn điệu dân ca, nhạc cụ dân tộc cho mọi người. Ông vận động phụ nữ tự may và sử dụng trang phục trong đời sống hằng ngày; truyền dạy cho thế hệ trẻ các lễ thức truyền thống, các bài cúng bằng chính ngôn ngữ của người Cờ Lao…

Từ những đóng góp tích cực cho cộng đồng, những năm qua, ông Min Phà Kháy đã được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (năm 2017), của Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (năm 2019) và của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (các năm 2014, 2020). Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc các dân tộc thiểu số Việt Nam lần thứ II năm 2020, ông vinh dự đại diện cho đồng bào dân tộc Cờ Lao tham gia Đoàn Chủ tịch Đại hội.