Phát huy tiềm năng

Một trong những mô hình tiêu biểu là làng du lịch cộng đồng Cao Sơn (tổ 1B, thôn Long Sơn, xã Trà Sơn), cách trung tâm huyện khoảng 6km - Đây là nơi sinh sống của 34 hộ dân người Ca Dong. Làng Cao Sơn có tổng diện tích tự nhiên khoảng 10ha, địa hình hài hòa, nhiều bãi đá, suối tự nhiên và cảnh quan xanh mát, là điều kiện lý tưởng để phát triển loại hình du lịch trải nghiệm gắn với thiên nhiên.

Điều đáng quý hơn là người dân nơi đây vẫn gìn giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống đặc sắc như múa cồng chiêng, nghi lễ cúng máng nước, mừng lúa mới, nghề đan lát mây tre và sinh hoạt trong những căn nhà sàn truyền thống. Tuy nhiên, trước đây bà con chủ yếu sản xuất nông nghiệp, ít ai nghĩ đến việc đón khách du lịch hay giới thiệu các giá trị văn hóa, sản vật địa phương một cách bài bản.

Đặc biệt, thực hiện Nghị quyết số 58- NQ/HĐND/2019 của HĐND huyện Bắc Trà My về phát triển du lịch huyện giai đoạn 2019-2025, định hướng đến năm 2030, huyện Bắc Trà My đã tổ chức nhiều lớp tập huấn kỹ năng làm du lịch cộng đồng cho hơn 100 người dân ở Long Sơn. Thôn cũng thành lập Câu lạc bộ cồng chiêng với 26 thành viên, 7 hộ dân phục dựng lại nhà sàn để phục vụ khách du lịch lưu trú và thưởng thức ẩm thực bản địa.

Chị Đinh Thị Hương (ngụ thôn Long Sơn) chia sẻ: “Chúng tôi rất vui khi được tham gia lớp học kỹ năng giao tiếp, hướng dẫn du khách. Trước đây gặp khách, đặc biệt là khác nước ngoài, ai cũng ngại vì không biết nói gì. Giờ đây, chúng tôi tự tin hơn khi đón khách đến với làng”.

Nhờ sự chủ động, làng Cao Sơn đã mạnh dạn mở cửa đón tiếp hàng chục đoàn khách đến từ Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh… Những người làm hướng dẫn viên địa phương có thể thu nhập khoảng 500.000 đồng mỗi buổi hướng dẫn khách du lịch. Bên cạnh đó, các mặt hàng như mật ong, rau rừng, sản phẩm đan lát truyền thống cũng được tiêu thụ tốt, với mức giá dao động từ 100.000 đến 500.000 đồng/sản phẩm, góp phần cải thiện sinh kế cho người dân.

Gắn du lịch với bảo tồn văn hóa truyền thống

Không chỉ ở Long Sơn, Bắc Trà My còn nhiều tiềm năng du lịch hấp dẫn như làng Mường, suối Mường, khu di tích lịch sử Trung Trung Bộ - Nước Oa, hồ thủy điện Sông Tranh 2… Những điểm đến này đang được huyện từng bước quy hoạch, kết nối thành chuỗi trải nghiệm văn hóa - sinh thái, tạo sức hút với du khách trong và ngoài nước.

Mới đây, trong khuôn khổ Dự án "Xây dựng cơ chế phát triển bền vững tiểu thủ công nghiệp ở nông thôn miền núi tỉnh Quảng Nam" (EMMi), Tổ chức Cứu trợ và Phát triển Quốc tế (FIDR) đã phối hợp tổ chức một tour thử nghiệm tại làng Mường, xã Trà Giang. Du khách được đạp xe check-in cầu treo, thăm cánh đồng lúa, thu hoạch tại vườn thanh trà, ổi và thưởng thức nước mía tại Nhà truyền thống thôn 2 cũ.

Đặc biệt, du khách còn đến thăm ngôi nhà sàn truyền thống của gia đình ông Nừi (người dân ở Làng Mường), hòa mình vào không gian sinh hoạt cộng đồng qua hoạt động nhảy sạp, nghe nhạc cụ dân tộc, ném còn, đánh mảng, uống rượu cần, học cách làm sản phẩm đan lát từ mây tre. Những trải nghiệm này không chỉ làm phong phú thêm sản phẩm du lịch mà còn góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa đồng bào Mường nơi đây.

Ông Bùi Văn Quyên – Người có uy tín ở thôn 3, xã Trà Giang bày tỏ: “Trước đây, bà con chỉ làm đan lát để dùng trong gia đình. Nay được tập huấn, chúng tôi đã thành lập Chi hội nghề nghiệp mây tre đan người Mường với hơn 50 hội viên. Sản phẩm đã được đưa đến nhiều hội chợ, triển lãm và bán cho khách du lịch, nhờ đó chúng tôi có thêm thu nhập”.

Theo ông Mai Đức – Trưởng phòng Dân tộc và Tôn giáo huyện Bắc Trà My, các chương trình du lịch trải nghiệm không chỉ quảng bá cảnh sắc, văn hóa địa phương mà còn giúp người dân hiểu rõ hơn về tiềm năng của du lịch cộng đồng. Huyện cũng đang tích cực triển khai nhiều hoạt động để thúc đẩy phát triển du lịch một cách bền vững.

Cụ thể, Bắc Trà My đã và đang xúc tiến quảng bá điểm đến trên cẩm nang du lịch Việt Nam, phát hành sổ tay du lịch, xây dựng ứng dụng du lịch điện tử riêng của huyện. Nhiều đoàn famtrip, khảo sát thực tế cũng được tổ chức để kết nối với các đơn vị lữ hành. Đồng thời, huyện đang hoàn thiện cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển các dịch vụ du lịch sinh thái, cộng đồng và đầu tư xây dựng sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào địa phương.

Bên cạnh đó, các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cũng được lồng ghép để hỗ trợ tái hiện các nghi thức, phong tục truyền thống, gắn kết với phát triển du lịch.

Có thể nói, du lịch cộng đồng tại huyện Bắc Trà My đang ngày càng khởi sắc nhờ sự chung tay của chính quyền, cộng đồng dân cư và các tổ chức hỗ trợ. Khi những nét đẹp văn hóa truyền thống được “đánh thức” và đưa vào đời sống du lịch, đồng bào không chỉ giữ gìn bản sắc mà còn mở ra một hướng đi mới để phát triển kinh tế bền vững nơi đại ngàn Trà My.