Chúng tôi có dịp đến thăm nghệ nhân Hoàng Thị Mỵ, ở thôn Khuổi Lè, xã Giáo Hiệu (Pác Nặm). Bà Mỵ được biết đến là người truyền cảm hứng những làn điệu Lượn cọi đặc sắc mà người Tày ở Pác Nặm còn lưu giữ. Nói về niềm đam mê của mình, bà cho biết: Lượn cọi như một món ăn tinh thần không thể thiếu nhất là mỗi dịp địa phương tổ chức lễ hội. Đối với những nam thanh, nữ tú, Lượn cọi như câu chuyện giao duyên đối đáp làm quen. Cũng từ những cuộc giao lưu này nhiều đôi đã thành vợ, thành chồng. Không biết từ bao giờ Lượn cọi đã ngấm vào con người bà cho đến tận ngày hôm nay…

Bà Mỵ chia sẻ: “Từ năm 16 - 17 tuổi tôi đã được theo các anh chị đi nghe hát Lượn cọi. Có những cuộc giao lưu kéo dài thâu đêm tới sáng mà mọi người còn quyến luyến chưa muốn về. Lượn cọi được một người lĩnh xướng bên nam hoặc nữ với những câu lượn luyến láy, giọng ngân tha thiết. Trong những ngày gia đình nào có việc vui thì Lượn cọi chính là màn giao lưu đối đáp cuốn hút nhất”.

Lượn cọi là một thành tố quan trọng trong tổng thể âm nhạc dân gian người Tày ở Pác Nặm. Ngôn ngữ của Lượn cọi mang tính biểu cảm, giữ một vị trí quan trọng và rất phổ biến trong đời sống tinh thần, chủ yếu ca ngợi quê hương, đất nước, ca ngợi bản làng, mùa màng tươi tốt bội thu, về tình cảm con người, tình yêu đôi lứa.

Đối với nam nữ thanh niên, Lượn cọi như một hình thức để giãi bày tâm sự, suy nghĩ, chia sẻ kinh nghiệm, tỏ tình, để bày tỏ ước mơ tìm đến hạnh phúc, kết duyên vợ chồng. Vì thế, trải qua năm tháng, Lượn cọi vẫn được các thế hệ và người dân Pác Nặm gìn giữ, lưu truyền như một giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào dân tộc Tày nơi đây.

Bà Hoàng Thị Mỵ cho biết thêm: "Bản thân tôi thường sưu tầm các làn điệu Lượn cọi từ thời trước, có những bài tự biên tham gia giao lưu và truyền đạt lại kinh nghiệm cho nhau và đặc biệt truyền dạy cho lớp trẻ bây giờ với mong muốn sẽ có nhiều lớp trẻ tiếp tục phát huy bảo tồn văn hóa Lượn cọi".