Âm vang chiêng Mường giữa mùa vàng no ấm

Lễ hội ruộng bậc thang Miền Đồi năm nay đã diễn ra ngày 26-26/10, với quy mô lớn. Lễ hội mang chủ đề “Sắc vàng mùa gặt – Âm vang bản Mường”, mang ý nghĩa gắn kết hài hòa giữa bảo tồn di sản văn hóa và phát triển du lịch cộng đồng. Không gian lễ hội trải dài trên những triền ruộng bậc thang vàng óng, nơi đồng bào Mường đã khai khẩn, canh tác và lưu giữ bao đời nay. Không chỉ là lễ hội của mùa gặt, đây còn là dịp để tôn vinh giá trị lao động, khơi dậy niềm tự hào và tình yêu quê hương trong mỗi người dân Thượng Cốc.

Ruộng bậc thang Miền Đồi hiện có hơn 400 ha, được xem là một trong những danh thắng có cảnh quan đẹp nhất của tỉnh Phú Thọ. Mỗi mùa, nơi đây lại khoác lên mình màu áo khác nhau, từ sắc bạc của mùa nước đổ, sắc xanh mướt của mạ non, đến sắc vàng rực rỡ khi vào vụ gặt. Dưới bàn tay cần cù của người nông dân, từng thửa ruộng trở thành tác phẩm nghệ thuật giữa đại ngàn, phản chiếu tinh thần sáng tạo và ý chí lao động bền bỉ của con người vùng cao.

Điểm nhấn đặc biệt tại Lễ hội, là màn trình diễn chiêng Mường quy mô lớn của 200 hội viên phụ nữ tại khu đồi Mâm Xôi – biểu tượng của niềm tự hào, đoàn kết và gắn bó cộng đồng. Tiếng chiêng ngân vang, dội vào vách núi, hòa cùng sắc vàng của lúa chín tạo nên khung cảnh lễ hội vừa linh thiêng, vừa rộn rã, khiến du khách không khỏi xúc động trước vẻ đẹp văn hóa truyền thống được gìn giữ qua bao thế hệ.

Bên cạnh phần lễ trang trọng, phần hội diễn ra sôi nổi với nhiều hoạt động đặc sắc như thi đấu thể thao dân tộc, giao lưu văn nghệ, trình diễn trang phục truyền thống, nấu ăn dân gian, và trải nghiệm du lịch cộng đồng. Mỗi tiết mục, mỗi trò chơi đều mang hơi thở của cuộc sống lao động và thể hiện tinh thần đoàn kết, phấn khởi của người dân vùng cao trong thời kỳ mới.

Tại khu trưng bày sản phẩm OCOP và ẩm thực vùng Mường Vang, 9 gian hàng của 7 xã trong vùng cùng các hợp tác xã, doanh nghiệp địa phương giới thiệu hàng chục sản phẩm đặc trưng như nông sản sạch, rượu cần, cơm lam, bánh ốc, thịt lợn muối chua, đồ thủ công mỹ nghệ… Những sản phẩm không chỉ thể hiện tinh hoa lao động, sự khéo léo của người Mường mà còn góp phần quảng bá thương hiệu, thúc đẩy phát triển kinh tế – du lịch địa phương theo hướng xanh và bền vững.

Ông Bùi Văn Dương, Chủ tịch UBND xã Thượng Cốc, Trưởng ban Tổ chức lễ hội cho biết: “Lễ hội ruộng bậc thang Miền Đồi không chỉ nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản ruộng bậc thang và văn hóa dân tộc Mường, mà còn là dịp quảng bá hình ảnh địa phương, thúc đẩy du lịch cộng đồng, hướng tới xây dựng Thượng Cốc trở thành điểm đến ‘Bản sắc – an toàn – thân thiện’.”

Không ít du khách lần đầu đến Miền Đồi đã bày tỏ ấn tượng, sâu sắc trước khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và con người hiếu khách nơi đây. Du khách Nguyễn Văn Dũng (Hà Nội) chia sẻ: “Tôi rất thích không khí lễ hội. Cảnh ruộng bậc thang mùa gặt thật tuyệt vời, tiếng chiêng Mường như đánh thức tâm hồn, khiến mình thấy gần gũi và yêu hơn văn hóa của dân tộc.”

Nghi lễ mừng cơm mới – nét đẹp tri ân trời đất, tổ tiên

Trong chuỗi hoạt động của Lễ hội, nghi lễ mừng cơm mới là phần nghi lễ linh thiêng, thể hiện sâu sắc triết lý sống và niềm tin tâm linh của đồng bào Mường. Đây là phong tục lâu đời, được tổ chức sau mỗi vụ gặt để cảm tạ trời đất và tổ tiên đã phù hộ cho mùa màng tốt tươi, bản làng yên vui.

Theo truyền thống, hạt gạo đầu tiên sau thu hoạch được nấu thành cơm mới và dâng lên bàn thờ ông bà, tổ tiên trước khi cả gia đình cùng thưởng thức. Đối với người Mường, nghi lễ này không chỉ là lời tri ân mà còn thể hiện ước nguyện mùa sau tiếp tục no đủ, mưa thuận gió hòa.

 Năm nay, nghi lễ được tái hiện trang trọng với đoàn rước vật phẩm, tiếng chiêng, tiếng trống vang vọng giữa thung lũng, tạo nên không gian thiêng liêng, gợi nhắc tinh thần “uống nước nhớ nguồn” – một giá trị bền sâu trong văn hóa Mường.

Ngoài phần nghi lễ, du khách còn được tham gia các hoạt động trải nghiệm như xay thóc, giã gạo, gói bánh ốc, nướng cơm lam, được người dân hướng dẫn tận tình. Những hoạt động giản dị ấy đã giúp du khách hiểu hơn về đời sống lao động, sinh hoạt, cũng như sự gắn bó mật thiết của con người Mường với thiên nhiên, đất trời.

Theo lãnh đạo xã Thượng Cốc, lễ hội không chỉ là dịp vui chơi, giao lưu mà còn là cơ hội để quảng bá tiềm năng du lịch, thu hút đầu tư, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể. Mỗi mùa lễ hội qua đi, người dân lại thêm ý thức gìn giữ những nét đẹp truyền thống, để tiếng chiêng Mường còn vang mãi giữa non ngàn.