Chuyển mình nhờ phát triển du lịch cộng đồng

Buôn Jun, xã Liên Sơn Lắk, tỉnh Đắk Lắk hiện có 117 hộ, 450 khẩu, trong đó hơn 90% là đồng bào dân tộc M’nông. Với phong cảnh thơ mộng ven hồ Lắk và giá trị văn hóa đặc trưng, buôn Jun có tiềm năng lớn để phát triển du lịch cộng đồng.

Cuối năm 2023, UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt Dự án hỗ trợ đầu tư xây dựng điểm đến du lịch tiêu biểu buôn Jun. Nguồn lực được bố trí từ Dự án 6, Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch, thuộc Chương trình MTQG 1719. 

Đầu tháng 12/2024, buôn Jun chính thức được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk công bố là điểm đến du lịch tiêu biểu, đánh dấu bước ngoặt trong hành trình phát triển du lịch cộng đồng.

Bà H’Wai Bdap (SN 1962) không giấu được niềm vui khi buôn chính thức được công nhận buôn du lịch cộng đồng. Đối với bà cũng như bà con trong buôn, đây là cơ hội lớn để đồng bào M'nông phát huy thế mạnh văn hóa, tăng thu nhập, cải thiện đời sống. Hiện gia đình bà cung cấp dịch vụ lưu trú, ẩm thực và biểu diễn cồng chiêng tại ngôi nhà sàn truyền thống, đồng thời duy trì nghề ủ rượu cần phục vụ du khách. 

“Gia đình tôi cùng một số hộ được tham gia các lớp tập huấn về kinh doanh, khai thác dịch vụ du lịch cộng đồng. Chúng tôi học cách khai thác văn hóa cồng chiêng, nghề truyền thống, ẩm thực… để phục vụ du khách”, bà H’Wai Bdap cho biết.

Từ những hộ đầu tiên, đến nay buôn Jun đã có hơn 20 hộ tham gia làm du lịch cộng đồng, trong đó 6 căn nhà được hỗ trợ nâng cấp cơ sở vật chất.

Bí thư Chi bộ buôn Jun, ông Y Rôn Buôn Krông cho biết: Ở đây bà con chủ yếu làm nông nghiệp truyền thống, mấy năm trrước đây tỷ lệ hộ nghèo trên 90%. Nhờ đẩy mạnh áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cây trồng và làm du lịch cộng đồng, đời sống người dân đã thay đổi rõ rệt. Đến nay, buôn chỉ còn 37 hộ nghèo, nhiều nhà tạm được thay thế bằng nhà dài kiến trúc truyền thống kiên cố. Thu nhập bình quân của người dân tăng lên 45 triệu đồng/người/năm.

Không chỉ buôn Jun, đồng bào Ê Đê ở buôn Tơng Jú, phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk cũng đang chuyển mình nhờ phát triển du lịch cộng đồng. Buôn có 467 hộ, 2.090 khẩu, đồng bào Ê Đê chiếm đa số và vẫn lưu giữ được nhiều giá trị văn hóa như văn hóa cồng chiêng, nhà sàn, các nghề thủ công truyền thống…

Theo Trưởng buôn Y Bhiu Byă, buôn Tơng Jú được Nhà nước hỗ trợ nhiều trang thiết bị văn hóa như nhạc cụ, máy tính, bàn ghế. Đồng thời, được xây dựng trang thông tin điện tử du lịch để quảng bá hình ảnh.

 Người dân được tham gia các lớp tập huấn về kỹ năng đón tiếp khách, vệ sinh an toàn thực phẩm, phát triển dịch vụ du lịch… Nhờ vậy, chất lượng các sản phẩm như dệt thổ cẩm, ủ rượu cần, tạc tượng, ẩm thực truyền thống ngày càng được nâng cao.

Đến nay, buôn đã thành lập đội văn nghệ, biểu diễn phục vụ các dịp lễ, Tết, cuối tuần và theo nhu cầu của khách. Nhiều hộ dựng nhà sàn để đón khách du lịch, từng bước chuyên nghiệp hóa mô hình du lịch cộng đồng.

Tạo sinh kế bền vững từ bảo tồn văn hóa

Dự án 6, Chương trình MTQG 1719 tại tỉnh Đắk Lắk được phân bổ 104.621 triệu đồng để triển khai các hoạt động bảo tồn, phát huy văn hóa DTTS gắn với du lịch. Tỉnh đã thực hiện 322/322 hoạt động theo chỉ tiêu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao, trong đó đã hoàn thành và đưa vào sử dụng 4 điểm đến du lịch tiêu biểu.

Bên cạnh việc hình thành điểm đến du lịch, tỉnh Đắk Lắk còn bảo tồn và phát huy 14 lễ hội truyền thống của các DTTS; tổ chức 33 lớp tập huấn, bồi dưỡng, truyền dạy văn hóa phi vật thể; nghiên cứu, phục hồi 1 giá trị văn hóa phi vật thể của dân tộc M'nông tại buôn Dơng Bắk; xây dựng 4 mô hình văn hóa truyền thống, 12 câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian; hỗ trợ 111 đội văn nghệ truyền thống tại các thôn, buôn vùng đồng bào DTTS.

Những hoạt động này tạo điều kiện để cộng đồng trực tiếp tham gia vào quá trình bảo tồn văn hóa, đồng thời biến văn hóa thành nguồn lực phục vụ phát triển du lịch, nâng cao thu nhập và đời sống tinh thần.

Những kết quả đạt được từ Dự án 6, Chương trình MTQG 1719 cho thấy, bảo tồn văn hóa không chỉ là giữ gìn giá trị truyền thống mà còn tạo ra động lực phát triển kinh tế - xã hội cho đồng bào DTTS. 

Việc hình thành các điểm du lịch cộng đồng tại buôn Jun, buôn Tơng Jú và nhiều địa phương khác đang góp phần nâng cao thu nhập, tạo công ăn việc làm cho người dân, đồng thời lan tỏa giá trị văn hóa đặc sắc của các dân tộc DTTS trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.