Vùng cao thu nhỏ giữa phố biển

Quảng Ninh không chỉ nổi tiếng với di sản thiên nhiên Hạ Long, mà còn là nơi giao thoa của hơn 20 DTTS, mỗi tộc người là một kho tàng văn hóa độc đáo. Thế nhưng, trong nhịp sống hiện đại, nhiều nét văn hóa ấy vẫn như “viên ngọc thô” chưa được đánh thức: lễ cấp sắc của người Dao, điệu then của người Tày hay tiếng hát soọng cô của người Sán Dìu...

Từ nhận thức “văn hóa chỉ thật sự được bảo tồn khi trở thành sinh kế”, CLB Du lịch Cộng đồng (Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Ninh) đã bắt tay xây dựng mô hình “vùng cao thu nhỏ” giữa phố biển Hạ Long, nơi du khách có thể cảm nhận trọn vẹn hơi thở miền núi giữa lòng đô thị du lịch.

Không gian Dự án được thiết kế thành nhiều khu chức năng: Chợ ký ức, làng nghề trải nghiệm, khu biểu diễn dân ca dân vũ... Tất cả tạo nên một bức tranh đa sắc, nơi núi và biển giao hòa trong từng trải nghiệm.

Điểm đặc biệt của mô hình, là đặt người dân làm trung tâm khi không phải là diễn viên thuê mà là “người kể chuyện văn hóa” của chính mình. CLB phối hợp các đơn vị đào tạo kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ, thuyết minh, marketing văn hóa để bà con tự tin trở thành hướng dẫn viên và đại sứ văn hóa.

“Khi chúng tôi được nói về văn hóa của mình, được trình diễn chính điệu hát, nghề truyền thống của cha ông thì rất đỗi tự hào. Chúng tôi không diễn mà đang sống với văn hóa ấy chứ!”, ông Ân Văn Kim, người dân xã Sơn Dương chia sẻ.

Bên cạnh đó, Dự án còn quy tụ các nghệ nhân vùng mỏ, gian hàng ẩm thực dân tộc và khu trưng bày thủ công mỹ nghệ, tạo nên một không gian giao thoa: hương núi quyện gió biển, nơi du khách có thể vừa nghe đàn tính giữa sóng Hạ Long, vừa ngửi mùi hương chè, bánh ngải, bánh chưng xanh hay rượu men lá....

Bảo tồn sống-hướng tới du lịch bền vững

Không chỉ dừng lại ở tái hiện văn hóa, Dự án còn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số để mang di sản đến gần hơn với du khách trẻ. Các nền tảng đặt tour, vé điện tử, bản đồ trải nghiệm thông minh sẽ giúp khách du lịch dễ dàng tiếp cận, đồng thời quảng bá văn hóa miền núi ra thế giới một cách hiện đại và linh hoạt hơn.

Theo ông Lê Minh Thứ, Chủ tịch CLB Du lịch Cộng đồng, việc đưa văn hóa vào du lịch không hề dễ dàng khi hạ tầng, không gian biểu diễn, đội ngũ thuyết minh chưa đồng bộ. Trong tầm nhìn dài hạn, CLB không chỉ tạo ra một sản phẩm du lịch mới cho Hạ Long, mà còn muốn khẳng định giá trị cốt lõi: du lịch chỉ thật sự có ý nghĩa khi giúp gìn giữ văn hóa và mang lại lợi ích cho người dân.

“Văn hóa chỉ được bảo tồn khi được kể lại bằng ngôn ngữ du lịch, trở thành trải nghiệm và sinh kế cho chính người dân. Khi người dân vùng cao có thể sống được bằng nghề truyền thống, khi du khách ra về với ký ức về một điệu hát, một câu chuyện bản làng thì mới là thành công", ông Thứ nhấn mạnh.

Dự án “Đưa văn hóa miền núi xuống phố” không chỉ là một ý tưởng du lịch sáng tạo mà còn là hành trình kết nối giữa núi và biển, giữa truyền thống và hiện đại, giữa người dân và du khách. Khi ấy, di sản văn hóa miền cao Quảng Ninh sẽ không chỉ được bảo tồn mà còn được sống, lan tỏa và tỏa sáng giữa lòng phố biển Hạ Long.