Ưu tiên đầu tư

Theo số liệu tổng điều tra dân số năm 2019, dân tộc Chứt ở nước ta có 7.513 người. Trong đó đồng bào Chứt chủ yếu sinh sống ở Quảng Bình (87,48%), một bộ phận cư trú ở xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh và rải rác một số tỉnh vùng Tây Nguyên.

Giai đoạn 1999 - 2005, Đảng, Nhà nước triển khai Chương trình 135 giai đoạn I, những công trường bạt núi mở đường vào bản của đồng bào Chứt sinh sống được thực hiện. Tiêu biểu là dự án đường giao thông nối đường mòn Hồ Chí Minh vào bản Rào Tre, xã Hương Liên; Đường giao thông nối Quốc lộ 12A vào bản Lòm, xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa cùng các dự án xây trường học, trạm y tế… đã cơ bản hoàn thiện cơ sở hạ tầng giúp đồng bào ổn định cuộc sống.

Chương trình 135 giai đoạn II, giai đoạn III tiếp tục được thực hiện đến hết năm 2020 với nguồn lực lớn hơn, tập trung hỗ trợ phát triển sản xuất cho đồng bào Chứt. Chỉ tính riêng ở Quảng Bình, trong giai đoạn này Chương trình 135 đã hỗ trợ trên 3.000 con bò giống, 10.000 con lợn giống… cho đồng bào Chứt phát triển sản suất.

Cùng với Chương trình 135, thực hiện Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ (Chương trình 30a), vùng đồng bào Chứt ở Quảng Bình được đầu tư gần 35 tỷ đồng xây dựng cơ sở hạ tầng như đường, trường, trạm, hỗ trợ sản xuất, học sinh nghèo, cán bộ cắm bản, trợ giúp pháp lý... Bên cạnh đó, nguồn lực từ các chính sách đặc thù dành riêng cho đồng bào Chứt như hỗ trợ cây, con giống, hỗ trợ sản xuất lúa nước… Các chính sách đã “trợ lực” liên tục để đồng bào Chứt thoát khỏi cảnh “đói cơm nhạt muối”.

Cùng với các chính sách đặc thù, năm 2021, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) được triển khai trên phạm vi toàn quốc. Theo đó, Dự án 9 về đầu tư phát triển nhóm DTTS rất ít người và nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn đã tiếp tục đầu tư toàn diện từ cơ sở hạ tầng, hỗ trợ nhà ở, nước sinh hoạt cho đồng bào Chứt vươn lên mạnh mẽ.

Bản làng đổi thay

Điển hình là sự đổi thay của đồng bào Chứt ở bản Rào Tre, xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Năm 1991, đồng bào Chứt được vận động từ trong rừng sâu Trường Sơn về Rào Tre lập bản. Tại thời điểm đó, đồng bào chỉ biết săn bắn, hái lượn… nhưng hôm nay, người dân bản Rào Tre đã có cuộc sống ấm no. Diện mạo của bản đã khoác lên mình tấm áo mới với điện, đường, trường, trạm… đầy đủ. Không chỉ phủ sóng điện lưới, giờ đây đồng bào Chứt ở Rào Tre đã được phủ sóng điện thoại, sóng Internet… tỷ lệ hộ nghèo ở Rào Tre chỉ còn chưa đến 20%.

Tương tự, tại xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa, nơi có gần 100% dân số là đồng bào Chứt sinh sống. Sau gần 5 năm triển khai Dự án 9 của Chương trình MTQG 1719 đã tác động tích cực đến đời sống dân sinh của đồng bào. Cụ thể, mới đây nhất, nguồn vốn từ Chương trình MTQG 1719 đã đầu tư xây dựng 3 dự án ổn định khu dân cư ở xã Dân Hóa. Với tổng mức đầu tư trên 20 tỷ đồng, dự kiến khi đưa vào sử dụng, 3 dự án ổn định khu dân cư này sẽ trở thành nơi ở an toàn, khang trang cho hơn 200 hộ gia đình đồng bào Chứt. Nguồn lực từ Dự án 9 còn hỗ trợ 1.000 con lợn giống, 1.200 con dê giống để đồng bào Chứt có sinh kế để thoát nghèo vươn lên làm giàu bền vững…

Còn tại xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa, dấu ấn Chương trình MTQG 1719 là những ruộng lúa nước. Nguồn kinh phí từ Chương trình MTQG 1719 đã khai hoang, cải tạo đất trở thành ruộng bậc thang. Sau khi ruộng đã làm xong, gia đình ông Hồ Khiên là Chi Hội trưởng Nông dân bản Dộ - Tà Vờng đứng ra đảm nhận gieo trồng và chăm sóc thí điểm. Sau mùa đầu tiên thành công, số ruộng còn lại được đồng bào Chứt nhận sản xuất. Đến nay, đồng bào Chứt ở Dộ - Tà Vờng đã sản xuất thành thạo cây lúa nước, làm chủ sản xuất lương thực.

Trao đổi với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, bà Hồ Thị Thoi, Bí thư Đảng ủy xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa cho hay: “Những năm qua, chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước đã giúp đồng bào Chứt vươn lên phát triển toàn diện. Trong năm 2025, chúng tôi đang triển khai dự án làm ruộng lúa nước khác ở bản Lòm. Với tổng mức đầu tư gần 6 tỷ đồng từ nguồn vốn của Chương trình MTQG 1719. Dự kiến đến cuối năm 2025, bà con sẽ có ruộng lúa nước để sản xuất”...

Với sự trợ lực kịp thời và xuyên suốt của các chính sách dân tộc, đồng bào Chứt đã định cư ở các bản làng khang trang; thế hệ con em đã có người đỗ vào đại học rồi trở thành kỹ sư, bác sĩ, giáo viên… Thành quả đó là động lực để cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương các cấp nỗ lực hơn trong triển khai các chương trình, dự án ở vùng đồng bào dân tộc Chứt trong thời gian tới.