Còn nhiều rào cản

Xã Hướng Phùng (huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị) là 1 trong 7 xã trên toàn quốc, được chọn thí điểm chuyển đổi số theo “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2020. Nằm trên Đường Hồ Chí Minh nhánh Tây, thuộc huyện Hướng Hóa, vì địa hình hiểm trở nên địa phương gặp rất nhiều khó khăn trong việc phổ cập các thông tin chính sách cũng như triển khai số hóa các dịch vụ hành chính công.

Theo ông Phan Ngọc Long, Chủ tịch UBND xã Hướng Phùng, nhìn nhận một cách khách quan, mô hình thí điểm xã thông minh Hướng Phùng đã có sự chuyển biến, nhất là trong nhận thức của người dân miền núi về chuyển đổi số. Từ việc bà con chỉ biết sử dụng smart phone cho việc nghe, gọi, nay người dân đã biết việc cài đặt app Medice để thực hiện cuộc gọi tư vấn với bác sĩ; biết tham gia nhóm cộng đồng trực tuyến; tiếp cận việc quảng bá và đưa sản phẩm lên sàn Postmart.vn...

Tuy nhiên, theo Chủ tịch xã, được chọn để xây dựng chuyển đổi số, nhưng xuất phát điểm của Hướng Phùng tương đối thấp. Bởi đây là xã vùng biên khó khăn, có đông đồng bào DTTS sinh sống. Hiện, dân số Hướng Phùng là 1.628 hộ, trong đó, tỷ lệ người đồng bào DTTS chiếm 37,3%, hộ nghèo chiếm hơn 21% (theo chuẩn nghèo giai đoạn 2020 - 2025). Do vậy, kết quả và hiệu quả từ chuyển đổi số chưa được như kỳ vọng đặt ra ban đầu và chỉ đạt khoảng 50% theo kế hoạch.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, tính đến cuối năm 2022, lượng người dùng internet ở Việt Nam khoảng 70 triệu người, chiếm hơn 70% dân số; hạ tầng băng rộng đã phủ sóng 99,73% số thôn trên toàn quốc; 19,79 triệu hộ gia đình có cáp quang, đạt 72,4%. Hệ thống cáp quang đã triển khai tới 100% xã, phường, thị trấn, 91% thôn bản. Những số liệu thống kê đã cho thấy, nỗ lực đáng ghi nhận của các cơ quan chức năng trong việc cung cấp dịch vụ viễn thông đến người dân. Tuy nhiên, tại vùng DTTS và miền núi, việc hỗ trợ người dân tiếp cận internet, truyền hình cáp, điện thoại thông minh... còn gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ hộ DTTS sử dụng dịch vụ internet nhiều nơi còn rất thấp như khu vực dân tộc La Hủ, Chứt, Mảng...

Ông Nguyễn Ngọc Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho rằng, do đặc điểm địa hình hiểm trở, rộng lớn nên việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng viễn thông tại miền núi, vùng sâu, vùng xa tốn kém và khó khăn hơn so với vùng đồng bằng. Việc hạn chế trong tiếp cận thông tin là một nguyên nhân khiến công tác giảm nghèo ở vùng đồng bào DTTS và miền núi còn gặp nhiều khó khăn; tỷ lệ hộ nghèo còn cao, nguy cơ tái nghèo luôn thường trực.

Trong một báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban Dân tộc nhận định, thực trạng nghèo thông tin ở vùng đồng bào DTTS và miền núi, nhất là hộ nghèo người DTTS đang là một thách thức lớn.

Cần có chính sách trợ giúp doanh nghiệp