Nếu so với đầu nhiệm kỳ (năm 2021), đến nay rất dễ nhận thấy, đời sống vật chất, tinh thần người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Nghệ An đã có nhiều chuyển biến tích cực. Những thay đổi ấy, đến từ những con số mà ngành chức năng thống kê, đến từ hiện thực cuộc sống mà người dân đang thụ hưởng.

Bắt đầu từ hạ tầng cơ sở. Những tuyến giao thông huyết mạch, trọng điểm của vùng đồng bào DTTS và miền núi đã được đầu tư, nâng cấp, đáp ứng tốt hơn nhu cầu giao thương, đi lại của người dân trong vùng. 

Như câu chuyện của hàng ngàn hộ dân từng sống tách biệt ở các bản làng vùng lòng hồ thủy điện Bản Vẽ, thuộc các xã Nhôn Mai và Hữu Khuông. Nhờ dự án mở đường với vốn đầu tư trên 428 tỷ đồng nối các xã vùng ngoài đi vào, thế biệt lập của một vùng đất là nơi cư ngụ của cộng đồng người Mông, Thái, Khơ mú đã được xóa bỏ. 

Bí thư Đảng ủy xã Hữu Khuông Lô Văn Giáp vui vẻ: Bà con sẽ không còn bị cô lập nữa, việc giao thương ra vùng ngoài, các xã ngoài sẽ thuận tiện hơn. Đó là cơ hội tốt để mở ra hướng phát triển kinh tế xã hội cho người dân.

Trong một chuyến tìm hiểu thực tế, chúng tôi nhớ mãi hình ảnh rất đỗi yêu thương khi hằng trăm hộ dân người Đan Lai ở chốn thâm sơn Vườn quốc gia Pù Mát, xã Môn Sơn còn chưa có nhà ở, nay rộn rã khí thế dựng nhà, lợp mái. 

Thế rồi, từ nhà anh sang nhà em, từ bản trong ra bản ngoài… cùng với sự hỗ trợ về kinh phí, về ngày công của các cấp chính quyền… những ngôi nhà mới kín trên bền dưới đã hiện hữu giữa màu xanh bạt ngàn, nhân lên niềm an yên về một cuộc sống mới cho những hộ dân Đan Lai.

Anh La Văn Bốn, người dân bản Co Phạt, xã Môn Sơn kể: Nhà tôi đã chắc chắn rồi, kín trên bền dưới rồi. Nhờ cả vào sự quan tâm, hỗ trợ của Đảng và Nhà nước.

Báo cáo tổng kết Chương trình MTQG 1719 của tỉnh Nghệ An cho biết, sau 5 năm (2021 - 2025) triển khai thực hiện, nguồn lực đầu tư từ Chương trình 1719 đã giúp tỉnh hoàn thành 149 công trình giao thông, 2 công trình điện, 65 trường học, 19 trạm y tế, 98 thiết chế văn hóa, 21 công trình nước sinh hoạt tập trung, 24 công trình thủy lợi, 7 đài truyền thanh, 10 chợ nông thôn. 

Toàn tỉnh có 632 hộ dân được hỗ trợ xây dựng và sửa chữa nhà ở, 31 hộ dân được hỗ trợ đất ở, 1.340 hộ dân được hỗ trợ đất sản xuất, 3.641 hộ dân được hỗ trợ chuyển đổi nghề…

Hiệu quả từ nguồn lực đầu tư này đã đưa tỷ lệ hộ nghèo các xã vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh đã góp phần giảm từ 27,71% (năm 2021) xuống còn 17,34% (cuối năm 2024). Thu nhập bình quân đầu người đến cuối 2024 đã đạt hơn 38 triệu đồng; tỷ lệ lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của người DTTS và đặc thù vùng đồng bào DTTS và miền núi đạt trên 51,5%...

Rõ ràng rằng, điều kiện kết cấu, cơ sở hạ tầng tại vùng đồng bào DTTS và miền núi được tăng cường đã góp phần quan trọng vào việc giải quyết những khó khăn của người dân trong sinh hoạt, sản xuất và giao thương, buôn bán sản phẩm; phát huy được sự tham gia tích cực của người dân. Mức độ tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản như giáo dục, y tế của người dân trong vùng có nhiều chuyển biến tích cực.

Cùng với đó, thông qua tập huấn, việc triển khai các mô hình, chuyển giao kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt, chăm sóc, bảo vệ và phát triển rừng; hỗ trợ trang thiết bị máy móc vào sản xuất nông nghiệp, hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị… cũng đang góp phần thay đổi phương thức phát triển sản xuất tại địa phương, góp phần tạo việc làm và tăng thu nhập, cải thiện và nâng cao đời sống cho hộ dân tham gia dự án, giúp các hộ nghèo từng bước thoát nghèo bền vững.

Việc triển khai thực hiện đồng bộ Chương trình MTQG 1719, đã giải quyết tốt nhiều vấn đề xã hội như tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, bất bình đẳng giới… từ việc đối thoại chính sách, xây dựng các tổ nhóm, câu lạc bộ hoạt động tại cộng đồng... 

Thông qua các nội dung nâng cao năng lực cho cán bộ và cộng đồng, kiến thức quản lý phát triển kinh tế - xã hội, quản lý cộng đồng và sản xuất kinh doanh của cán bộ cơ sở cũng như mỗi người dân được nâng cao.

Điều rất đáng lưu ý, những chính sách của Chương trình MTQG 1719 ở Nghệ An đã được triển khai tương đối đồng bộ, theo tiến độ thực hiện của Trung ương.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Phùng Thành Vinh đánh giá: Chương trình đã đem lại những tác động tích cực, thiết thực, góp phần thay đổi nếp nghĩ, cách làm, nâng cao nhận thức của người dân vùng DTTS và miền núi về phát triển kinh tế, vươn lên làm giàu; nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sinh thái, xây dựng nông thôn mới và cộng đồng, thôn, bản ngày một phát triển. Nguồn lực đầu tư từ thực hiện Chương trình MTQG 1719 cũng góp phần ổn định tình hình an ninh chính trị, giữ vững quốc phòng, an ninh trên địa bàn, góp phần rút ngắn về khoảng cách phát triển giữa các vùng miền.

"Các nội dung đầu tư, hỗ trợ có liên quan trực tiếp đến người dân, đã mang lại những hiệu quả tích cực, tạo sinh kế, nâng cao dân trí, đời sống vật chất, tinh thần từng bước ổn định, góp phần quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy các bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào các DTTS", ông Phùng Thanh Vinh nhấn mạnh thêm.