Mới đây ngày 25/10, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức phục dựng Lễ cúng lúa mùa của đồng bào Gia Rai trong niềm hân hoan, hy vọng của dân làng Dun De, xã Ia Grai. Nghi lễ được diễn ra trên bãi đất trống gần khu vực trồng trọt của làng, kéo dài từ sáng sớm cho đến khi mặt trời xuống núi.

Già làng Rơ Châm Mur kể, từ xa xưa ông cha mình đã thực hiện lễ cúng lúa mùa. Theo phong tục của đồng bào Gia Rai, trước khi bắt đầu một mùa lúa mới, dân làng sẽ tổ chức lễ cúng lúa mùa. Trước ngày làm lễ, già làng sẽ họp dân làng và tiến hành phân công cụ thể cho các thành viên trong làng chuẩn bị cho lễ cúng. Sau đó, mình tiến hành cúng làng, cúng Yàng và gieo lúa. Già làng sẽ đi gieo lúa trước, dân làng gieo sau. Tất cả đều mong muốn một mùa mới cây lúa khỏe mạnh, sinh trưởng tốt, cho năng suất cao. Đồng thời, có thể đuổi mọi bệnh tật trong làng để bà con có sức khỏe, lên rẫy trồng cây, tỉa bắp…

Khi con gà vừa cất tiếng gáy, cả làng thức giấc tất bật chuẩn bị cho ngày lễ. Các chàng trai chia thành nhiều tốp, tốp lên rừng chặt tre, nứa làm dàn cúng, cây nêu; tốp khác bắt con heo, gà làm lễ vật hiến sinh cúng tế, phát quang bụi rậm khu vực chuẩn bị cúng. Trong khi đó, các cô gái giã gạo, nấu cơm, lên rừng hái rau, hứng nước...

“Lâu rồi làng mình mới có lễ hội vui như thế này. Ai cũng phấn khởi, góp công góp sức để lễ hội được diễn ra trang trọng, đúng nghi thức truyền thống. Đây cũng là cách thể hiện tấm lòng thành của mình đến các vị thần linh có thể chứng giám, phù hộ cho mình và gia đình có một mùa lúa đạt năng suất cao, thóc lúa đầy kho”, chị Puih Gái vui vẻ nói.

Sau khi hoàn tất công việc chuẩn bị, già làng đánh trống và gọi dân làng tụ họp đông đủ để bắt đầu vào lễ hội mừng lúa mới. Lễ vật cúng được đặt trên dàn cúng, gồm: 1 ghè rượu, heo, gà, cơm mới vừa nấu.

Trong vai già làng, thầy cúng, ông Rơ Châm Hyă bắt đầu tiến hành nghi lễ. Bên cây nêu cao vút, thầy cúng đứng trước dàn lễ cúng đọc vang lời khấn: “Hỡi thần núi, thần nước, thần lúa. Hôm nay, làng chúng tôi tổ chức lễ cúng lúa mùa. Chúng tôi xin báo cho các thần về đây cùng ăn cùng uống. Chúng tôi đã chuẩn bị đầy đủ, mời các thần về đây ăn thịt heo, thịt gà, uống rượu ghè. Xin các thần phù hộ cho dân làng có nhiều bắp, lúa; mọi người được no ấm, khỏe mạnh, vui sướng… Xin ông bà tổ tiên hãy về đây ăn uống, chứng kiến, phù hộ cho dân làng mạnh như con trâu, nhanh như con sóc; người người khỏe mạnh không dính bệnh, nhà nhà yên ổn”.

Dứt lời cúng, già làng uống ngụm rượu ghè đầu tiên, sau đó chuyền tay ghè rượu đến những người lớn tuổi rồi đến người nhỏ tuổi trong làng cùng uống. Gái trai, già trẻ trong làng cùng hòa điệu xoang, nhịp cồng chiêng và men rượu ghè truyền thống với niềm tin về một vụ mùa bội thu, dân làng no đủ.

Bà Lê Thị Thu Hương, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai cho biết: Phục dựng Lễ cúng lúa mùa thể hiện tấm lòng thành của cộng đồng dân làng đối với các thần linh, đồng thời thắt chặt thêm tình đoàn kết gắn bó giữa các thành viên trong làng, tạo nên sức mạnh của cộng đồng. Đồng thời, bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống và nâng cao được nhận thức cho thế hệ trẻ trong công tác bảo tồn văn hóa truyền thống, các di sản của dân tộc.

“Đây cũng là hoạt động thiết thực nhằm góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; quảng bá Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”. Đồng thời, là dịp để du khách trong và ngoài nước hiểu hơn về mảnh đất và con người Gia Lai, là cơ hội để quảng bá những nét đẹp văn hóa đặc sắc của du lịch Gia Lai đến với du khách, góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống các dân tộc và phục vụ phát triển du lịch địa phương”, bà Lê Thị Thu Hương cho biết thêm.